دو دلیل اصلی بازداشت شاهزادگان توسط ولیعهد سعودی

ولیعهد عربستان در ادامه موج بازداشت‌ها در کشورش، به دو دلیل دستور بازداشت دو شاهزاده سعودی را که قرار بود پادشاه و ولیعهد این کشور باشند، صادر کرد.

به گزارش ایسنا، روزنامه رأی‌الیوم نوشت: اقدام محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای بازداشت احمد بن عبدالعزیز، عموی خود و محمد بن نایف، پسرعمو، ولیعهد و وزیر کشور اسبق و نیز متهم کردن آن دو به "خیانت بزرگ" و تلاش برای کودتا می‌تواند دو دلیل اصلی داشته باشد.

دلیل نخست این است که خاندان حاکم عربستان پس از اینکه صبرشان لبریز شده علیه ولیعهد و سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه این کشور شورش کرده و دو شاهزاده بازداشتی در رأس این شورش قرار داشته‌اند و از طرفی هم خاندان حاکم توافق کردند به منظور سازماندهی مجدد کاخ سلطنتی، بازگشت به ساختار قبلی دولت یعنی رویکرد مخافظه‌کارانه که با نشستن سلمان بن عبدالعزیز بر مسند قدرت از بین رفته بود و نیز برای پایان دادن به جنگ یمن در سریع‌ترین زمان ممکن، در پیش گرفتن سیاست عربی و بین‌المللی متوازن از جمله آشتی با کشورهای همسایه و کاهش میزان دشمنی با ایران و ترکیه، احمد بن عبدالعزیز را به عنوان پادشاه و بن نایف را به عنوان ولیعهد انتخاب کنند.

دلیل دوم نیز این است که بن سلمان خواست پیش‌دستی کرده و از دست قدرتمندترین دشمنان خود به ویژه شاهزاده احمد، عضو هیئت بیعت که ابدا با او به عنوان ولیعهد بیعت نکرد، خلاص شود و بعد هم به بهانه بیماری پدرش و عدم توانایی او در انجام وظایفش، به عنوان پادشاه بی‌چون و چرای عربستان تاج‌گذاری کند.

خبرهای این بازداشت‌های "عجیب" توسط دو روزنامه برجسته آمریکایی منتشر شد؛ نخست روزنامه اقتصادی راست‌گرای "وال استریت ژورنال" روزنامه محبوب خود ولیعهد سعودی و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و دومی هم "نیویورک تایمز" که از این دو مقام انتقاد می‌کند. انتشار اخبار توسط این دو روزنامه نشان می‌دهند که یک طرف ارشد آمریکایی شاید کاخ سفید یا سازمان اطلاعات آمریکا این اخبار را به عمد فاش کرده است و شاید هم پیشنهاد خود بن سلمان بوده تا به اعضای عصبانی و مخالف حکومتش در داخل خاندان حاکم این پیام را برساند که سکوت کنند و اگر اقدامی یا اعتراضی کرده یا با بازداشتی‌ها اعلام همبستگی کنند، به همین سرنوشت دچار می‌شوند.

از آنجایی که بن سلمان در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار و منتقد سعودی و مثله کردن جسدش در کنسولگری عربستان در استانبول متهم ردیف اول است از کانون توجهات دور شده و شاید به دلایل امنیتی از پشت پرده حکومت را اداره می‌کند زیرا از وجود مخالفان قوی خود به ویژه در محافل خاندان حاکم آگاه است؛ جایی که از وی حراست شده و تعدادی از سازمان‌های اطلاعاتی داخلی و جهانی به ویژه آمریکایی، فرانسوی و انگلیسی در آنجا به او مشاوره‌های امنیتی می‌دهند.

شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، برادر پادشاه سعودی و کوچک‌ترین پسر عبدالعزیز از شاهدخت حصه السدیری چه داخل خاندان حاکم و چه در میان مردم از محبوبیت بالایی برخوردار است زیرا با بن سلمان بیعت نکرده و آشکارا در محافل ویژه‌اش مخالفت خود را با او و سیاستش اعلام کرده است. هنگام حضورش در لندن فیلم ویدیویی منتشر شد که در آن با معترضان به جنگ عربستان در یمن که در مقابل مقر اقامت شاهزاده احمد شعار سقوط خاندان حاکم سعودی را سر می‌دهند، صحبت کرده و به آنها می‌گفت، پادشاه و ولیعهد مسؤول جنگ یمن هستند.

همچنین منابع در کشورهای حوزه خلیج فارس که در دفتر شاهزاده احمد حضور داشتند به روزنامه رأی‌الیوم گفتند، تصویر بن سلمان را در کنار تصویر پدرش در دفتر نصب نکرده و در واقع دفتر وی به مرکز تجمع مخالفان چه در بین شاهزادگان و عموم مردم تبدیل شده است.

مجازات اتهام "خیانت بزرگ‌" و دست داشتن در تلاش کودتا توسط سه متهم مذکور در عربستان "اعدام" است و ممکن است این مجازات فورا اجرایی شود یا اینکه متهمان به مدت طولانی‌ زندانی شوند و در هر دو مورد موضوع به تصمیم خاندان حاکم برای دستگیری و سپس صدور این مجازات بستگی دارد.

سلطنت پادشاه سلمان و ولیعهد وی این روزها با شرایط دشوار سیاسی و اقتصادی روبه‌رو است زیرا از یک طرف به دلیل شیوع ویروس کرونا قیمت نفت پنج درصد کاهش یافته است و از طرفی هم به دلیل مازاد عرضه، اوپک با هدف جلوگیری از سقوط قیمت خواستار کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز است و این امر ممکن است به افزایش کسری بودجه سالانه از ۶۰ میلیارد به حدود ۱۰۰ میلیارد به ویژه پس از لغو مناسک عمره و در آینده نیز مناسک حج منجر شود چرا که تعداد عمره‌گذاران در سال به ۱۸ میلیون و تعداد حجاج دو میلیون می‌رسد که از خارج از کشور آمده و سالانه ده‌ها میلیارد دلار به خزانه عربستان کمک می‌کنند.

بن سلمان که سیاست "مشت آهنین" را در حکومت در پیش گرفته و ارتش و امنیت کشور را تحت کنترل دارد چندین کمپین بازداشت را در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی کرده و بازرگانان، روزنامه‌نگاران، روحانیان، فعالان زن و مرد، حقوق‌دانان و سیاست‌مداران را بازداشت کرد که برجسته‌ترین آنها ولید بن طلال، شاهزاده میلیادر سعودی و برخی شاهزاده‌های دیگر با اتهام فساد در کنار سلمان العوده، مبلغ سعودی بود اما بازداشت شاهزاده احمد، عمویش و محمد بن نایف، ولیعهد اسبق خطرناک‌ترین و بزرگ‌ترین اقدام از زمان تصرف تاج و تخت سلطنتی توسط پدرش است.

تا این لحظه دولت عربستان این عملیات بازداشت را تأیید یا تکذیب نکرده اما با توجه به تجارب گذشته می‌توان گفت این سکوت بیانگر موافقت و اذعان به وقوع این بازداشت است.

عربستان پیش از این موج بازداشت‌ها به دلیل خسارت‌هایی که در جنگ یمن دیده و شلیک موشک‌های انصارالله به ریاض و تأسیسات نفتی آرامکو و اخیرا در بندر ینبع در دریای سرخ با حالتی از "ابهام" و "سردرگمی" روبه‌رو بود و مطمئنا این حالت پس از بازداشت این دو شاهزاده بارز در خاندان سلطنتی وخیم‌تر می‌شود.