سعید حجاریان: کرونا مستبد است، نه دموکرات

آفتاب‌‌نیوز :

سعید حجاریان در یادداشتی با عنوان «کرونا مستبد است، نه دموکرات» نوشت: من نمی‌دانم چرا کرونا را ویروسی دموکرات نامیده‌اند. لابد، چون «غنی و فقیر» ‏و «وضیع و شریف» نمی‌شناسد و همه را به یکسان درگیر می‌کند. اگر فقط این‌ها ملاک باشد من معتقدم می‌توان ده‌ها شاخص ‏دیگر به کرونا نسبت داد تا جباریت آن اثبات شود. ذیلاً به مواردی اشاره می‌کنم. ‏

۱-کرونا، کشتار دسته‌جمعی می‌کند. سابقه کشتار دسته‌جمعی و کیفر آن مشخص است و باید در محاکم بین‌المللی به آن رسیدگی ‏شود! چنانچه فرض کنیم این ویروس دست‌ساز بشر باشد کسانی که آن را ساخته و نشر داده‌اند و در برابر شیوع آن دست به اقدام ‏عاجل نزده‌اند، جزو جنایت‌کاران تاریخ خواهند بود. ‏

‏۲- کرونا، به «گسست اجتماعی» می‌انجامد. هم‌اکنون عده زیادی از مردم در قرنطینه به سر می‌برند؛ گویی کرونا اعلام حکومت ‏نظامی کرده و اجتماع بیش از چند نفر را ممنوع خوانده است. این رویه به اتمیزه شدن جامعه منجر شده و نهاد‌های اجتماعی را ‏بالمره منهدم کرده است. در این وضعیت علاوه بر تعطیلی سینما و تئاتر، دانشگاه و مدرسه و دیگر اماکن عمومی، احزاب و ‏نهاد‌های مدنی هم به‌سختی گردهم می‌آیند. اساساً در وضعیتی به‌سر می‌بریم که به قول اخوان: اگر دست محبت سوی کس یازی/ به ‏اکراه آورد دست از بغل بیرون؛ لذا می‌توان گفت: کرونای دموکرات، جامعه مدنی را هدف گرفته است! ‏

‏۳- کرونا، آسیب‌پذیرترین قشر‌ها را هدف می‌گیرد. این ویروس به‌طور خاص به کسانی‌که از مشکلات زمینه‌ای از قبیل: بیماری ‏ریوی، قلبی، کلیوی در رنج هستند، حمله می‌کند؛ از این جهت ضدعدالت هم رفتار می‌کند؛ گویی همچون فاشیست‌ها که معلولان ‏را قتل عام می‌کردند، به «داروینیسم اجتماعی» معتقد است. ‏

‏۴- کرونا، به‌سراغ کسب‌وکار‌های کوچک رفته است. این ویروس، اثر چندانی بر ابر بنگاه‌ها نخواهد نداشت، اما در مقابل، به ‏مصاف درآمد‌های «بخور و نمیر» کسب‌وکار‌های کوچک رفته و «مسأله بقاء» را از نو گشوده است؛ به‌ویژه در شرایطی که تورم ‏و ناکارآمدی، قشر‌های ضعیف را به قعر جدول حیات دلالت می‌کرد. ‏

۵- کرونا، ساخت قدرت را منهدم کرده است. این ویروس ساخت قدرت معیوب کشور را از منظری جدید به پرسش گرفته و ‏تصویری جدید از -مسئولیت‌ناپذیری و هرج‌ومرج بوروکراتیک به‌دست داده و مع‌الاسف وضعیت ملوک‌الطوایفی را احیا کرده ‏است. ‏

‏۶- کرونا، خرافات را احیا کرده است. این ویروس بعضی خرافات و گزاره‌های ته‌نشین‌شده را به سطح آورده و در منظر عموم ‏قرار داده و شوربختانه، مردم مستأصل را نیز به این وادی کشانده است؛ چه آنانکه روغن بنفشه استعمال کردند و چه آنانکه که به ‏اطبای دوره‌گرد و حرز و تعویذ روی آوردند و کمر به هدم خود بستند.

۷- کرونا، همراه با انسداد است. نحوه عملکرد این ویروس ‏عجیب است؛ با سرفه‌های خشک آغاز می‌شود و با درگیری ریه‌ها و انسداد مجاری تنفسی به حیات افراد پایان می‌دهد؛ یعنی آزادی ‏گفتار را مختل و ایجاد خفقان می‌کند. کارویژه این ویروس ایجاد اختناق است، چون چند برابر قوی‌تر از ذات‌الریه و ذات‌الجَنب است ‏و از این منظر به کار فرد مستبد و رژیم‌های استبدادی می‌آید. ‏

مضاف بر این موارد به جست‌وجو حول ریشه لغوی کرونا پرداختم و آن را هم‌ریشه لغت (‏crown‏) به‌معنای تاج یافتم. ‏چنانکه مشاهده می‌کنیم در اشکال ترسیمی از این ویروس، نقاطی شبیه به لبه‌های تاج وجود دارد که به سلول‌های بدن انسان ‏می‌چسبند و درگیری ایجاد می‌کنند. از این منظر، می‌توان خصلت شاهانه و جبارگونه کرونا را برجسته کرد. این خصلت علاوه بر ‏پزشکی، در سیاست هم مسبوق به سابقه است. به‌عنوان نمونه دکتر سعید امیرارجمند در کتاب (‏The Turban for the Crown‏) ‏خصلت‌های شاهانه و تاج‌دارانه معطوف به انباشت قدرت را برشمرده و سپس، از چگونگی احیای آن‌ها سخن گفته است.