تعطیلات و سفرهای‌ نوروزی در روزهای‌کرونایی؛ ایران چه می‌کند؟ جهان چه می‌کند؟

تعطیلات نوروزی امسال با بزرگترین چالش سلامت ایران و جهان یعنی شیوع ویروس مرگبار کرونا مقارن شده است. با این وجود بخش قابل‌توجهی از شهروندان ایرانی، با وجود اخطارها و توصیه‌های مسئولان بهداشت و درمان، راهی سفرهای نوروزی شده‌اند.

پلیس راهور ایران پنج‌شنبه گذشته اعلام کرد که تردد در چهار روز آخر اسفندماه امسال نسبت به سال گذشته «۵۰ درصد کاهش داشته» اما فقط در ۲۸ اسفند «یک میلیون و ۱۱۲ هزار تردد» صورت گرفته که به گفته سردار تیمور حسینی، رئيس پلیس راهور «زیاد است و مردم باید سفرها را به حداقل برسانند.»

حدود سه میلیون مسافر نوروزی در جاده‌های ایران

آخرین آمار نهاد رسمی هلال احمر ایران در روز شنبه حاکی از سفر نوروزی سه میلیون نفر از شهروندان است. به گفته کریم همتی، سرپرست جمعیت هلال احمر از روز ۲۷ اسفند تا روز جمعه اول فروردین ماه «۹۷۰ هزار خودرو با ظرفیت حدود ۳ میلیون مسافر از استان‌های درگیر کرونا خارج شده‌اند که حدود ۲ هزار و ۴۰۰ نفر از این مسافران دارای علائم بیماری کرونا مثل تب» و یا علائم مشابه بوده‌اند.

در حالیکه بسیاری از کشورهای جهان، از اروپا و آمریکا گرفته تا آسیا و اقیانوسیه، قرنطینه‌های سفت‌وسخت بهداشتی را به اجرا گذاشته‌اند، مقامات ایران هنوز به لزوم اجرای چنین محدودیت‌هایی اعتقاد ندارند.

این مطلب از یکسو نگاهی به چالش خطرناک سفرهای نوروزی در ایران دارد و از سوی دیگر واکنش دولت و مردم دو کشور ایالات متحده و فرانسه را دربارهٔ موضوعی مشابه یعنی سفر و تفریح در روزهای شیوع ویروس کرونا بررسی می‌کند.

مأمور هلال احمر، دمای بدن مسافران نوروزی را چک می‌کن، عوارضی اتوبان تهران به قم ۲۸ اسفندماه ۹۸عکس از خبرگزاری مهرسفر نورزوی؛ گردابی از چرخش ویروس

در نبود قرنطینه و محدودیت‌های جدی تردد در ایران،‌ بار پیامدهای عظیم چنین خطری بر دوش بخش بهداشت کشور سنگینی می‌کند، بخشی که مقاماتش می‌توانند فقط «التماس» کنند تا شهروندان وخامت اوضاع را «درک» کنند.

دکتر علی‌رضا زالی، فرماندهٔ عملیات مدیریت کرونا در پایتخت پنجشنبه ضمن تأکید بر آنکه رفتن به سفر نوروزی رفتن «به استقبال مرگ» است به خبرنگاران گفت: «مردم با سفرهای نوروزی گردابی از چرخش ویروس ایجاد می‌کنند.» وی افزود: «اگر مردم به سفر بروند استان دیگری را آلوده می‌کنند.»

به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید

از سوی دیگر رئيس سازمان گردشگری جهانی با ارسال نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی و گردشگری ایران مسئولیت دولت در بازار گردشگری را یادآور شده و نیز قید کرده است که سفرهای بین‌شهری -در ایران سفرهای نوروزی بخش عمده‌ای از آن به شمار می‌رود- مانند بمب خوشه‌ای موج ابتلا به بیماری کوید-۱۹ را در سراسر کشور تشدید می‌کند.

شبکه‌های اجتماعی؛ از «التماس» کاربران تا کارزار «نه به سفر نوروزی»

بسیاری از کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی با راه‌اندازی پویش‌ها و کارزارهایی خواستار آن شده‌اند که هموطنان‌شان در خانه بمانند. همچنین شماری از شخصیت‌های برجسته علمی، فرهنگی و ورزشی نیز از شهروندان می‌خواهند امسال از سفر نوروزی چشم‌پوشی کنند و پول آن را صرف امور خیریه نمایند.

مسافرت با کرونا،‌ سفر آخرت و عملکرد مراجع دینی

فتاوای روحانیون در بسیاری موارد تاریخ معاصر، زمینه‌‌ساز اتحاد مردمی در ایران بوده است، با این حال، در این زمان بسیار خطیر، از تأکید مراجع بر فتوایی قاطع و کارساز در این زمینه خبری نیست.

گرچه رهبر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به سوالی در این زمینه که آیا به سفر رفتن در با وجود انتشار ویروس مرگبار کرونا «معصیت دارد» پاسخ داده است که اگر «بر اساسِ تدابیر وزارت بهداشت، رفتن به مسافرتِ غیرضروری، ممنوع باشد، رفتن به چنین مسافرتی جایز» نیست، اما به گفتهٔ جواد اکبرین،‌ نویسنده و دین‌پژوه، در صورتی که «خواست جدی» در این زمینه وجود داشت می‌شد برای حرام اعلام کردن چنین سفرهایی از «لحنی صریح‌تر» و کلماتی بازدارنده‌تر استفاده کرد.

از سوی دیگر آیت‌الله مکارم شیرازی،‌ از مراجع تقلید مهم ایرانی با انتشار ویدئویی از مردم تقاضا کرد از سفر نالازم پرهیز کنند اما فتوای مشخصی در زمینهٔ حرام بودن سفر شهروندان به دیگر نقاط کشور نداد.

فرانسه؛ سرخوشی تا دم آخر

فرانسوی‌ها با توجه به آفتابی شدن هوا،‌ تا شب قبل از اعلام قرنطینهٔ سراسری، همچنان در پارک‌ها، سواحل و رودخانه‌های داخل شهر، کافه‌ها و رستورهان‌ها و دیگر اماکن عمومی حضور داشتند اما با اعلام دولت و سپس آغاز قرنطینه همه اینگونه فعالیت‌های جمعی متوقف شد.

ماموران پلیس پلیس در ساحل مارسی، شهروندان و مدارکشان را برای اعمال مقررات قرنطینه کنترل می‌کنندAPDaniel Cole

یکصد هزار مأمور پلیس برای برقراری محدودیت رفت و آمد راهی شهرهای فرانسه شده‌اند و فرانسوی‌ها باید برای خروج از منزل گواهی معتبری به مأموران ارائه دهند وگرنه جریمه‌ای سنگین در انتظارشان است.

خیابان‌های پاریس، پرگردشگرترین شهر جهان، دو روز پس از قرنطینه سراسری، به تمامی از مردم خالی است.Associated Press

حال در فرانسه سفر غیرضروری ممنوع است و بسیاری از قطارهای بین‌شهری دیگر تردد نمی‌کنند و بلیط‌های پیش‌خرید شده نیز لغو شده و هزینهٔ آن به خریداران بازپرداخت می‌شود.

AP ساحل تقریبا خالی «سن ژان دو لوز» در جنوب غرب فرانسهBob Edme

گرچه برخی کاربران فرانسوی در شبکه‌های اجتماعی به رفتار سختگیرانهٔ دولت اعتراض کرده‌‌اند، اما باقی کاربران روزهای نخست قرنطینه را با شوخی سپری کردند.

آمریکا: هشدار جدی مقامات به دانشجویان و جوانان بی‌خیال

در شهر میامی‌بیچ در فلوریدای آمریکا همزمان با تعطیلات نیمسال دانشگاه‌ها، بسیاری از دانشجویان و جوانان راهی سواحل و بارها و رستوران‌ها شدند.

گروهی از جوانان در روز ۱۷ مارس، مشغول تفریح در ساحل میامی‌بیچ ایالت فلوریداCopyright 2020 The Associated Press. All rights reserved.Julio Cortezنیروهای پلیس ساحل میامی‌بیچ ایالت فلوریداLynne Sladkyحضور نیروهای پلیس ساحل میامی‌بیچ ایالت فلوریدا برای جلوگیری از حضور مردم پس از انتشار کروناAPLynne Sladky

این امر واکنش‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی این کشور برانگیخت تا جاییکه دونالد ترامپ،‌ رئيس جمهوری آمریکا نیز به آن واکنش نشان داد و گفت: «ما نمی‌خواهیم آنها دور هم جمع شوند. با این حال می‌بینیم که در سواحل و رستوران‌ها دورهم جمع شده‌اند.»

شهردار میامی بیچ هم خطاب به این جوانان گفت: «شما آسیب‌ناپایر نیستید.» و افزود: «باید همین الان این جور برنامه‌ها را تمام کنید، این کارها باحال نیست و عواقب ویرانگری دارد.»

مردم بسیاری از ایالت‌های آمریکا در قرنطینه خانگی به سر می‌برند و در شماری از موارد پلیس وارد عمل شده تا مردم جرأت نکنند از خانه بیرون بیایند.