دوسوم انجمن‌های علمی فعال و سرزنده هستند/تداوم مشارکت با ۶۰ نشریه خارجی در سال ۹۸

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی ایران با بیان اینکه نزدیک به دو سوم انجمن‌های علمی کشور دارای رتبه‌های A و B و جزو انجمن‌های فعال و سرزنده هستند، گفت: در سال ۹۸ یکی از مهم‌ترین مشکلات انجمن‌ها، رد مقالات ایرانی در حوزه بین‌الملل بود، اما مشارکت انجمن‌ها در چاپ مقالات با ۶۰ مجله خارجی ادامه پیدا کرد.

محمد جلالی در گفت‌وگو با ایسنا مهم‌ترین هدفی که در سال ۹۸ در این کمیسیون دنبال شده است را معرفی ظرفیت واقعی انجمن‌ها به نهادها و دستگاه‌های مختلف جامعه و بدنه دولت عنوان کرد و گفت: انجمن‌ها به عنوان یک نهاد مدنی علمی از ظرفیت بالایی برخوردارند و در قالبی هستند که می‌توانند مسئولیت اجتماعی خود را در حوزه‌های مختلف ایفا کنند.

وی افزود: این موضوع می‌طلبد که از طرف ما به انجمن‌ها کمکی بشود تا به موجب آن، دستگاه‌های مختلف از ظرفیت انجمن‌ها استقبال کرده، انجمن‌ها هم به سمت نهادها جذب شوند و بین آن‌ها و انجمن‌ها یک ارتباط دوسویه شکل بگیرد.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی سپس به فعالیت‌های این کمیسیون در سال ۹۸ پرداخت و تشریح کرد: فعالیت‌های ما چند حوزه را شامل می‌شود. یکی از فعالیت‌های معمول کمیسیون، گرفتن درخواست‌ها و بررسی پرونده‌های مربوط به تأسیس انجمن‌هاست که به تعداد زیادی به دست ما می‌رسد.

جلالی با بیان اینکه ظرفیت کار انجمنی تا حدی در میان اعضای هیئت علمی و متخصصان شناخته شده و بسیاری تمایل دارند در کنار کارهای دانشگاهی و مراکز پژوهشی که وجود دارد، در قالبی به نام "انجمن علمی" فعالیت کنند، توضیح داد: به همین دلیل در حوزه‌های تخصصی بسیار متنوع، درخواست‌های زیادی برای تاسیس انجمن‌ها به کمیسیون ارجاع داده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: ما در قالب یک بررسی اولیه، این موضوع که انجمن درخواست شده مورد مشابهی نداشته باشد را بررسی کرده و سپس ظرفیت علمی انجمن علمی درخواستی را در یک کمیته تخصصی مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. در نهایت در کمیسیون انجمن‌های علمی تصمیم گیری می‌شود که درخواست انجمن مورد نظر برای تأسیس، تأیید یا رد شود.

مشکلات اداری، ثبتی و حقوقی انجمن‌های علمی

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی با اشاره به اینکه درباره مشکلات و مسائل انجمن‌ها نیز بررسی‌هایی را انجام می‌دهیم، گفت: انجمن‌ها به عنوان شخصیت حقوقی مستقل ممکن است به انواع و اقسام مشکلات اداری، ثبتی و حقوقی مواجه شوند که در این حوزه برای آن‌ها زمینه‌سازی انجام می‌دهیم تا بهتر بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند و آن‌ها را از حمایت‌های معنوی بهره‌مند می‌کنیم. این در حالی است که با توجه به بودجه ناچیز کمیسیون، آن‌ها از حمایت‌ مادی کمتری برخوردار هستند.

جلالی تأکید کرد: بنابراین چنان چه گفتیم عمده‌ترین فعالیت ما طی سال ۹۸ زمینه‌سازی معرفی و استفاده از ظرفیت بزرگ انجمن‌ها، نزد نهادهای مختلف به خصوص حکومتی- از سیاست‌گذاری گرفته تا تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در قالب‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی و نهادهای اجرایی دولت- بوده است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال تلاش شد تا از ظرفیت انجمن‌ها در کارگروه‌ها و کمیته‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به‌ویژه در موضوعات نیازمند بحث‌های کارشناسی استفاده شود.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی اضافه کرد: همچنین تلاش کردیم از ظرفیت فوق در دستگاه‌های اجرایی و بدنه دولت در معنای وسیع آن، از جمله نهادهای نظارتی همچون قوه قضاییه در مباحث مختلف از جمله موضوع مبارزه با فساد استفاده شود که این تلاش‌ها تا حدی مثمرثمر واقع شد و امروز انجمن‌های زیادی در این حوزه فعال هستند.

فعالیت حدود ۴۰۰ انجمن علمی/رتبه A و B حدود دو سوم انجمن‌ها

جلالی، تعداد انجمن‌های علمی را قریب به ۴۰۰ انجمن عنوان کرد و توضیح داد: انجمن‌ها در ۶ گروه علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، هنر و میان‌رشته‌ای تقسیم شده‌اند که در ارزیابی‌های سالانه فعالیت‌های آن‌ها از جمله در حوزه بین‌الملل، این انجمن‌ها را در رتبه‌های A، B، C، D و F قرار می‌دهیم.

وی با بیان اینکه انجمن‌های دارای رتبه‌های A و B از انجمن های فعال و سرزنده هستند که نزدیک به دو سوم انجمن‌ها را شامل می‌شوند، خاطرنشان کرد: انجمن‌ها سال گذشته نزدیک به ۲۷۰ هزار عضو حقیقی و ۸ هزار عضو حقوقی داشته‌اند که این رقام نشان‌دهنده ظرفیت بسیار بزرگ کارشناسی در حوزه نهادهای مدنی علمی است که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی در پاسخ به سؤالی درباره تعداد اعضای هر انجمن، توضیح داد: تعداد اعضای انجمن‌ها به حوزه تخصصی، توان انجمن و اعضای آن به خصوص اعضای هیئت مدیره و تلاش آن‌ها در جذب افراد متخصص و کارشناس آن حوزه علمی بستگی دارد.

جلالی افزود: برای آنکه یک انجمن بتواند ادعای کار جمعی در حوزه تخصصی داشته باشد، لازم است حداقل ۱۰۰ عضو داشته باشد. این در حالی است که تعداد اعضای بعضی از انجمن‌ها در حال حاضر بیش از چند هزار است.

ارتباط انجمن‌ها با صنعت از طریق دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم

وی در پاسخ به سؤالی درباره چگونگی ارتباط اعضای انجمن‌ها با یکدیگر، توضیح داد: از میان اعضای هیئت مدیره انجمن‌ها، یک نفر به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب می‌شود. انجمن‌ها همچنین باید یک دبیرخانه و یک مجمع عمومی داشته باشند که این مجمع عمومی باید به صورت سالیانه و قاعدتاً با حضور همه اعضا برگزار شود. در هر صورت نحوه ارتباط اعضا به ساختار و مدیریت هر انجمن بستگی دارد که بتواند تمام اعضای خود را در بر گیرد و با شیوه‌های مختلف شامل برنامه‌های حضوری یا غیر حضوری و آنلاین و با استفاده از شبکه‌های مجازی، فعالیت‌های مختلف انجمن اعم از نشست‌ها، همایش‌ها، کارگاه‌ها، نشریات و ... را پیش ببرد.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی درباره ارتباط انجمن‌ها با صنعت، گفت: عمدتاً انجمن‌های مرتبط با حوزه فنی مهندسی با صنعت در ارتباط هستند. البته بخشی هم در معاونت پژوهش‌وفناوری وزارت علوم به نام "ارتباط با صنعت" وجود دارد که خود انجمن‌ها با استفاده از ارتباطاتی که در آنجا وجود دارد، سعی می‌کنند با صنعت ارتباط برقرار کنند.

لغو مجوز انجمن‌ها بعد از دو سال عدم فعالیت

جلالی درباره انجمن‌هایی که لغو مجوز شده‌اند، توضیح داد: انجمن‌ها تابع قوانین کشور هستند و از زمانی که تشکیل شده و مجوز می‌گیرند، بایستی ثبت شرکت‌ها بشوند که این موضوع چالش‌های زیادی را از بابت مسائل بوروکراتیک برای انجمن‌ها به وجود می‌آورد.

وی یادآور شد: از آنجایی که انجمن‌ها باید تابع قوانین مجلس شورای اسلامی و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز تابع آیین‌نامه‌های مصوب وزارتین بهداشت و علوم باشند؛ زمانی که به هر دلیلی انحرافی از این قوانین و مقررات دارند، مورد اعتراض خود اعضا یا نهادهای نظارتی قرار می‌گیرند.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی ایران، ادامه داد: موراد این اعتراض در دبیرخانه کمیسیون مطرح شده و در این راستا کمیته رسیدگی به تخلفات تشکیل می‌شود و مواردی که گفته شد، می‌تواند انجمن را تا مرحله لغو مجوز پیش ببرد.

جلالی تأکید کرد: اما آنچه بیشتر کار انجمن‌ها را به لغو مجوز می‌رساند، مسئله عدم فعالیت آن‌ها است که امکان دارد به دلایل مختلفی مانند جدی نگرفتن کار یا پایین بودن همبستگی گروهی به وجود آید و کار انجمن را دچار اختلال کند.

وی افزود: در مقررات موجود این مطرح است که اگر انجمنی بیش از دو سال فعال نباشد و رتبه F را دریافت کند، کمیته تخلفات در کمیسیون تشکیل شده و در نهایت مجوز فعالیت این انجمن لغو می‌شود.

تدوام مشارکت‌ها انجمن‌ها در چاپ مقالات با ۶۰ نشریه خارجی طی سال ۹۸

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود به وضعیت فعالیت‌های بین‌المللی انجمن‌ها در مجلات علمی پرداخت و توضیح داد: در سال ۹۸ با وجود تحریم‌ها و تمام مشکلاتی که در حوزه همکاری‌های بین‌المللی وجود داشت، مشارکت انجمن‌ها در چاپ با ۶۰ نشریه خارجی ادامه پیدا کرد.

جلالی تصریح کرد: یکی از مشکلات در این حوزه عدم پذیرش مقالات ایرانی در حوزه بین‌الملل بود.

وی با بیان اینکه انجمن‌های علمی یک نهاد مدنی و مردمی هستند، گفت: به این واسطه انجمن‌ها، مانند مردم هستند و هرچند مردم هم از سوی دولت‌ها می‌توانند در شرایط تحریم قرار گیرند؛ تحریم نهادهای دولتی و حکومتی سخت‌تر از تحریم مردم است و به همین دلیل نیز فعالیت‌های انجمن‌ها به نحوی بیشتر مثمرثمر واقع می‌شود.

رئیس کمیسیون انجمن‌های علمی ایران در پایان به نسبت‌ انجمن‌های علمی با انجمن‌های علمی دانشجویی اشاره و اظهار کرد: انجمن‌های علمی مرکب از اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها هستند و البته ما در کمیسیون تلاش می‌کنیم پیوندی بین آن‌ها و انجمن‌های علمی دانشجویی ایجاد کنیم تا بتوانیم از توان و ظرفیت اعضای جوان این انجمن‌ها هم استفاده کنیم. این در حالی است که انجمن‌های علمی دانشجویی از نقطه نظر ساختار اداری با ما متفاوت هستند.

انتهای پیام