اکران فیلم جدید حاتمی‌کیا شکست خورد؟

استقبال ۳۳ هزار نفری در یک روز
همان طور که از ابتدا وعده داده شده بود تا ۲۴ ساعت پس از آغاز اکران «خروج»، نخستین آمار شمار بینندگان این فیلم توسط روابط عمومی فیلیمو منتشر شد. بر این اساس در ۲۴ ساعت اول، ۳۳ هزار و ۹۹۵ بلیت توسط کاربران دو سرویس فیلیمو و نماوا برای تماشای این فیلم خریداری شد که درآمدی ۴۰۷ میلیون تومانی را نصیب پلتفرم‌ها و صاحب اثر کرد. بر اساس آماری که این پلتفرم منتشر کرده، به طور میانگین هر محصول این سرویس‌ها توسط ۲.۵ نفر تماشا می‌شود، بنابراین شمار تماشاگران قانونی «خروج» را در روز اول انتشار، می‌توان حدود ۸۵ هزار نفر برآورد کرد. گفته می‌شود مدت زمان نمایش بیستمین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در پلتفرم‌های آنلاین، ۶۰ روز خواهد بود.

نیاز به توجه بیشتر به کپی‌رایت
نسخه غیرقانونی فیلم سینمایی «خروج»، بعد از حدود ۱۲ ساعت از اکران رسمی، منتشر شد. آن‌طور که سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) اعلام کرده، سه وی‌اودی مجوزدار داخلی این فیلم را به صورت غیرقانونی منتشر کردند که بعد از درخواست رسمی تهیه‌کننده، هر سه آن‌ها به سرعت و خارج از روال اداری مسدود شدند. با این حال برخی از سایت‌های بدون مجوز که در خارج از کشور میزبانی می‌شوند، این فیلم را منتشر کردند. اگرچه با اقدام سازمان اوج، یوتیوب تمامی لینک‌های انتشار «خروج» را به سرعت مسدود می‌کند، اما این فیلم به صورت گسترده در کانال‌های تلگرامی نیز منتشر شده و با توجه به قواعد این شبکه اجتماعی درباره انتشار محتوای دارای کپی‌رایت، ظاهراً امکان مسدودسازی این مسیر وجود ندارد. هرچند مرور برخی تجربیات از جمله انتشار چند آلبوم موسیقی نشان می‌دهد این مسیر نیز قابل مسدودسازی است.

آیا قاچاق قابل پیشگیری است؟
در روزهای گذشته برخی رسانه‌ها با استناد به قاچاق «خروج» در کانال‌های تلگرامی و دانلود گسترده آن، نتیجه گرفتند که طرح اکران آنلاین این فیلم شکست خورده است. اگرچه هنوز مشخص نیست که «خروج» دقیقاً از چه مسیری منتشر شده، اما نکته قابل توجه آن است که محصولات سرویس‌های وی‌اودی بین‌المللی از جمله نتفلیکس، آمازون، هولو و... نیز تنها یکی دو ساعت پس از انتشار در این پلتفرم‌ها، به طور غیرقانونی در دسترس قرار می‌گیرند و قدرتمندترین پلتفرم‌های آنلاین نیز توان جلوگیری از این اقدام را ندارند. همان‌طور که درباره محصولات نتفلیکس، نمی‌توان قاچاق گسترده آن‌ها را دلیلی بر شکست آن بیان کرد، طرف قاچاق «خروج» را نیز نمی‌توان به معنای شکست این طرح دانست.

آیا «خروج» شکست خورد؟
پرسش دیگر آن که آیا تنها هدف از نمایش «خروج»، استفاده تجاری از این محصول بوده است؟ بدون تردید خیر. اگرچه هم تهیه‌کننده و هم پلتفرم نمایش‌دهنده، به دنبال منفعت اقتصادی از مسیر انتشار این فیلم بوده‌اند، اما این تنها هدف آن‌ها نبوده است. اوج به عنوان یک تهیه‌کننده که با استفاده از بودجه عمومی به تولید اثر می‌پردازد، به دنبال دیده شدن محصولش هم هست. از طرفی به دلیل آن که زمان بازگشایی سینماها مشخص نیست، این شیوه از بلوکه شدن سرمایه تولید فیلم تا زمان اکران در سینما نیز جلوگیری می‌کند. اکران آنلاین همچنین اجازه نمی‌دهد تا فیلم به اصطلاح بیات شود. مهم تر از همه این‌ها، آن است که در این میان سینمای ایران هم نفع برده است. این واقعیت، انکارناپذیر است که در مسیر فرهنگ‌سازی برای نمایش آنلاین فیلم و خرید بلیت، فیلم‌های زیادی قربانی خواهد شد؛ همان‌طور که در اواخر دهه ۸۰، تغییر ذائقه عموم مخاطبان از کپی کردن دی‌وی‌دی به خرید دی‌وی‌دی قانونی، ضررهای زیادی برای سینمای ایران داشت، اما در نهایت به فرهنگ‌سازی منجر شد و سود این فرهنگ‌سازی، به خود سینماگران ایرانی رسید.

همه «خروج» نیستند
با همه آن چه گفته شد، نمی‌توان همین میزان استقبال نسبی از «خروج» را برای دیگر فیلم‌های طرح اکران آنلاین متصور بود. دلایل فراوانی وجود دارد که این فیلم را از آثار بعدی متمایز می‌کند؛ از جمله این که این فیلم، «نخستین» محصولی بود که این شیوه را در پیش گرفت. به علاوه می‌دانید که نام حاتمی‌کیا بر پیشانی «خروج» برای شماری از مخاطبان کافی است تا برای تماشای فیلم تصمیم بگیرند. «خروج» همچنین چه در جشنواره فجر و چه در همین طرح اکران آنلاین، سروصدای زیادی به پا کرد که خود از دلایل استقبال از این فیلم است. بسیار بعید است که انتظار داشته باشیم آثاری چون «عنکبوت»، «خون شد»، «مهمان‌خانه ماه نو»، «مردن در آب مطهر» و... با استقبالی این چنین مواجه شوند. اما آیا این تنها راه نمایش فیلم در زمانه کرونا نیست؟

۲۴۱۲۴۱