اعضای جامعه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در وضعیت کرونایی

یادداشتی از شادی امین: شیوع ویروس کرونا زندگی همه‌ ما را از تمام جهات تحت‌الشعاع قرار داده است. این ویروس نادیدنی نزدیک است که وقفه‌ای کامل در روند معمول کار و زندگی در سراسر جهان بیندازد.

در این میان، همان‌طور که هم در خبرها و هم در زندگی خود دیده‌ایم، جمهوری اسلامی از یک‌سو همانند ۴۱ سال گذشته در برآوردن نیازهای زندگی مردم ناکارآمد است و از سوی دیگر، در ‌راه‌اندازی و تقویت دستگاه سرکوب خود همچون همیشه کاراست.

همه‌ی ما می‌دانیم که مردم ایران در مقابله با این ویروس از پنهان‌کاری دولتی و بی‌عدالتی در توزیع امکانات رنج می‌برند. و باز می‌دانیم که آمار تلفات در ایران بسیار بیش از آمار رسمی ‌است.

اما علاوه بر رنج عمومی از سوءمدیریت و سیاست‌گذاری ضعیف دولتی، شیوع این ویروس دلیلی شده‌ است که بار دیگر تمامی مطالبات و حقوق ما و دیگر به‌حاشیه‌رانده‌شدگان و معترضان و قربانیان کنار گذاشته و عملاً از موضوعیت انداخته شود.

قصد دارم در این یادداشت کوتاه به این سؤال پاسخ دهم که «وضعیت کرونایی» چگونه جامعه‌ اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

جامعه‌ اقلیت‌های جنسی و جنسیتی و به طور خاص همجنسگرایان و ترنس‌ها قربانیان مناسبات موجود و سرکوبگری یک نظام به‌شدت هموفوب و ترنس‌فوب هستند. هرچند دیگر افراد اعم از دوجنسگرایان و اینترسکس‌ها نیز به درجات گوناگون از این مناسبات متأثرند و از آن متضرر می‌شوند.

حقوق اعضای این جامعه که در موارد متعددی به طور دائم نقض می‌شود، اکنون در معرض هجومی مضاعف قرار گرفته است. لزوم رعایت قرنطینه و اجبار ماندن در خانه‌هایی که تا پیش از این هم برای اقلیت‌های جنسی و جنسیتی امن نبوده است از یک سو، نگرانی سوءاستفاده‌ی دستگاه نظامی و سرکوب‌گر از این وضعیت استثنایی از سوی دیگر، دو سوی این فشار مضاعف است.

چندین مورد تبعیض اعمال‌شده بر هم‌جنسگرایان و ترنس‌ها را که باعث آسیب‌پذیری بیشتر آن‌ها در قبال شیوع ویروس کرونا می‌شود، می‌توان به‌اختصار این‌گونه برشمرد.

۱ـ حق دسترسی به سلامت و بهداشت

متأسفانه بسیاری از ترنس‌ها و هم‌جنس‌گرایان از دسترسی به نظام پزشکی و درمانی متناسب با تفاوت‌های زیست‌شان محروم‌اند. این امر، علاوه بر فقر گسترده در جامعه‌ی ایران، شکنندگی آن‌ها در قبال این ویروس را دوچندان می‌کند.

جامعه‌ی ال‌جی‌بی‌تی به دلیل فشار مدام اجتماعی، در معرض عوارض «استرس اقلیت» است که باعث تضعیف قوای دفاعی آن‌ها می‌شود.

بسیاری از هم‌جنس‌گرایان و ترنس‌ها هنگام مراجعه به روانشناسان و پزشکان، با انبوهی از داروهای ضد افسردگی قوی به اصطلاح معالجه می‌شوند. این درمان‌های غیراستاندارد باعث صدمات جدی بر کبد، معده و کلیه و قلب این افراد می‌شود و باز آن‌ها را بیش از دیگران در معرض ابتلا به این ویروس قرار می‌دهد.

به‌دلیل در خانه بودن اعضای خانواده، بسیاری از آن‌ها از تماس با دوستان و پارتنر(های) دنیای مجازی و یا واقعی خود محروم می‌شوند و بیش از پیش تحت کنترل خانواده قرار می‌گیرند؛ خانواده‌هایی که هیچ از گرایش یا هویت جنسی آن‌ها نمی‌داند و یا با آن به‌شدت دشمنی می‌ورزد. و باز هم به دلیل مردسالاری نهادینه‌شده در جامعه، لزبین‌ها و ترنس‌زن‌ها از فشار خانوادگی بیشتری در این دوره رنج خواهند برد.

تجربه‌ی تنهایی‌ای که فرد تا کنون حس می‌کرده است، با تنهایی اجباری و اضطرار فاصله‌ی فیزیکی با دیگران، باز هم او را تنهاتر می‌کند؛ تنهایی‌ای که همه‌ی شهروندان متعهد باید برای رفعش متحدانه تلاش کنند.

۲ـ حق برخورداری از کار

در زمانی که بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌ها تعطیل شده است، بیکاری، بخش زیادی از شاغلان جامعه‌ ال‌جی‌بی‌تی را تهدید می‌کند. با این‌که این امر نیز در شمار اموری است که قشر وسیعی را دربرمی‌گیرد، نباید ویژگی‌های معطوف به این جامعه را نادیده گرفت. با توجه به بحران اقتصادی‌ای که از پی این فاجعه به بار خواهد آمد و یا صرفاً تشدید بحران‌های موجود، یافتن کار برای بسیاری از کسانی که درس‌شان پایان یافته و یا در روند آن هستند، باز هم سخت‌تر و رو به محال می‌شود.

۳ـ حق داشتن مسکن و سرپناه امن

در هفته‌های گذشته خبرهای زیادی در مورد نداشتن سرپناه برای ترنس‌ها در روزهای سرد زمستان شنیدیم. بیم آن می‌رود که با توجه به وضعیت وخیم مسکن و عدم وجود خانه‌های امن یا گرمخانه‌های ویژه و مناسب اقلیت‌های جنسی، وضعیت کنونی و حتی پساکرونا، مجدداً بیشترین آسیب را متوجه این قشر کند.

۴ـ حق برخورداری از محیط امن آموزشی و تربیتی

در روزهای محدودیت خروج از خانه، که برای حفظ سلامت همگان ضروری است، بودن افراد در محیطی بسته و بدون تفریح و یا تجربه‌ مثبت با هم بودن، موجب فشارهای بسیاری می‌شود که به نوبه‌ی خود می تواند به کنش و واکنش‌های خشم‌آگین و عصبی بینجامد. بار دیگر جامعه‌ی ال‌جی‌بی‌تی، در شرایطی که پارتنرها امکان دیدار و یا تماس برای تقویت روحی یکدیگر را ندارند، بیش از دیگر گروه‌ها زیر فشار و تحت آسیب قرار می‌گیرد.

***

برای مقابله با این شرایط، شایسته است همه‌ی کسانی که از نظر اجتماعی در جایگاه فرادست قرار دارند (افراد دارای موقعیت عادی‌تری) به اطرافیان و دوستانی با گرایش جنسی یا هویت جنسیتی متفاوت، توجه ویژه نشان دهند و مراقب سلامت آن‌ها نیز باشند.

ضمن امیدواری برای این که «وضعیت کرونایی» هر چه سریعتر پایان یابد، نباید فراموش کرد که ادامه‌ این وضعیت و تعمیق بحران اقتصادی و آسیب‌های پس از آن، حضور و اولویت مطالبات جنبش اقلیت‌های جنسی و جنسیتی را در عرصه‌های گوناگون باز هم کمرنگ‌تر خواهد کرد.

به همین دلیل، ضروری است اعضای این جامعه به هر نحو ممکن حضورشان را در شبکه‌های اجتماعی تقویت کنند و برای سلامت خود، تداوم ارتباطاتشان در دنیای مجازی را با رعایت نکات امنیتی افزایش دهند.

یادداشت‌ها آرا و نظرات نویسندگان خود را بیان می‌کنند و لزوماً بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیستند.