اقدامات ایجابی مطابق مصالح ملی به حفاظت فعال از حریم کمک می کند

به گزارش خبرگزاری مهر، دومین نشست علمی- تخصصی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران با عنوان «حریم باغ، الگوی حفاظت فعال در حریم شهر تهران» با حضور عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، زهرا نژاد بهرام عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران، مجتبی شکری مدیرکل حریم شهر تهران، بنار مدیرعامل سازمان سرمایه گذاری شهرداری تهران و برخی مدیران کل و معاونان شهرسازی و معماری مناطق برگزار شد.

در این جلسه پس از ارائه طرح حریم باغ توسط مشاور طرح و ارائه دریافت دیدگاه های افراد صاحب نظر در حوزه حفاظت فعال از حریم پایتخت؛ عبدالرضا گلپایگانی گفت: ما در حوزه شهرسازی اقداماتی انجام می دهیم که در آن رابطه مشاور و کارفرما خیلی محدود است، به همین دلیل مشاور نمی تواند نقطه نظرات همه ذی نفعان را کسب کند.

وی افزود: به همین دلیل تصمیم گرفتیم اگر درون شهرداری موضوع با اهمیتی مطرح است، حتماً نظرات همه کسانیکه درگیر مساله هستند، گرفته شود تا مشاور بتواند از پیشنهادی که داده است، دفاع کند.

معاون شهردار با بیان اینکه هدف اصلی ما در این نشست عرضه این پیشنهاد به صاحب نظران این موضوع است، گفت: قرار است ما این رویکرد را در سایر زمینه ها نیز داشته باشیم.

وی افزود: در مصوبات طرح جامع رویکرد صیانت هوشمند و فعال از حریم شهر تهران مطرح است؛ چون با قراردادن دوربین و پاسپان در هکتار به هکتار حریم نمی توانیم آن را حفظ کنیم و اگر این روش جواب می داد پهنه های جنوب تهران حفظ می شد، اما شاهد هستیم که در عمل سوداگری زمین و بورس بازی زمین و مستغلات آنقدر قدرتمند است که با این شیوه، حفاظتی قابل کنترل نیست که در نتیجه ما به هدف پاسداشت و نگهداری و نگهبانی از حریم نخواهیم رسید بنابراین لازم است به گونه ای دیگر به مساله حریم نگاه کنیم.

گلپایگانی گفت:  به همین منظور کار روی بحث ساختاری حریم توسط مشاور در دستور کار قرار گرفته است.

وی افزود:رویکرد حفاظت فعال با بررسی نیازهای خدماتی شهر و ظرفیت های موجود تلاش می کند نیازها را تأمین کند اما اصل و اساس کار، باید حفاظت از حریم باشد، بر این اساس اگر بدانیم با انجام هر اقدامی در حریم به اصل و اساس رویکرد، که حفاظت از حریم است آسیب می رسد نباید این کار را بکنیم.

معاون شهردار گفت: در دهه هفتاد تصور می شد حریم قلک شهر است و هر چیزی اضافه بود باید در حریم نگهداری شود، در حالیکه نوع بهره برداری و حفاظت و استفاده باید جور دیگری باشد، چون جنس حریم از جهت توسعه و ساخت و ساز و نگهداشت با داخل محدوده فرق دارد.

وی بیان کرد: ما باید ببینیم برای حفظ و نگهداری حریم چه باید بکنیم؟ اینکه هیچ کاری نکنیم منجر به حفظ و صیانت و نگهداری نمی شود. اما باید مراقب سمت دیگر ماجرا هم باشیم تا مثل مساله باغات نشود. چون در مساله باغات اجازه دادیم صاحبان ملک در سطح اشغال سی درصد ده طبقه بسازند. در حالیکه این کار باعث قطع قنات ها و ریشه های درختان شد و سایه اندازی ساختمان بر روی باغها اثر منفی گذاشت.

گلپایگانی گفت: هزینه کلانی در کمربند سبز حاشیه تهران می شود اما آیا این کمربند سبزهدفمند است و کسی راجع به پوشش گیاهی، مسیرهای دسترسی، نوع استقرار و نگهداری آن مطالعه ای کرده است.

وی افزود:باید ببینیم آیا با خود کمربند سبز برخورد علمی تری می توانستیم بکنیم؟ در واقع اگر بخواهیم بدون مطالعه کاری را انجام دهیم، صرفاً هزینه ای را به مدیریت شهری تحمیل کرده ایم.

معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران تأکید کرد:وقتی از حفاظت از محیط صحبت می کنیم، فرقی نمی کند که این محافظت داخل تهران باشد یا حومه، شمال کشور باشد یا جنوب کشور. چون ما همگی بر هم تأثیر داریم و از لحاظ کار و فعالیت هم پیوند هستیم.

وی با بیان اینکه هنوز نمی دانیم پیشنهادی که برای حفاظت از حریم در قالب طرح «حریم باغ» داده شده، درست و دقیق هست یا خیر، گفت: ما تجربه هایی داریم که می توانیم به آنها رجوع کنیم. مثلاً می دانیم اگر مجموعه فرهنگی ورزشی ارتفاعات توچال نبود حتماً بالای ولنجک هم ساخت و ساز می شد. در واقع وجود توچال باعث کنترل و حفظ محیط شده است.

وی افزود: این تجربه و تجربه های مشابه آن نشان می دهد اگر در جایی ما اقدام ایجابی انجام دادیم واین اقدامات به مصلحت ملی توجه داشته باشند و منطقی باشند، می توانند به حفاظت از حریم کمک کنند. اما زمانی که جاهایی که موضوع را رها کرده ایم، اتفاقات نامبارکی افتاده است. مثلاً در فاصله بین اسلامشهر و تهران، چندین روستا با سرعت زیادی در حال تبدیل به شهر هستند.

در ادامه زهرا نژاد بهرام عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به ویژگی های مثبت طرح ارائه شده گفت: در موضوع حفاظت فعال از حریم شهر تهران باید به چهار موضوع توجه کنیم، مباحث ساختاری، عملکردی، حقوقی و مدیریتی.
وی افزود: درباره موضوعات حقوقی باید توجه داشت که مالکیت زمینهای واقع در حریم مشخص باشد، یعنی اگر تملکی هم صورت نمی گیرد، باید در قالب تفاهمنامه ای چندجانبه این وضعیت مشخص بشود. چون جذب سرمایه گذار زمانی اتفاق می افتد که اسنادی وجود داشته باشد که براساس آن بتوانیم ظرفیت سرمایه گذاری در حریم را ایجاد کنیم. این تفاهمنامه با وزارت دفاع، منابع طبیعی یا مالکان خصوصی یا هر مالک دیگری باید تنظیم شود.

نژاد بهرام گفت: موضوع دیگر این است که برای مثال اراضی عباس آباد به این دلیل قابلیت اجرای پروژه پیدا کرد، چون قانون مجلس را داشت، در حالیکه اگر قانون شهرداری را داشت مسلماً دچار جرح و تعدیل می شد. پس ما باید موارد قانونی را در نظر بگیریم. ضمن اینکه باید در نظر داشت ساختار حاکمیتی ما با ساختار حکمرانی محلی ما فاصله بسیار جدی دارد و مفهومی با عنوان کالای محلی در ادبیات سیاسی حکمرانی ایران معنا ندارد و ما هر کالایی داریم، کالای ملی است. در نتیجه تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی باعث تعریف یک حریم قابل حفاظت می شود.

وی با بیان اینکه در حوزه مدیریتی موافقم موضوع پروژه ای دیده شود، گفت: در قالب یک ماده واحده امکان تعریف ساختار وجود دارد تا یک حوزه مدیریتی نسبت به انجام پروژه های اینچنینی در هر نقطه از حریم شهر تهران اقدام کند. مدیریتی که از جنس حفاظت فعالانه و هوشمندانه است نه پیشگیرانه.

عضو شورای شهر تهران گفت: حفاظت پیشگیرانه نه تنها باعث حفظ حریم نمی شود، بلکه توسعه آن هم از جنس توسعه نابهنگام و نامتوازن و غیر قابل استفاده خواهد بود.

وی افزود: مورد بعدی بحث عملکردی است که در آن باید دید اتصال طرح با منابع داخلی چگونه است، چون یکی از ویژگی های حریم پارک ها این است که بتوانند اتصالشان را با منابع سبز داخلی بزرگ مقیاس حفظ کنند.

نژاد بهرام گفت: مورد بعدی بحث ساختاری است که باید بتواند حوزه عملکردی خودش را با توجه به طرح های متعددی که در این حوزه داریم، معنادار کند. در نتیجه اگر بتوانیم کانون های عملکردی مان را در قالب ظرفیت های ساختاری تعریف کنیم، احتمال رسیدن به اهدافی که برای حفاظت از حریم داریم، بالا می رود.

وی تأکید کرد: برای حفاظت از حریم شهر تهران نیازمند استفاده از ظرفیت طرح هایی چون حریم پارک هستیم اما باید ساز و کار لازم آن فراهم شود.

در همین رابطه مجتبی شکری مدیر کل حریم شهر تهران گفت: بخش عمده باغات ما در حریم شهر تهران است و اگر ما نگاه هوشمندانه ای نداشته باشیم، به جای حفظ، باغات کم کم خشک می شوند. در حالیکه اگر بتوانیم آنها را فعال نگه داریم و از حیز انتفاع خارج نکنیم، می توانیم باغات و حریم را حفظ کنیم.

وی افزود: در احداث کمربند سبز ما نیازمند تملک، کاشت و نگهداشت هستیم. در حالیکه اکنون ما نه امکان تملک داریم نه پولی برای کاشت و نگهداشت. در نتیجه راهی نداریم جز اینکه این موارد را با مالکان و انگیزه مندی آنها طبق یک طرح کلان پیوند بزنیم.  

مدیر کل حریم با بیان اینکه در نظر داریم با اجرای طرح حریم باغ علاوه بر حفاظت فعال از حریم شهر، به تأمین سرانه های خدماتی و تفریحی مردم بپردازیم، گفت: ضمن اینکه با توجه به عرصه گسترده حریم می توان از طرح های این چنینی به عنوان یک بسته سرمایه گذاری در راستای درآمدزایی شهرداری استفاده کرد که لازمه آن بررسی طرح توسط متولیان و تصویب در شورای اسلامی شهر تهران است.