شایعه قرنطینه قیمت‌های میوه را بالا می‌برد؟

خبرگزاری فارس: از بازار میوه در مناطق مختلف تهران در آستانه عید حاکی است، قیمت میوه‌ها نسبت به هفته گذشته افزایش یافته است. افزایش قیمت‌ها در حالی است که تولید میوه و مرکبات در داخل کشور بیش از نیاز تولید می‌شود و به گفته مسئولان ذخیره سازی کافی نیز انجام شده است و این سؤال را در ذهن متبادر می‌کند که واقعا دلیل افزایش قیمت چه می‌تواند باشد.

مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از تولید حدود ۵ میلیون تن سیب و حدود ۵ میلیون تن مرکبات در کشور خبر می‌دهند که این‌ها عمدتا میوه‌های شب عید است. این تولید بیش از نیاز کشور است و حاکی از این است که هیچ گونه نیازی به واردات وجود نخواهد داشت.

از سوی دیگر مسئولان وزارت صمت هم که مسئولیت ذخیره سازی و تنظیم قیمت را بر عهده دارند از ذخیره سازی کافی در کشور خبر می‌دهند که در زمان نیاز به بازار عرضه خواهند کرد، اما قیمت‌ها به رغم عوامل مثبت برای سیر حتی مسیر کاهشی رو به بالاست.

گزارش میدانی فارس از منطقه ۱۹ تهران نشان می‌دهد، قیمت‌ها نسبت به هفته گذشته رشد قابل توجهی داشته است. این افزایش قیمت در برخی میوه‌ها مانند لیمو ترش، لیمو شیرین و سیر و زنجبیل که برخی شایعه کردند، میوه‌های ضد کرونایی رشد بیش از اندازه دارد.

انواع قیمت‌های میوه در میوه فروشی‌های منطقه ۱۹ به این شرح است:

میوه (کیلوگرم) قیمت (تومان) پرتقال توسرخ 7500 تومان  کیوی 8200 تومان  موز 14000 تومان  سیب زرد  6000 تومان  سیب قرمز  7000 تومان  پرتقال تامسون 6000 تومان  نارنگی  6900 تومان  گوجه‌فرنگی  2500 تومان  خیار 4800 تومان  لیمو ترش  25000 تومان  هویج  2500 تومان  پیاز  9500 تومان  سیب زمینی  4500 تومان بادمجان 5000 تومان  کدو 5000 تومان  کلم  2500 تومان  فلفل  14000 تومان  کاهو  3800 تومان  سیر  28000تومان توت فرنگی (بسته‌ای) 4000 تومان

بر اساس این گزارش، حال و هوای امسال بازار عید چندان داغ نیست، اما خیلی هم تحت تاثیر کرونا قرار نگرفته است. ظاهرا مردم تهران توجه زیادی به این ویروس ناخوانده نمی‌کنند. رفت و آمد‌ها همچنان برقرار است و خرید‌ها انجام می‌شود. تکاپوی مردم در یکی دو روز گذشته برای خرید بیشتر شده است.

* خرید سنگین برای عید یا ترس از قرنطینه؟

پلاستیک‌های پر از میوه و سایر مایحتاج مرتب از سوی مردم خریداری می‌شود. به نظر عجیب می‌آید که این حرص و ولع برای خرید چه دلیلی دارد.

یک مرد حدودا ۴۰ ساله که یک پلاستیک بزرگ با ۷ عدد روغن یک و نیم کیلویی و مایحتاج دیگر خریده است نظرم را جلب می‌کند. دلیلش را می‌پرسم و از پاسخ دادند شانه خالی می‌کند و زمانی که با اصرار خبرنگار فارس مواجه می‌شود که چه دلیلی برای این همه خرید دارد، می‌گوید مگر نشنیده‌اید که قرار است تهران قرنطینه شود. می‌پرسم از کجا شنیده‌اید. پاسخ می‌دهد شبکه‌های مجازی پر است. مگر شما نمی‌بینید.

همین وضعیت در خیابان کاملا مشهود است. یک نگاه کنجکاوانه به اطراف نشان می‌دهد، خرید‌ها معمولی نیست. مردم ظاهرا بیش از نیاز و با عجله خرید می‌کنند.

یک مرد حدودا ۴۸ ساله ۴ بسته برنج ۱۰ کیلویی در سوپر مارکت خریده است و طوری نشان می‌دهد که انگار مسابقه را برده است و از این خرید جا نمانده است.

وقتی دلیل این همه خرید را می‌پرسم پاسخ واضحی نمی‌دهد و می‌گوید بالاخره عید است، لازم می‌شود، اما واقعا ریشه این همه خرید‌ها در کجا است؟

یک نفر دیگر که اهل شهرستان است و سال‌ها در تهران زندگی می‌کند به خبرنگار فارس می‌گوید، مثل اینکه قحطی می‌خواهد بیاید و احتمالا اگر شرایط بدتر شود به شهرستان برمی‌گردد.

در چند روز گذشته شبکه‌های مجازی پر شده بود، از اینکه قرار است این هفته تهران قرنطینه شود و هیچ کسی حق بیرون رفتن از خانه را نخواهد داشت. حتی همه مغازه‌ها بسته خواهد بود و کسی نمی‌تواند خرید کند. برخی پا را بسیار فراتر گذاشته واعلام می‌کردند سر کوچه‌ها نیرو‌های نظامی مستقر خواهد بود و به هیچ کسی اجازه خروج از منزل را نخواهند داد.

خبرنگار فارس حتی در روز‌های اخیر با افرادی مواجه شده است که می‌گویند شنیده‌ام قرنطینه را از منطقه شهریار شروع کرده‌اند. نیرو‌های نظامی آنجا به مردم اجازه خروج نمی‌دهند و بهتر است که قبل از اینکه این قرنطینه به تهران برسد خرید‌ها را انجام دهیم و پول از بانک بگیریم که عابر بانک‌ها هم پول نخواهند داد.

* نصب برچسب ضد کرونا برای توجیه افزایش قیمت‌ها

خبرنگار فارس برای بررسی بیشتر قیمت‌ها به مناطق دیگری از شهر رفت. منطقه منیریه خیابان ابوسعید که تقریبا مرکز شهر است و می‌تواند یک شمای کلی از قیمت در اختیار ما قرار دهد.

قیمت‌ها در این منطقه نیز به این شرح است:

میوه (کیلوگرم قیمت(تومان) نارنگی یافای شمال 8000 تومان  کیوی 9200 تومان  پرتقال توسرخ  7500 تومان  لیموشیرین 11200 تومان  موز 15400 تومان  سیب قرمز دماوندی  6500 تومان سیب زرد دماوندی 7000تومان  گوجه فرنگی 3400 تومان خیار قلمی 5000تومان

در این میوه فروشی خریداران نسبت به قیمت‌ها حساس هستند. قیمت‌ها را چک می‌کنند و ظاهرا مثل قبل به صورت‌حساب‌هایی که به فروشنده داده می‌شود، خیلی بی‌تفاوت نیستند. مثل اینکه بالا بودن پول صورت‌حساب آن‌ها را شوکه کرده است.

بررسی‌های میدانی خبرنگار فارس از میوه فروشی‌ها حاکی از این است که برخی از آن‌ها روی میوه‌هایی مانند لیمو ترش، لیمو شیرین و سیر برچسب ضد کرونایی زده‌اند.

پس از شیوع کرونا در کشور برخی در فضای مجازی به این مسئله دامن زده‌اند و برخی از محصولات و میوه‌ها را به عنوان عامل تاثیرگذار در مقابله با ویروس کرونا معرفی کرده‌اند که البته بسیاری از این اظهارات از سوی کارشناسان حوزه غذا و بهداشت رد شد، اما قیمت‌ها هیچ وقت متعادل نشد. به طوری که قیمت سیر در بازار تهران از ۲۵ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان متغیر است. قیمت زنجبیل به بیش از ۱۳۰ هزار تومان رسید.

* انبار‌های لبریز از میوه دیگر جا ندارند

باز دوباره این سؤال در ذهنم نقش می‌بندد که واقعا اگر تولید کشور بیش از نیاز است و ذخیره سازی کافی انجام شده چه دلیلی برای بالا رفتن این قیمت‌ها وجود دارد. ۵ میلیون تن تولید سیب به اندازه‌ای است که باید حتما بخشی از آن صادر شود، وگرنه انبار‌ها هم پاسخگو نخواهد بود. یا اینکه ۵ میلیون تن مرکبات بیش از نیاز کشور است و نه تنها برای ایام عید بلکه بعد از عید هم هیچ مشکلی ندارد.

دو مسئله در بالا رفتن قیمت‌ها وجود دارد. نخست اینکه بازار تحت تاثیر شایعات و هیجانات القا شده پرتنش شده، برخی از مردم با حرص و ولع زیاد دنبال خرید‌های بی‌مورد هستند که این محصولات به جای اینکه در قفسه مغازه‌ها جا خوش کند به خانه‌ها هدایت شده و شاید هم آن قدر زیاد باشد که فاسد شده و به سطل آشغال‌ها ریخته شود.

واقعا شایعه قرنطینه شدن تهران از کجا آمده است؟ چرا برخی بدون دلیل به طبل این گونه شایعات می‌کوبند که ضرر آن متوجه همین مردم خواهد بود.

* چرا قیمت‌های مصوب میوه اعلام نمی‌شود؟

اما دلیل دوم عدم نظارت بر بازار از سوی بخش‌هایی از وزارت صمت به عنوان متولی ذخیره سازی و نظارت بر قیمت بازار است که اخیرا با تصویب مجلس از وزارت جهاد کشاورزی منتزع شده و به وزارت صمت برگشته است و باید بازار را کنترل کند.

چند روزی به ایام عید نمانده، هنوز قیمت‌های میوه توسط وزارت صمت اعلام نشده است. اگر قیمت‌های میوه اعلام شود، هر گونه تخطی میوه فروشی‌ها خلاف محسوب شده و متحمل جریمه خواهد شد.

در چنین شرایطی که جو روانی بر بازار از عامل‌های مؤثر بازار پیش افتاده باید دولت اسباب مقابله با آن را فراهم کند. افزایش قیمت‌های فعلی بازار نه به دلیل کاهش تولید و یا کمبود آن در بازار بلکه به دلیل سایه افکندن جو اشتباه است که در برخی به صورت عامدانه و یا ناآگاهانه دامن زده شده است.

اطلاع‌رسانی دولت باید در این شرایط سریع و به موقع باشد. اگرچه روز گذشته مسئولان دولت اعلام کردند که هیچ قرنطینه‌ای وجود ندارد و همه مغازه‌ها و نانوایی‌ها برای انجام سرویس خدمات در ایام عید باز خواهند بود، اما به نظر می‌رسد این اطلاع‌رسانی بسیار با تاخیر انجام شد.

جوسازی در فضا‌های مجازی از یک هفته پیش و شاید بیشتر آغاز شده بود. دولت باید بررسی‌های میدانی خود را تقویت کرده و اطلاع رسانی برای مردم را بیشتر کند.

در شرایط فعلی متاسفانه اطلاع رسانی‌های معمولا اشتباه شبکه‌های مجازی بر منابع اطلاع رسانی اصلی غالب شده و بسیاری از مردم به اشتباه آن‌ها را رصد می‌کنند و یا تحت تاثیر آن‌ها قرار می‌گیرند.

ستاد مبارزه با کرونا باید برای جلوگیری از هر گونه هیجان و احساسات اشتباه بین مردم اقدام جدی کند که در غیر این صورت عواقب ناخوشایندی نظیر آنچه که درباره هجوم مردم برای خرید به بازار دیدیم خواهد داشت.