"بسیاری شهروندان تهرانی نگران کرونا نیستند"

با استناد به یک نظرسنجی‌که دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران آن را انجام داده است، بیش از نیمی از مردم تهران نه دسترسی کافی به اقلام ‌پزشکی دارند و نه نگرانی از اینکه خود و خانواده‌شان به کرونا مبتلا شوند.

این نظرسنجی بین روزهای ۱۲تا ۱۴اسفندماه توسط دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به‌صورت تلفنی انجام شده است.

بر پایه نتایج این نظرسنجی نگرانی اصلی بسیاری خانواده‌ها در شهر تهران دسترسی به کالاهای پزشکی مانند ماسک و مواد ضدعفونی است. تقریبا ۶۳ درصد از شهروندان تهران دسترسی کافی به این اقلام ندارند؛ ۲۲درصد از این شهروندان، ناتوانی مالی را عامل اصلی عدم‌دسترسی به این کالاها ذکر کرده‌اند و ۷۴ درصدشان کمبود در بازار را.

۴۰ درصد از پرسش‌شوندگان: در خانه می‌مانیم

رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی پر از توصیه‌های بهداشتی و اطلاع‌رسانی برای آگاه‌سازی مردم از علائم بیماری و راه‌های پیشگیری از آن است. آیا مردم توصیه‌ها را جدی گرفته‌اند؟

بر اساس نتاسج این نظرسنجی، در مقوله اقدامات لازم در صورت بروز بیماری، تقریبا ۴۰ درصد گفته‌اند درصورت مشاهده علائم شبیه کرونا، در خانه می‌مانند و در مقابل ۲۳درصد گفته‌اند به بیمارستان‌های مشخص شده برای بیماران کرونایی مراجعه می‌کنند. مراجعه به بیمارستان‌‌ها و مطب پزشکان آشنا پاسخ سایر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی بوده است.

رسانه‌های رسمی، شبکه‌های اجتماعی و هنرمندان و کسانی که در این شبکه‌ها دنبال‌کننده‌های زیادی دارند، همگی با روش‌های گوناگون از مردم خواسته‌اند که در خانه بمانند و تا آنجا که امکان دارد از تردد غیرضروری و همچنین مراجعه به مراکز درمانی خودداری کنند. سفر به شهرها و استان‌های دیگر، به ویژه، استان‌های درگیر با کرونا، از جمله مواردی است که از شهروندان خواسته شده جدا از آن خودداری کنند.

در استان گلستان مردم حرف گوش می‌کنند

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی گلستان در گفت‌وگو با "ایسنا" بر اهمیت کمپین "در خانه بمانیم" تأکید کرده است و می‌گوید: «تعداد بستری‌ها افزایش‌یافته است؛ مردم با رعایت بهداشت و ماندن در خانه کمک کنند که بار بستری افزایش نیابد تا بتوانیم جوابگوی نیازها باشیم.»

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

سراج‌الدین عارف نیا در این مصاحبه از "همراهی ۹۰ درصد از مردم استان گلستان در رعایت نکات بهداشتی اعلام شده خصوصا ماندن در خانه و پرهیز از حضور در تجمعات" تقدیر کرده است و گفته: «اگر این اتفاق نمی‌افتاد، قطعاً ظرفیت‌های ما جوابگو نبود.» او با اشاره به اینکه بیمارستان‌ها منشا شدید آلودگی هستند از نزدیکان بیماران خواسته از حضور در بیمارستان‌ها خودداری کنند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی گلستان می‌گوید، "کسانی که نسبت به بیماری کرونا بی‌تفاوت بوده‌اند باید تا الان به این رسیده باشند که کرونا جدی است و انتقال آن به‌راحتی انجام می‌گیرد و متأسفانه درصدی هم مرگ‌ومیر دارد".

آنها که هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که کرونا مرگبار است

کلیپ‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی اما روی دیگر ماجرا را نشان می‌دهند؛ اینکه با وجود تمامی اخطارها و هشدارها، در برخی مناطق خطر این ویروس آن چنان جدی گرفته نشده است. فیلم‌های منتشرشده از حرم در قم یا توزیع شیرینی به مناسبت زادروز امام نخست شیعیان، نمونه‌هایی از این دست است.

عدالت "کم" رعایت شده است

در کنار انتقاد کردن از مردم به دلیل جدی نگرفتن هشدارها باید پرسید که آیا نهادها و سازمان‌های مسئول وظیفه خود را در اطلاع رسانی چه در مقوله پیشگیری و چه در اقدامات لازم در صورت ابتلا انجام داده‌اند؟ گشت و گذاری در سایت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران نشان می‌دهد که اطلاعات به روز و مفیدی در اختیار شهروندان قرار داده می‌شود و با اپلیکیشن‌ها یا ایجاد صفحات تازه به این منظور، این دانشگاه‌ها تلاش می‌کنند، کار اطلاع‌رسانی را هم انجام دهند.دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

آرش نصراصفهانی مدیرکل دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در یادداشتی که نتایج نظرسنجی نام‌برده شده هم در آن آمده است، اما معتقد است: «به‌نظر می‌رسد در کنار ابهام در مورد علائم بیماری ...، مردم درباره اقدامات لازم در صورت مشاهده علائم دستورالعمل واحدی دریافت نکرده‌اند.» به گفته‌ این مقام مسئول، "تاکنون تمرکز پیامهای بهداشتی عموماً روی شیوههای مراقبتهای بهداشت فردی" بوده است، "درحالی‌که در کنار این پیام‌ها باید به پیام‌های دیگر در مورد نحوه اقدام هم توجه شود."

مدیرکل دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران "یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که درباره مدیریت بحران از نگاه مردم" را، "احساس بی‌عدالتی در تخصیص منابع" نامیده است. نصراصفهانی با اشاره به "تعداد نسبتاً قابل‌توجه مسئولان مبتلا شده به کرونا" می‌گوید: «تحت درمان فوری قرار گرفتن‌شان سبب شده مردم تصور کنند مسئولان در دریافت خدمات در اولویت قرار گرفته‌اند. نتایج این نظرسنجی این موضوع را تأیید می‌کند به‌ نحوی که ۷۶درصد از پاسخگویان تهرانی معتقدند عدالت میان مردم و مسئولان در دریافت خدمات "کم" رعایت شده است.»

به گفته‌ی او "این احساس بی‌عدالتی در شمال و جنوب تهران تفاوت چندانی ندارد و احساسی فراگیر در میان تمام ساکنان شهر است."

گشتی در شبکه‌های اجتماعی اما نشان می‌دهد، با وجود افزایش شمار مرگ و میر در اثر ابتلا به کرونا نه تنها شمار چشمگیری از شهروندان ایرانی هنوز یا خطر را جدی نگرفته‌اند یا در نتیجه عدم دسترسی به امکانات پزشکی و مشاهده این واقعیت که مسولان مبتلا به دلیل دسترسی به همین امکانات "سریعا بهبود" یافته‌اند، نمی‌خواهند این خطر را جدی بگیرند، دو پای مدیریت بحران هم در ایران لنگ است.

بحرانی به نام مدیریت بحران

عدم کنترل بیماری در مرکز شیوع آن، شهر قم، عدم کنترل به موقع رفت و آمدها به شهرهای شمالی کشور تنها نمونه‌هایی از مواردی است که نشان می‌دهد، مدیریت بحران خود به بحرانی بزرگ تبدیل شده است. البته گفتنی است که مدیریت بحران در سالی که رو به پایان است، بارها امتحان خود را پس داده؛ از سیل بهار تا امروز که ایران درگیر این بیماری همه‌گیر است.

محمود صادقی، نماینده مجلس مشکل را در "اراده جدی" می‌بیند و می‌نویسد: «وقتی اراده‌‌ی جدی بود بحران فراگیر ناآرامی‌های بنزینی در بیش از ۱۸۰ شهر دو روزه جمع شد.»

مدیرکل دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با استناد به نتایج نظرسنجی می‌گوید: «این نظرسنجی نقاط آسیب پذیری ما در مورد کرونا را نشان می‌دهد و چنانچه مورد توجه سیاست‌گذاران، مدیران، رسانه‌ها و سایر گروه‌های مؤثر بر افکارعمومی قرار گیرد، به عبور بهتر و کارآمدتر از وضعیت بحرانی پیش آمده، کمک خواهد کرد.»

تجربه نشان داده‌ است توجه کارشناسان به نتایج این گونه نظرسنجی‌ها و توصیه‌ها و هشدارها زمانی به نتیجه می‌رسند و از سوی مردم جدی گرفته می‌شوند که برای آن فرهنگ‌سازی شده باشد واعتمادی به متصدیان امور وجود داشته باشد و صدا و سیما در میان درصد بالایی از شهروندان پیشینه‌ای مترادف با اطلاع رسانی شفاف را پیشه کرده باشد.