نگاهی به واکنش جهانی به بحران کرونا از دریچه شعر مشهور «بنی آدم» سعدی

افشین ادیب-مقدم، استاد دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن، در مقاله‌ای برای وب‌سایت «اسکرول این» در مورد ملموس شدن هر چه بیشتر شعر مشهور «بنی آدم» سعدی در روزهایی که کل جهان با شیوع ویروس کرونا درگیر است، پرداخته است.

آقای ادیب-مقدم در این مقاله اشاره می‌کند که این بحران چگونه سرنوشت مشترک انسان را بیش از پیش نمایان می‌کند. سعدی در این شعر قرن سیزدهم خود می‌‌گوید: «بنی آدم اعضای یکدیگرند- که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به درد آورد روزگار- دگر عضوها را نماند قرار.»

این ابیات بر دیوارهای ساختمان سازمان ملل متحد در نیویورک نیز نقش بسته است. باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، نیز در یکی از پیام‌های نوروزی خود به ایرانیان در سال ۱۳۸۸ از این شعر استفاده کرد. چندی پیش نیز گروه موسیقی بریتانیایی «کلد پلی» این شعر را برای عنوان یکی از ترانه‌های آلبومش برگزید.

بیماری «کووید-۱۹» یک بیماری جمعی است و سرنوشت مشترک گریزناپذیر انسان را نمایان می‌کند. در واقع موجودیت ما در انزوا محافظت نمی‌شود و برای بقا به یکدیگر نیاز داریم. به عنوان مثال، شبکه‌های اجتماعی برای نشان دادن همه‌گیری و یا به اصطلاح محبوبیت یک پست از واژه «وایرال» استفاده می‌کنند که به ویژگی همه‌گیری ویروس و تعامل مداوم ذهن و جسم بازمی‌گردد.

حتی رهبران جهان در مقابله با شیوع ویروس کرونا از ادبیاتی مشابه استفاده می‌کنند. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، این بحران را یک جنگ توصیف می‌کند و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، نیز از واژه‌هایی مشابه برای توصیف مبارزه با این بیماری بهره می‌برد.

با این حال، بسیاری از مردم از سراسر دنیا احساس می‌کنند دولت‌هایشان در این جنگ کم آورده‌اند. اما سلامت انسان، هیچ مرزی نمی شناسد و ویروس کرونا هر چه بیشتر ثابت کرد که دنیای مدرن امروز چه قدر به هم پیوسته است.

نویسنده در این مقاله پیشنهاد می‌کند به جای این که کشورها جداگانه و صرفا با توجه به منافع خود با این ویروس مقابله کنند، بهتر است سازمان‌های جهانی مانند سازمان بهداشت جهانی و یا سازمان ملل متحد پرچمدار این مبارزه شوند و کشورها را در تلاش برای مقابله با شیوع این ویروس هماهنگ کنند.