ویژگی‌های عفو نوروزی اخیر چه بود؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، هرساله و همزمان با فرارسیدن عید نوروز، رییس قوه قضاییه با ارسال نامه به مقام معظم رهبری خواستار موافقت با عفو و یا تخفیف مجازات تعدادی از محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی می‌شود.

روز گذشته نیز رهبر معظم انقلاب اسلامی با درخواست آیت الله رییسی که به مناسبت اعیاد رجبیه، عید باستانی نوروز و بویژه مبعث پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و با توجه به ضرورت کاهش جمعیت زندانیان، شرایط و ضوابط عفو یا تخفیف مجازات محکومانی را که محکومیت آن‌ها تا تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۹۸ قطعیت یافته باشد، به تفصیل ارائه و درخواست تصویب آن را مطرح کرده بود، موافقت کردند.

در درخواست عفو اخیر نکته قابل توجهی وجود دارد که تاکنون بی سابقه بوده است و از جمله آن می‌توان به مشمول ضوابط عفو قرار گرفتن، محکومان جرائم امنیتی کمتر از پنج سال اشاره کرد.

نکته حائز اهمیت دیگر در عفو اخیر این است که تعدادی از افرادی که مشمول بخشنامه اسفندماه رییس قوه قضائیه شدند و به مرخصی رفتند نیز دیگر به زندان باز نمی‌گردند.

متن نامه رئیس قوه قضائیه و پاسخ رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خامنه‌ای ادام الله ظله الوارف

رهبر معظم انقلاب اسلامی

با اهدای سلام و تحیّات

احتراماً، ضمن عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن اعیاد رجبیه، عید باستانی نوروز و بویژه مبعث پیامبر اعظم(ص)‌ و با توجه به شرایط حساس کشور و لزوم کاهش جمعیت زندانیان، در اجرای بند ۱۱ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در راستای بازاجتماعی شدن زندانیان و کاهش اثرات سوء حبس بر خانواده آنان، بدینوسیله شرایط و ضوابط عفو به محضر مبارک تقدیم می‌شود تا در صورت تصویب حضرت مستطاب عالی محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی که محکومیت آنها تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۱۳۹۸ قطعیت یافته باشد به شرح آتی واجد شرایط استفاده از عفو و تخفیف تشخیص داده می‌شوند، مشمول عفو یا تخفیف مجازات واقع و از رأفت اسلامی بهره‌مند شوند.

الف – محکومان به حبس که در زندان به‌سر می‌برند:
۱) باقیمانده محکومیت محکومان به حبس تا ده سال، به شرط آنکه تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۱۳۹۸ حداقل یک سوم از مدت محکومیت را تحمل کرده باشند.
۲) باقیمانده محکومیت محکومان به حبس بیش از ده سال (غیر از حبس ابد)، به شرط آنکه تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۱۳۹۸ حداقل یک دوم مدت محکومیت را تحمل کرده باشند.
۳) باقیمانده محکومیت حبس کلیه محکومان جرائم غیرعمدی.
۴) باقیمانده محکومیت حبس (غیر از حبس ابد) زنانی که به حکم قانون سرپرستی یا حضانت فرزندانشان را برعهده دارند، در صورتی که حداقل یک پنجم حبس را تحمل کرده باشند.
۵) باقیمانده محکومیت حبس (غیر از حبس ابد) محکومان ایثارگر و خانواده معظم شهداء (پدر، مادر، همسر، فرزند) به شرط آنکه حداقل یک پنجم حبس را تحمل کرده باشند.
تبصره- مشمولین این بند ملزم به ارائه تأییدیه لازم از مراجع ذی ربط بوده و مصادیق ایثارگری نیز تابع قوانین و مقررات مربوط می‌باشد.
۶) باقیمانده محکومیت حبس بیماران صعب‌العلاج یا لاعلاج که مراتب بیماری آنان تا قبل از پایان دوره محکومیت مورد تأیید کمیسیون پزشکی قانونی قرار گیرد.
بدیهی است اقدامات دادگاه در جهت مواد ۵۰۲ و ۵۲۲ قانون آئین دادرسی کیفری مانع اعمال این عفو نیست.
۷) باقیمانده محکومیت حبس محکومان ذکور بالای ۷۰ سال تمام و اناث بالای ۶۰ سال تمام به استناد اسناد سجلی و در مورد اتباع بیگانه فاقد اسناد معتبر به تأیید پزشکی قانونی به شرط آنکه در محکومیت به حبس (غیر از حبس ابد)، حداقل یک پنجم و در محکومیت به حبس ابد، حداقل ۸ سال تحمل حبس نموده باشند.
۸) باقیمانده محکومیت حبس اتباع بیگانه که فقط به جرم ورود یا اقامت غیر مجاز محکوم شده‌اند.

تبصره- مشمولین این بند پس از طرد از کشور چنانچه ظرف مدت ۱۰ سال بدون مجوز وارد قلمرو جمهوری اسلامی ایران شوند، عفو آنان کان لم یکن تلقی و باقیمانده مجازات آنان اجرا خواهد شد.

۹) باقیمانده محکومیت محکومان جرائم مرتبط با مواد مخدر که میزان مواد موضوع محکومیت آنها در هروئین، روانگردان‌های صنعتی و مشتقات آنها تا حداکثر پنج گرم و در تریاک و مشتقات آن حداکثر ۵۰۰ گرم بوده، در صورت فقدان سابقه محکومیت و تحمل یک پنجم محکومیت.

ب – محکومان به جزای نقدی که به علت عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان به‌سر می‌برند:
۱) باقیمانده محکومیت محکومان به جزای نقدی تا دویست میلیون ریال.
۲) باقیمانده محکومیت محکومان به جزای نقدی بیش از دویست میلیون ریال تا پانصد میلیون ریال، چنانچه تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۹۸ حداقل به مدت چهار ماه تحمل حبس نموده باشند.

۳) باقیمانده محکومیت محکومان به جزای نقدی بیش از پانصد میلیون ریال تا یک میلیارد ریال، چنانچه تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۹۸ حداقل به مدت یک سال تحمل حبس نموده باشند.

۴) باقیمانده محکومیت محکومان به جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال تا دو میلیارد ریال، چنانچه تا تاریخ ۲۸ / ۱۲ / ۹۸ حداقل به مدت دو سال تحمل حبس نموده باشند.

پ – شرایط استفاده از عفو:
۱) نداشتن بیش از یک فقره سابقه محکومیت مؤثر کیفری.
۲) عدم ارتکاب جرم عمدی جدید مستوجب مجازات درجه یک تا پنج موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱ / ۲ / ۱۳۹۲ در ایام تحمل حبس در حال اجرا یا در زمان مرخصی اعطایی.
۳) نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی و یا جلب رضایت وی و یا جبران ضرر و زیان و یا ترتیب پرداخت خسارت مدعی خصوصی و زیان‌دیده (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) تا قبل از پایان دوره محکومیت.

تبصره- معاونت در جرائم، به استثناء قتل عمد نیاز به جلب رضایت شاکی یا مدعی خصوصی نداشته و مانع اعمال عفو نمی‌باشد.
۴) عدم استفاده از عفو در محکومیت‌های قبلی و فعلی.

ت – مرتکبین جرائم ذیل از شمول این عفو مستثنی می‌باشند:

۱) ارتکاب هرگونه جرائم مربوط به مواد مخدر به صورت مسلحانه یا عمده (منظور از جرائم عمده، کلیه جرائم مربوط به مواد مخدر با مقدار مواد بیش از یکصد کیلوگرم تریاک و ملحقات آن و بیش از دو کیلوگرم هروئین یا روانگردان و ملحقات آنها می‌باشد).

۲) قاچاق اسلحه و مهمات.

۳) جرائم امنیتی با محکومیت بیش از پنج سال حبس.

۴) آدم‌ربایی در صورت عدم گذشت شاکی خصوصی.

۵) اسیدپاشی.

۶) تجاوز به عنف.

۷) دایر کردن مراکز فساد و فحشاء.

۸) سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار یا سرقت سارقینی که میزان محکومیت حبس آنان بیش از پنج سال باشد.

۹) اختلاس.

۱۰) ارتشاء بیش از پانصد میلیون ریال.

۱۱) کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال.

تبصره- جرائم در حکم کلاهبردای یا داری مجازات کلاهبرداری از شمول این عفو مستثنی نمی‌باشند.

۱۲) جعل اسکناس و ضرب سکه تقلبی.

۱۳) پولشویی.

۱۴) اخلال در نظام اقتصادی کشور. (با محکومیت بیش از پنج سال حبس)

۱۵) کلیه جرائم مربوط به مشروبات الکلی.

۱۶) کلیه جرائم موضوع قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز با ارزش ریالی بیش از دو میلیارد ریال.

تبصره ۱- معاونین جرائم موضوع بندهای ۱، ۵، ۱۴ این قسمت نیز از شمول عفو مستثنی می‌باشند.

تبصره ۲- عفو موضوع این دستورالعمل ناظر به محکومیت در حال اجرا در زمان عفو (۲۸ / ۱۲ / ۹۸) بوده و شامل سایر محکومیت‌ها نخواهد شد.

«والامر الیکم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»

سیّد ابراهیم رئیسی

بسمه تعالی

با سلام و تحیت و تبریک با پیشنهاد جنابعالی موافقت میشود.

والسلام علیکم و رحمةالله

سیّدعلی خامنه‌ای

۲۷ اسفند

۴۷۲۳۷