بحران کرونا، نقش حکومت و مردم!

چکیده :این حجم از مسافرت در شرایط بحرانی خطرناک است و احتمال گسترش کرونا را افزایش می دهد اینکه افرادی شرایط بحرانی را درک نمیکنند و سلامت خود و دیگر افراد جامعه را به خطر می اندازند محکوم است و باید تا حد امکان مانع از انجام آن شد؛ اما به نظر میرسد صدا و سیما و رسانه های دولتی و نزدیک به دولت تلاش میکنند نقش مردم را در گسترش بحران پر رنگ نشان دهند؛ مساله اساسی که باید به آن توجه داشت در شرایط بحرانی نقش دولت ها در کنترل بحران بسیار مهم و تاثیرگذار تر از نقش مردم است...

جواد بابازاده رها

(خبرنگار می پرسد: واقعا در این شرایط فکر میکنید لزومی داشت سفر بروید؟ راننده: برای ما که سالی یک بار یکی را می بینیم آره دیگه؛ خبرنگار: خودخواهی نیست ؟ راننده: وقت ما رو نگیر، شما بگو خودخواه، وقت گیر آوردی در این وضعیت روحی؟) این مکالمه بخشی از گزارش تلویزیون در مورد سفرهای مردمی پخش کرد، هست.

علی اصغر مونسان وزیر گردشگری ایران روز دوم فروردین در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از کاهش ۵۱درصدی سفرها طی روزهای ۲۵ اسفند تا ابتدای فروردین‌ماه خبر داد و گفت: (روز گذشته و همزمان با اولین روز سال جدید نیز شاهد کاهش ۶۹درصدی سفرهای نوروزی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم).

این حجم از مسافرت در شرایط بحرانی خطرناک است و احتمال گسترش کرونا را افزایش می دهد اینکه افرادی شرایط بحرانی را درک نمیکنند و سلامت خود و دیگر افراد جامعه را به خطر می اندازند محکوم است و باید تا حد امکان مانع از انجام آن شد؛ اما به نظر میرسد صدا و سیما و رسانه های دولتی و نزدیک به دولت تلاش میکنند نقش مردم را در گسترش بحران پر رنگ نشان دهند؛ مساله اساسی که باید به آن توجه داشت در شرایط بحرانی نقش دولت ها در کنترل بحران بسیار مهم و تاثیرگذار تر از نقش مردم است، احتمالا در همه کشورها درصدی از مردم مسولیت پذیری کمتری دارند و حتی قانون گریز هستند ولی در شرایط بحرانی این دولت ها هستند که با اتخاذ تصمیمات لازم و اعمال محدودیت بحران را مدیریت می کنند و مردم را مجبور به رعایت محدودیت های شرایط بحران می کنند.

برای مثال دولت آلمان برای جلوگیری از گسترش شیوع کرونا دیدارهای بیش از ۲ نفر در خارج از خانه و محیط کار را برای ۲ هفته ممنوع اعلام کرد. بنا به دستور دولت آلمان مردم باید در محیط‌های عمومی فاصله حداقل ۱/۵ متری را رعایت کنند. همچنین دولت محلی ایالت کبک کانادا هرگونه تجمع بیش از ۲ نفر را چه در داخل خانه و چه در فضای باز با قید چند استثنا، ممنوع اعلام کرد.

بر اساس دستورالعمل دولت کبک دور هم جمع شدن‌های دوستانه یا هرگونه تجمع غیرضروری دیگر در فضای سربسته مثل خانه یا فضای باز مثلا در پارک‌ها ممنوع است، پلیس می‌گوید افرادی که دستورالعمل فاصله اجتماعی و عدم تجمع را رعایت نکنند می‌توانند با قبض جریمه هزار دلاری و حتی دستگیری روبرو شوند. کشورهای دیگری مثل فرانسه و ایتالیا نیز پیش تر قوانین سختگیرانه ای در مورد قرنطینه وضع کرده بودند. در ایران نیز حدود ۱۰ روز پیش سرلشکر محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح گفته بود: ( کمیته انتظامی و امنیتی ما به همراه وزارت کشور و استانداران روال خلوت کردن فروشگاه ها و خیابان ها و جاده ها را که با تصمیم ملی اتخاذ می‌شود، انجام دهند که این کار هم در ۲۴ساعت آینده سازماندهی خواهد شد.) ولی با گذشت روزها در عمل اتفاق محسوسی مشاهده نشد و مسافرت و فعالیت ها انجام می شود.

برای انجام قرنطینه، همزمان با اعمال محدودیت دولت ها تصمیمات برای حمایت از مردم اتخاذ میکنند تا مردم دغدغه مالی نداشته و قرنطینه را رعایت کنند و در صورت عدم پایبندی با آن برخورد می کنند. دولت بریتانیا ۸۰ درصد از حقوق کارکنان خانه‌نشین را تا سقف ۲۵۰۰ پوند در ماه به کارفرمایان می‌پردازد و پرداخت مالیات را تا سه ماه معوق کرد. دولت کانادا نیز از تخصیص ۸۲ میلیارد دلار برای حمایت از مردم در مقابل کرونا خبر داد که مستقیما مبلغ ۲۷ میلیارد دلار به کارگران، کارمندان و شرکت‌های کانادایی کمک مالی خواهد کرد و علاوه بر آن ما ۵۵ میلیارد دلار از بدهی‌های مالیاتی افراد را لغو خواهد کرد.

وضعیت اقتصادی دولت ایران موجب شده است نتواند دغدغه و نیازهای مالی بخش قابل توجهی از جامعه را رفع کنند و آنها را به ماندن در خانه متقاعد کند از طرفی همزمان با مشکلات اقتصادی مشکلات دیگری هم وجود دارد از جمله نگاه سیاسی و امنیتی به قضیه کرونا در نمودهای مختلف و طرح احتمال حمله بیولوژیک، طرح مساله تحریم و لزوم لغو تحریم ها برای مقابله با کرونا در ادامه تنش های طولانی مدت با آمریکا.

در کنار این مشکلات، مسائل دیگری نیز با بحران کرونا همراه شده، از جمله تنش بین طرفداران طب مدرن و طب اسلامی، تنش بین طیفی از مذهبیون و دولت بخاطر بستن اماکن مذهبی، ورود نهاد و دسته های مختلف از بسیج تا مردم عادی به بحران کرونا، که اغلب بصورت خود اجتهادی کار می کنند، بر همه اینها تلاش دولت برای عادی و تحت کنترل نشان دادن اوضاع، خبر و آمارهای متناقض که در جامعه منتشر میشود و موجب گسترش شایعات مختلف میشود را می توان اضافه کرد. مرکل صدر اعظم آلمان در مورد آمار فوتی کرونا در آلمان گفت: (کسانیکه میمیرند عدد نیستند، انسانند، برایشان میجنگیم). اگر جمهوری اسلامی نتواند هر چه سریع تر و به نحو بهتری بحران کرونا را مدیریت کند احتمالا شاهد تلفات بیشتر انسانی خواهیم بود.