مرد تاثیرگذار بر سیاست خارجی ترامپ و تغییر دیپلماسی آمریکا در قبال روسیه و چین

دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا روز جمعه ۲۰ ژانویه، اول بهمن ۱۳۹۵ مراسم تحلیف و سوگند را بجا می آورد و کار خود را برای آغاز می کند. یکی از حوزه هایی که درباره آینده آن هنوز اجماع وجود ندارد سیاست خارجی ترامپ می باشد. در این راستا عنوان می شود که هنری کیسینجر نقش تعیین کننده ای در آینده سیاست خارجی آمریکا خواهد داشت. تئوریسن و نظریه پردازی رئالیست که وزیر امور خارجه دولت نیکسون و جرالد فورد بوده و در دولتهای مختلف جمهوریخواه و حتی دموکرات،به روسای جمهور این کشور مشاوره داده است. خود کیسینجر تاکنون بارها ترامپ را به طور علنی مورد تحسین قرار داده و چندین بار به برج او در نیویورک رفت و آمد داشته و با رئیس جمهور منتخب آمریکا به طور خصوصی صحبت کرده است. در این بین کیسینجر نظرات ویژه ای درباره چگونگی ارتباط دولت آینده آمریکا با روسیه و چین دارد. به اعتقاد بسیاری هنری کیسینجر مانند اکثر اعضای تیم سیاست خارجی دونالد ترامپ، نسبت به قدرت گیری چین در عرصه بین الملل و تبدیل شدن آن به هژمون، نگران به نظر می رسد. از این رو هنری کیسینجر عملا معتقد به استراتژی مهار چین است و شیوه او برای این کار برقراری روابط نزدیک تر با روسیه است. زمانی ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری پیشین آمریکا نیز از جدایی چین و شوروی بهره برداری کرد و باعث تضعیف و در نهایت شکست بلوک شرق شد. ترامپ هم ظاهرا قصد دارد از یک سو با نشان دادن علامت های مثبت به مسکو، روابط کشورش با روسیه را ترمیم کند و از سوی دیگر با تحریک پکن تلاش می کند تا این کشور را تحت فشار قرار دهد. در این خصوص هنری کیسینجر به ترامپ توصیه هایی شامل به رسمیت شناختن تسلط روسیه بر جمهوری های سابق شوروی از جمله اوکراین، بلاروس، گرجستان و قزاقستان داشته است. لغو تحریم‌های روسیه به خاطر بحران اوکراین در ازای خارج شدن نیروهای طرفدار روسیه از شرق اوکراین از دیگر توصیه های کیسینجر به ترامپ بوده است. ترامپ پیشتر الحاق کریمه به روسیه را نادرست خوانده و گفته بود: «چنین امری نباید اتفاق می افتاد.» با این حال، وی بعدها در ماه اوت (31 روز منتهی به 11 شهریور) در مصاحبه ای اظهار کرد: «آنطور که من شنیده ام، مردم کریمه بیشتر به روسیه تمایل دارند.» همین امر نشان از نرمش تدریجی ترامپ به سمت پذیرش الحاق کریمه به روسیه است. گفته می شود هنری کیسینجر از جمله آمریکایی هایی است که اغلب با پوتین ملاقات می کند و افزون بر وی، رکس تیلرسون، مدیر ارشد اجرایی شرکت اکسون موبایل که به احتمال وزیر خارجه آینده آمریکا خواهد بود نیز هر چند وقت یک بار با رئیس جمهور روسیه دیدار و گفتگو می کنند. البته روابط بسیار نزدیک تیلرسون با رئیس‌جمهور روسیه موجب انتقاد رسانه‌های آمریکایی شده و تائید وی در کمیته‌‌های تخصصی کنگره را با تردیدهایی مواجه کرده است. از سوی دیگر به اعتقاد بسیاری استفاده ترامپ از ژنرال بازنشسته جمیز ماتیس به عنوان وزیر دفاع که مسکو را تهدیدی عمده می داند، همچنان موجب حدس و گمانه هایی در راستای عدم قطعی بودن سیاست خارجی آینده آمریکا در قبال مسکو می شود. هنری کیسینجر با اعتقاد به تئوری واقع گرایی معتقد است توازن قدرت بین آمریکا و روسیه می تواند به صلح و ثبات بین المللی کمک فراوانی کند. اما بسیاری به این ایده به دیده تردید می نگرند و معتقدند ایجاد توازن قدرت بین آمریکا و روسیه باعث خواهد شد تا پوتین بابت رفتارهای نادرست خود از جمله دخالت در انتخابات آمریکا، حمله به اوکراین و حمایت از بشار اسد نه تنها عقب نشینی کند بلکه به صورت متهورانه تری رفتار کند. طرفداران این نظریه دولتمردان فعلی آمریکا، اعضای کنگره و متحدان سنتی آمریکا یعنی کشورهای اروپایی می باشند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، پیش‌تر روسیه را مسئول ترتیب دادن یک سلسله حملات سایبری علیه ایالات متحده و دخالت سایبری در انتخابات این کشور دانسته و مجموعه‌‌ای از اقدامات تنبیهی علیه این کشور به اجرا گذاشت اما ترامپ اتهامات وارده به روسیه را ناعادلانه خوانده و گفت: من در مورد هک کردن چیزهای زیادی می‌دانم. پیدا کردن رد هک کردن کار بسیار سختی است، برای همین هم می‌تواند شخص دیگری باشد. جان مک‌کین و لیندسی گراهام، سناتورهای ارشد جمهوری‌خواه آمریکا نیز به سه کشور حوزه بالتیک مسافرت کرده اند. هدف از این سفرها اطمینان دادن به کشورهای حوزه بالتیک که نگران عدم تعهد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به دفاع از این منطقه هستند، بوده است. خط و نشان برای چین دونالد ترامپ در مناظره های انتخاباتی حملاتی شدیدی به سیاست تجاری چین داشت. اما تنش واقعی میان امریکا و چین بر سر تایوان تشدید شد زمانی که وی بدون اطلاع پکن در تماسی تلفنی با رئیس اجرایی جزیرۀ تایوان گفتگو کرد. ترامپ سپس در اظهاراتی جنجالی گفته بود امریکا ملزم به ادامۀ سیاست «چین واحد» که تایوان را بخشی از سرزمین چین می‌داند، نیست. دولت چین در واکنش به این گفتۀ ترامپ اعلام کرد زیر سؤال بردن اصل «چین واحد» اثری جدی بر صلح و ثبات در تنگۀ تایوان خواهد گذاشت و اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. در پی گرم شدن روابط جزیرۀ تایوان با تیم ترامپ، مقامات ارشد ارتش چین به تایوان دربارۀ هرگونه تلاش برای اعلام استقلال هشدار دادند. تایوان و چین در پایان جنگ داخلی سال 1949 میلادی از یکدیگر جدا شدند، اما پکن این جزیره را بخشی از خاک کشور چین می داند و مایل است که در تایوان نیز بعد از پیوستن به سرزمین مادری، الگوی یک کشور و دو نظام همچون هنگ کنگ وجزیره ماکائو پیاده شود. به همین دلیل چین در مورد تلاش‌ها در تایوان برای استقلال رسمی این جزیره به‌شدت نگران است و آن را خط قرمز خود می‌داند. رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، پیتر ناوارو، اقتصاددان منتقد سرسخت چین را رئیس شورای تجارت ملی کرده است. این نهاد تازه‌تاسیس قرار است در تجارت و صنعت برای آمریکا سیاست‌گذاری کند. بر اساس یکی از کتاب‌های ناوارو مرگ به دست چین، یک فیلم مستند هم ساخته شده است که می‌شود به رایگان روی یوتیوب دید. او در مقدمه این فیلم از بینندگان می‌خواهد که با نخریدن محصولات ساخت چین، از آمریکا دفاع و خانواده خود را حمایت کنند. در نهایت باید گفت به نظر می رسد سیاست نزدیکی به پوتین از سوی ترامپ با مخالفت های جدی در ساختار سیاسی آمریکا مواجه خواهد شد. همچنین مواضع ترامپ در قبال پکن با منافع بسیاری از شرکت های آمریکایی که درآمدهای سرشاری از روابط تجاری با چین بدست می آورند، تناقض دارد. از سوی دیگر تولید ناخالص چین در سال 2014از آمریکا پیشی گرفته و به رقیب جدی آن کشور تبدیل شده است. به همین دلیل باید به انتظار نشست و دید که دونالد ترامپ تا چه اندازه به وعده ها و سخنان خود در عرصه واقعی عمل خواهد کرد.

منبع خبر: الف

اخبار مرتبط: هواپیمای حامل دیپلمات‌های اخراج شده روسیه از آمریکا وارد مسکو شد