گذری در شهر مرزی تایباد/امسال به تایباد سفر نکنید

شهرستان تایباد دارای ۱۲۴ اثر تاریخی و ۲۴ اثر طبیعی می‌باشد که از این تعداد ۴۶ اثر به ثبت ملی رسیده اند. به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، تایباد با ۵ هزار و ۸۴ کیلومتر مربع مساحت و ۱۱۷ هزار و ۵۶۴ نفر جمعیت در شرق خراسان رضوی قرار دارد.

این شهرستان از شمال به تربت جام، از جنوب به خواف، از غرب و شمال غرب به باخرز و از شرق به ولایت هرات کشور افغانستان محدود می‌شود که مرزنشینان این خطه، همانند مردم تهران، مشهد و دیگر نقاط کشورمان از امنیت کامل برخوردارند.

شهرستان تایباد دارای ۱۲۴ اثر تاریخی و ۲۴ اثر طبیعی می‌باشد که از این تعداد ۴۶ اثر به ثبت ملی رسیده اند.     مجموعه تاریخی مزار مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی   مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی یکی از شخصیت‌های عرفانی خراسان در قرن هشتم هجری می‌باشد که در محرم سال ۷۹۱ قمری درگذشت. مزار او مقابل مسجدی به نام «مسجد مولانا» واقع شده و درخت پسته‌ای بر روی آن سایه انداخته است.   این بنا در جنوب غربی شهر تایباد قرار دارد که کار ساختمان آن در سال ۸۴۸ ه.ق همزمان با پادشاهی شاهرخ، پسر تیمور گورکانی، به پایان رسیده است. معماری بنا به شیوه آذری است و بر روی نمای بیرون مسجد با ایوان رفیع آن کاشی کاری و آجرکاری‌های ظریف به چشم می‌خورد که با خطوط معرق و تزیینات گل و بوته اسلیمی و خطایی بر روی کاشی‌های معرق نقش بسته‌اند، جلوه خاصی به این بنا داده اند. کتیبه ایوان اصلی که با خط ثلث بسیار زیبا با آجر تراشیده در زمینه کاشی فیروزه‌ای قرار دارد؛ در خراسان بی نظیر است.

مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی به مدت هفت سال از تایباد به جام " تربت‌جام کنونی " با پای برهنه می‌رفت و به تلاوت قران بر سر مزار شیخ احمد جامی می‌پرداخت و پس از آن به زیارت حرم امام رضا(ع) مشرف شد.     میل کرات   «میل کرات» نام یک مناره تاریخی در ۲۵ کیلومتری جنوب تایباد در روستای کرات است که بالای تپه‌ای نسبتا بلند قرار دارد. میل‌ها ساختمان‌هایی در کناره جاده‌ها بودند که از دور قابل دیدن بوده و برای راهنمایی مسافران ساخته شده و گاهی شب‌ها و فراز آن‌ها آتش روشن می‌کردند.

ساخت بنا در دوره سلجوقیان انجام گرفته است. ارتفاع میل به ۲۵ می‌رسد که دارای ساختاری دو قسمتی است. قسمت تحتانی با طول ۱۵ متر به صورت هشت ضلعی و بخش فوقانی آن با طول ۱۰ متر، استوانه‌ای است. از جملخ تزیینات معماری این میل می‌توان به وجود گره چینی‌های آجری اشاره کرد و در اطراف میل، آثار آبادی نمایان است. سفال‌های اطراف آن تمدن سلجوقی و بعد را نشان می‌دهند. بنا تماما از آجر با ملات ماسه و گچ ساخته شده است.      رباط تاریخی عباس آباد   رباط تاریخی عباس آباد در فاصله ۲۶ کیلومتری جاده تایباد به تربت جام قرار دارد. این بنا در زمان آبادانی از جمله کاروانسرا‌های معتبر خراسان محسوب می‌گردید که از یادگاری‌های معماری دوره صفویه است. رباط عباس آباد متشمل بر دو حیات است و پیرامون آن‌ها ایوان، ایوانچه، اتاقک‌ها و آب انبار وجود دارد که آب آن از قنات و باران تامین می‌شده است.

این مکان نیز از ظرفیت خوبی برای برنامه‌های رصدی و نجومی به دلیل قرار گرفتن در دشتی وسیع و به دور از آلودگی نوری برخوردار است.        مزار شاهزاده قاسم " مشهدریزه "   این بنا در شهر مشهدریزه بخش میان ولایت  تایباد قرار دارد که در میان قبرستان قدیمی به «مزار شاهزاده قاسم» معروف است. اهالی بر این باورند مقبره مذکور متعلق به قاسم بن محمد بن ابی بکر بن ابی قحافه و پدر ام فروه، مادر امام جعفر صادق (ع)، می‌باشد. این بنای مربوط به دوره صفوی اگر چه دارای ظاهری ساده و کاهگلی است، اما تزئینات و معماری داخل آن اصیل و باشکوه است.

آرامگاه در مقابل جبهه شرقی و در محوطه جلوی بنا قرار دارد که کنار آن درختی روییده است. علاوه بر این مقبره، سنگ قبر‌های تاریخی و زیبایی در محوطه آن وجود دارد که اهالی معتقدند این قبور متعلق به شهدایی است که در اوایل دوره اسلامی در جنگی که در منطقه "رِزه "رخ داده؛ به شهادت رسیده اند، در اطراف مزار درخت سرو تنومندی است که نیز در فهرست ملی آثار طبیعی کشور به ثبت رسیده است.

 

 مناطق طبیعی و گردشگری تایباد    تایباد علاوه بر داشتن آثار و مراکز تاریخی، جاذبه‌های گردشگری و طبیعی نیز دارد که در بهار به خصوص سیزده بدر و تابستان میزبان جمع کثیری از شهروندان تایبادی و مسافران هستند. روستا‌های پشته، ایله، شیزن، کرات، حسینی، آبقه، سوران، کهجه و جوزقان از روستا‌های گردشگری این شهرستان همراه با طبیعتی زیبا و بکر هستند که همه ساله عاشقان طبیعت و طبیعت گردی را به خود جذب می‌کند.   روستای پشته " در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب تایباد " و روستای شیزن " در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب غربی تایباد " از روستا‌های هدف گردشگری این شهرستان می‌باشند.      تایباد، مهد موسیقی مقامی   تایباد یکی از مراکز موسیقی مقامی در ایران است که ساز اصلی آن «دوتار» نام دارد. شخصی به نام نظرمحمد سلیمانی " زاده ۱۲۸۷-درگذشته   ۱۳۵۷ " از نوازندگان برجسته و صاحب سبک دوتار شهر خراسان بوده است و نخستین نوازندگان دوتاری بود که نوای سازش از رادیو خراسان شنیده شد.

هم اکنون در تایباد گروه‌های موسیقی متعددی فعال هستند که علاوه بر اجرا‌های محلی، در سطح ملی و بین نیز اجرا داشته‌اند. «جشن دوتار، میراث کهن سرحد» یکی از جشن‌های موسیقی این شهرستان  بود که به دلیل ثبت ساخت و نواخت دوتار ایران در فهرست میراث ناملموس بشری یونسکو، برگزار شد.      اماکن تاریخی و گردشگری تایباد تعطیل شدند!   محسن سیاح فرماندار  تایباد در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد،گفت: بازدید از آثار تاریخی و گردشگری و همچنین اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی زیر پوشش اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی در این شهرستان تا اطلاع ثانوی تعطیل است هیچگونه خدماتی ارائه نمی‌شود.

او ادامه داد: این تصمیم به منظور حفاظت از سلامت عموم و پیشگیری از ویروس کرونا اتخاذ شده است.   انتهای پیام//ا.چ گزارشگر: امیر حسین چهاریاری