راه‌آهن ایران در سال ۹۸؛ بدون پول، بدون ریل، بدون ریل‌گذار

در سال ۱۳۹۸ اجرای برخی از برنامه‌های توسعه خطوط ریلی ایران به تعویق و تاخیر افتاد و در پایان سال هم شیوع ویروس کرونا، همان‌طور که به دیگر جوانب زندگی و اقتصاد در ایران ضربه زد، شرکت‌های حمل و نقل ریلی را نیز با بحران روبه‌رو کرد.

صنعت ریلی ایران پس از برجام خود را آماده یک جهش می‌دید و میزبان سرمایه‌گذاری میلیاردی شرکت‌های آسیایی و اروپایی شده بود. اما پس از خروج آمریکا از برجام دچار یک شوک شدید شد این شوک در سال ۱۳۹۸ هم ادامه پیدا کرد.

کندی پروژه‌ها البته دلیل دیگری هم دارد: به خاطر کاهش بودجه‌های عمرانی، پول کافی برای توسعه بسیاری از خطوط ریلی ایران وجود ندارد. ایران برای توسعه خطوط ریلی خود به سرمایه‌ای در حدود ۲۵ میلیارد دلار نیاز دارد.

با این وجود برخی از مسئولین راه‌آهن ایران خبر از افتتاح طرح‌های ریلی تا چند سال آینده می‌دهند.

سعید رسولی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران، از راه‌اندازی قطار سریع‌السیر تهران اصفهان «تا چهار سال آینده» خبر داده است.

این خط ریلی قرار بود با همکاری شرکت‌هایی از اروپا مانند فرانسه و آلمان توسعه یابد، اما پس از خروج آمریکا از برجام این شرکت‌ها ایران را ترک کردند.

بر اساس اعلام شرکت راه آهن ایران این پروژه حدود ۱۰ درصد پیشرفت داشته است شرکت‌های ایرانی در نبود شرکت‌های اروپایی سعی در جایگزین کردن شرکت‌های چینی کردند.

البته حتی در صورت مشارکت شرکت‌های چینی ، پروژه قطار سریع‌السیر اصفهان–تهران ۴۴ میلیارد یوان سرمایه گذاری لازم دارد.

یکی دیگر از مشکلاتی که ایران همچنان با آن روبه‌رو است توسعه کریدور شمال به جنوب است.

بیشتر در این باره: پروژه‌های توسعه ریلی ایران؛ تاخیر پس از تاخیر

ایران می‌تواند با راه اندازی ۱۶۰ کیلومتر، یک خط ترانزیتی استراتژیک را وارد مدار کند. این مسیر در کریدور ترانزیتی شمال، جنوب در حوزه رشت-آستارا قرار دارد.

این مسیر می‌تواند ترانزیت کالا از شمال اروپا به هند را تا ۲۱ روز کاهش دهد و افتتاح آن، ترانزیت ایران را سالانه به اندازه ۴۰ میلیون تن افزایش دهد.

یکی دیگر از مسیرهای مهم در راه‌آهن ایران که به تاخیر خورده، راه‌آهن استراتژیک شرق ایران است. مسیری که با توسعه بندر چابهار بر اهمیت آن افزوده شده است. این خط آهن کشورهای آسیای میانه و افغانستان را به اقیانوس هند متصل می‌کند.

مدت‌هاست اخبار چندانی از توسعه خطوط غربی ایران هم منتشر نشده است. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد پروژه قطار غرب ایران هم نیاز به سرمایه گذاری‌های جدیدی برای توسعه دارد.

بیشتر در این باره: توسعه خطوط ریلی ایران به سمت سوریه؟

ازدیگر مشکلات برای توسعه خطوط ریلی ایران نیاز به ریل است که ایران برای تامین آن با مشکل روبه‌رو شده است.

معاون ساخت و توسعه راه آهن ایران زمانی گفته بود «در سال ۹۸ حدود سه هزار تن از ریل ملی در پروژه‌های ریلی استفاده شده و سالانه به ۵۰ هزار تن نیاز داریم».

در زمینه واگن اما مدیران راه آهن ایران از رشد خبر داده‌اند.

گذشته از کندی اجرای پروژه‌های عمرانی خطوط ریلی ایران، در پایان سال، ویروس کرونا نیز به چالش بزرگی برای این صنعت تبدیل شد.

خبرگزاری ایسنا در گزارشی خبر از کاهش ۹۰ درصدی سفرهای ریلی در پایان اسفند ۹۸ و اوایل فروردین ۹۹ داده بود.

کاهش ۹۰ درصدی سفرهای ریلی در اسفند سال ۱۳۹۸ ضربه‌ای شدید به شرکت‌های ریلی ایران محسوب می‌شود. این شرکت‌ها، طبق برنامه، هر ساله در روزهای نوروز و سال نو است که به سمت درآمدزایی مناسب و سوددهی گام بر می‌دارند.