چرا چین تن به توافق تجاری نابرابر با آمریکا داد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان؛ جنگ حدودا ۲ ساله تجاری میان آمریکا و چین در نهایت در اواسط ژانویه ۲۰۲۰ در کاخ سفید و با امضای یک توافق میان دو کشور به پایان رسید، اما هنوز نمی‌توان از میان دوگانه آتش بس موقت و صلح یک گزینه را برای توصیف این توافق انتخاب کرد.
جنگ تجاری تقریبا دوساله آمریکا و چین علاوه بر وارد آوردن ضرباتی سخت به اقتصاد دو کشور، کاهش رشد اقتصادی جهانی را به دنبال داشت و کشور‌های متعددی را متاثر ساخت.   این تاثیرات تا جایی بود که سراسر سال ۲۰۱۹ با امید پایان یافتن رکود اقتصادی و آغاز دوره رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۰ گذشت؛ پیش بینی که با وقوع بحران کرونا به رویایی دور از دسترس مبدل شد.
این جنگ تجاری در نهایت در روز ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰ (۲۵ دی ۱۳۹۸) با امضای توافق توسط «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا و «لیو هی»، معاون نخست وزیر چین در کاخ سفید به پایان رسید، اما امضای این توافق که به زعم ترامپ، گامی مهم در راستای تحقق توافق تجاری بین دو کشور آمریکا و چین است، نتوانسته تردید‌ها در مورد آینده آن را از بین برده و از آن به عنوان صلحی پایدار یاد کرد.
چرا امیدی به توافق تجاری آمریکا و چین نیست؟
در پاسخ به این سوال پیش از هرچیز باید به اظهارات ترامپ در روز امضای این توافق توجه کنیم. وی توافق امضا شده با چین را «گامی مهم» برای «توافقی تجاری میان دو کشور» خواند. این سخنان نشان می‌دهد که این توافق نه صلحی دائم بلکه آتش بسی موقت است که هر آن احتمال برهم خوردن و نقض آن از سوی طرفین وجود دارد. به این معنا که کوچک‌ترین تلنگری اساس این توافق را از هم می‌پاشد.
مورد قابل ملاحظه دوم را باید تعهدات چین براساس این توافق دانست. پکن براساس مفاد این توافق می‌بایست برای کاهش تراز به شدت نامتناسب بازرگانی خود را با آمریکا برمیزان واردات خود از این کشور بیفزاید. اما به رغم پذیرش بند واردات سنگین کالا از آمریکا از سوی چین، تعرفه‌های گمرکی وضع شده از سوی آمریکا بر کالا‌های چینی لغو نمی‌شود. این در حالی است که تعرفه‌ های گمرکی ۱۵ درصدی آمریکا که برای حدود ۱۸۰ میلیارد دلاری واردات آمریکا از چین تعیین شده، پس از توافق اولیه به نصف کاهش می‌یابد.
زیاده خواهی‌ های ترامپ سومین موردی است که آینده این توافق را با ابهام زیادی مواجه کرده است. امضای این توافق تجاری از سوی دولت ترامپ با زیاده خواهی‌های وی که تاکنون شاهد بوده ایم تناسبی ندارد؛ از این رو بی مناسبت نیست که این توافق را اقدامی تبلیغاتی در آستانه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ بدانیم. خروج ترامپ از چالش انتخابات می‌تواند نقطه پایان این توافق باشد.
بحران کرونا مورد دیگری است که چشم انداز توافق تجاری آمریکا و چین را تار می‌کند. علاوه بر معلق ماندن اجرای این توافق در پی شیوع بحران کرونا در جهان که همه کشور‌ها را درگیر ساخته و چین را در سه ماه گذشته با فلجی شدید مواجه ساخته، تغییر نگرش طرفین نسبت به توافق را در پی خواهد داشت. زیان‌های اقتصادی ناشی از این بحران برای طرفین سبب می‌شود تا خواسته‌های آنان در مذاکرات آتی به شکل سختگیرانه تری مطرح شود.  

• بیشتر بخوانید:
•  دورنمای جنگ تجاری واشنگتن و پکن

چرا چین توافق تجاری نابرابر را امضا کرد؟
توافق تجاری آمریکا و چین با در نظر گرفتن ۱۰۵ تعهد برای چین، ۸۸ تعهد دوجانبه و ۵ تعهد برای آمریکا، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که چرا پکن زیر بار چنین توافق یکطرفه‌ای رفته است و دلایل اصلی پکن برای تن دادن به این تعهدات سنگین چه بوده است.
از جمله دلایل مهم تن دادن پکن به توافق مذکور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت موضع دولت چین در عرصه داخلی در مورد ضرورت انجام تغییرات در زمینه‌های مختلف مالکیت معنوی: این توافق دولت چین را قادر می‌سازد تغییرات مورد نر خود را با استناد به تعهداتش در توافق تجاری با آمریکا بدون مخالفت داخلی اجرایی کند.
- منافع بلندمدت توافق مذکور برای چین در عرصه داخلی از جمله بهبود محیط تجاری در چین
- جذاب‌تر کردن چین برای سرمایه گذاری‌های خارجی در عرصه فناوری
- از بین بردن عدم اطمینان‌ها در چین
- تمایل پکن برای خرید زمان: چین در ۲ سال گذشته به خوبی دریافته است که هدف اصلی آمریکا از جنگ تجاری با این کشور مهار رشد اقتصادی چین است.
- آماده کردن بستر قطع وابستگی به آمریکا در زمینه فناوری
آینده توافق تجاری آمریکا و چین چیست؟
از آن جا که طرفین توافق تجاری انگیزه‌های زیادی برای بهم زدن توافق مذکور دارند، از توافق آمریکا و چین باید به عنوان آتش بسی موقت یاد کرد که با استراحت طرفین و تقویت قوایشان مجددا به جنگ تجاری جدی‌تر مبدل می‌شود.
همانطور که گفته شد چین درصدد بود تا با امضای این توافق رویکرد از پیش طراحی شده آمریکا برای مهار رشد اقتصادی خود را متوقف کند. آمریکا نیز در آینده نزدیک در می‌یابد که کسری تجاری اش بر اثر این توافق کاهش نمی‌یابد؛ چراکه کسری تجارت به سیاست‌های تجاری ارتباطی ندارد و وابسته به سیاست‌های کلان اقتصادی است. آمریکا از سال ۱۹۷۴ با بحران کسری تجاری مواجه است و سیاست‌های سست مالی و پولی این کشور این روند را همچنان زنده نگه خواهد داشت.
ضمن این که واشنگتن در آینده نزدیک در می‌یابد که ایده نوسازی صنعتش با این توافق اجرایی نمی‌شود.
از سوی دیگر بحران کرونا اجرای توافق مذکور را در چین متوقف کرده است. اگرچه در توافق مذکور تاخیر در اجرای توافق به دلایل فاجعه‌های طبیعی و رویداد‌های غیرقابل پیش بینی دیگر اندیشیده شده است، وزیر تجارت و مدیر شورای اقتصادی ملی آمریکا تاکنون سیگنال‌های مبهمی را در مورد تاخیر این توافق به دلیل بحران شیوع گسترده کرونا ارسال کرده اند.
انتهای پیام/