آیا دچار سندرم خودویرانگری افراد موفق هستید؟

حق نشر عکس Getty Images Image caption افراد مبتلا به سندرم ایمپاستر فکر می‌کنند که فریبکارند و یک روز همه آن را می‌فهمند

آیا شما بیشتر اوقات احساس می‌کنید که چنان که باید خوب نیستید؟ شاید دچار خود‌ویرانگری افراد موفق یا سندرم ایمپاستر باشید. در اینجا می‌توانید ببینید که آیا این نشانه‌ها در شما هست و اگر هست، باید چه کنید.

این نشانگان در افراد گوناگونی دیده می‌شود؛ از مایا‌ آنجلو و تام هنکس تا میشل اوباما و پنه‌لوپه کروز؛ جالب اینجاست که اصلاً هم ربطی به موفقیت و شهرت ندارد. این افراد بی‌‌تردید موفق و خیلی هم معروفند؛ همهٔ آنها با سندرم مشهور به ایمپاستر دست به گریبان هستند.

این سندرم برای اولین بار در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی مطرح شد و برآورد می‌شود که حدود ۷۰ درصد از ما نشانه‌هایی از آن در زندگی خود داریم.

دکتر سندی مان، استاد روان‌شناسی دانشگاه مرکزی لنکشر در بریتانیا، سه ویژگی اصلی سندرم ایمپاستر یا خود‌ویرانگری افراد موفق را چنین بیان می‌کند.

او به بی‌بی‌سی می‌گوید:" اولین ویژگی آن این است که افراد فکر می‌کنند دیگران تصوری اغراق‌شده و بیش‌از اندازه از توانایی‌ها و مهارت‌های آنها دارند، تصوری بسیار بزرگ‌تر از آنچه خود فرد از خودش دارد".

"دومین ویژگی این است که شما در هراس شدیدی هستید که دست‌تان رو شود و دیگران فکر کنند در مورد توانایی‌های خود آنها را فریب داده‌اید".

"و سومین ویژگی این است که به طور مداوم موفقیت‌های خود را با عوامل بیرون از توانایی و مهارت خودتان مقایسه و اندازه‌گیری می‌کنید و می‌سنجید".

• چطور با قد کوتاهم کنار آمدم؟
• دل می‌شکند، مغز فرمان می‌دهد و قلب آسیب می‌بیند
• شهرهایی که به تابلوی خطر نیاز دارند

افراد مشهور دچار سندرم ایمپاستر حق نشر عکس AFP Image caption بانوی اول سابق ایالات متحده، میشل اوباما فاش کرد که مدت‌ها با این بیماری مبارزه کرده است

احساس نادرست بی‌کفایتی و تردید به توانایی‌های خود فقط مخصوص آدم‌های معمولی نیست، آدم‌های مشهور و با موقعیت‌های ممتاز هم دچار آن هستند.

مشهور است که آلبرت اینشتین به دوستش گفته است که از این همه تشویق و تقدیر از خودش در مورد ایجاد انقلابی در فیزیک احساس ناراحتی می‌کند.

اینشتین گفته است:"این اعتماد‌به‌نفس اغراق‌شده که برای کارهای همه عمرم به وجود آمده است، مرا آزار می‌دهد. این حس مرا وا‌می‌دارد خودم را ناخواسته آدم کلاهبرداری ‌ببینم".

تام هنکس بازیگر و ستارهٔ بیش از ۷۰ فیلم که دو بار هم برندهٔ جایزهٔ اسکار شده است هم در سال ۲۰۱۶ گفت که او هم در کار خود با تردید به توانایی‌هایش درگیر بوده است.

هنکس به ان‌پی‌آر، رادیوی ملی ایالات متحده می‌گوید:"مهم نیست چه کرده باشیم، همیشه زمانی می‌رسد که فکر می‌کنی، من چطور به اینجا رسیدم؟ اگر مردم بفهمند که من در واقع فریب‌شان دادم و همه اینها را از من پس بگیرند؟"

و بانوی اول سابق آمریکا، میشل اوباما می‌گوید که "سندرم ایمپاستر او را عاجز کرده بود" چون بر باورش از خودش و اعتماد به نفس او تأثیرگذاشته بود.

"من هنوز اثراتی از سندرم ایمپاستر در خودم دارم. هرگز به کلی از بین نمی‌رود، این احساس که "نمی‌دانم آیا دنیا مرا قبول خواهد کرد. من فقط میشل رابینسون هستم، دخترک کوچکی از جنوب که به مدرسهٔ دولتی می‌رفت".

• خاطرات میشل اوباما، بازگشت به کاخ سفید؟
• میشل اوباما برای انتخابات ۲۰۲۰؟

حق نشر عکس Getty Images Image caption سندرم ایمپاستر جلوی پیشرفت‌های کاری و حرفه‌ای افراد را می‌گیرد خودویرانگری

کمی شک و تردید به توانایی‌های خود، برای پیشرفت شخصی خوب هم هست اما سندرم ایمپاستر به سرعت تبدیل به خودویرانگری می‌شود.

دکتر مان می‌گوید که بیمارانی مبتلا به این بیماری داشته است که می‌خواستند شغل‌های بسیار بلند‌پروازانه را رها کنند "چون می‌ترسیدند دیگران فکر کنند که آنها فریبکارند، با اینکه به خوبی می‌دانستند که چنین نیست".

افراد مبتلا به بیماری خود‌ویرانگری افراد موفق، برای پیشرفت در شغل و حرفهٔ خود هم دچار تردید و ترس می‌شوند چون فکر می‌کنند تا همین حد هم بیش از حد پیش رفته‌اند.

هانی لنکستر جیمز، روان‌شناس به بی‌بی‌سی می‌گوید:"تجربهٔ داشتن بیماری ایمپاستر مانند این است که در تمام عمر با این ترس و نگرانی زندگی کنیم که دیگران ما را فریبکار بدانند و روزی بفهمند که در حد انتظارات و توقعات آنها نبوده‌ایم".

"اگر اجازه دهید که این بیماری مهار زندگی شما را در دست بگیرد، می‌تواند شما را از رسیدن و دستیابی به موقعیت‌ها و دستاورد‌های بی‌نظیری که توانایی آن را هم دارید، باز دارد".

والاس، روان‌شناس به بی‌بی‌سی می‌گوید: "این بیماری به روابط بین افراد هم آسیب می‌زند".

حق نشر عکس Getty Images Image caption دشوار است که به توانایی‌ها و موفقیت‌های خود نگاهی واقع‌بینانه داشته باشید اما برای غلبه بر سندرم ایمپاستر لازم است که این کار را انجام دهید

"ممکن است تعجب کنیم که ما چطور اینقدر خوش‌شانس بوده‌ایم یا اگر دیگری روزی خودِ حقیقی ما را بشناسد چه می‌شود. ممکن است نگران این باشیم که شریک زندگی خود را ناامید کنیم یا فکر کنیم که توان هماوردی با شریک زندگی قبلی او را نداریم. ممکن است در گذشته روابطی داشته‌ایم که خوب نبودند و فکر کنیم این یکی آنقدر خوب است که آدم باورش نمی‌شود واقعی باشد".

چطور می‌توانیم سندرم ایمپاستر را مهار کنیم؟

اگر فکر می‌کنید دچار سندرم ایمپاستر هستید، می‌توانید این کارها را انجام دهید:

• بدانید که تنها نیستید. با دوستان و بستگان خود صحبت کنید و در‌خواهید یافت که خیلی از آدم‌های دیگر هم همین حس‌ را دارند.
• فهرستی از دستاورد‌ها و توانایی‌های خود تهیه کنید. دکتر مان می‌گوید این کار کمک می‌کند تا تمام دلایل گوناگونی که فکر می‌کنید باعث موفقیت شما شده است را با درصد مشخص و معین بدانید. ممکن است به اشتباه همه آن را بر عهدهٔ شانس و اقبال گذاشته باشید اما وقتی آن را روی کاغذ بیاورید، می‌بینید که چه اشتباه خنده‌داری کرده‌اید".
• بازخورد و نظر دیگران را بپرسید. وقتی از نگاه دیگران خودتان را ببینید، راحت‌تر می‌توانید خودتان را باور کنید.
• خود یا رابطهٔ خود را با دیگران مقایسه نکنید. بهترین معیار داوری مقایسه کردن خودتان با وضعیت سال پیش خودتان است.
• "شکست" را بپذیرید. کسانی که دچار این بیماری هستند هیچ‌چیز جز کار کامل و بی‌نقص را از خودشان نمی‌پذیرند. دکتر مان می‌گوید:"لازم نیست همیشه بدرخشید اما می‌توانید همیشه خوب باشید".

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید