فاصله تصمیمات ستادآموزش و پرورش تا اجرا در مدارس چالش برانگیز است

به گزارش خبرنگار مهر، حالا دیگر با حذف آزمون هماهنگ در پایه ششم ابتدایی خیال شش پایه ابتدایی از اینکه آزمونی برای سنجش یادگیری آنها در سال تحصیلی که با تعطیلات طولانی مدت و آموزش مجازی گره خورد، راحت است. می‌مانند شش پایه دیگر در متوسطه اول و دوم. آنها قرار است امتحان بدهند.

از وقتی تعطیلات کرونایی شروع شد حرف و حدیث‌ها و سناریوهای متعددی برای ادامه سال تحصیلی و پایان یافتن آن مطرح شد. ابتدا تاکید مسئولان آموزش و پرورش از وزیر تا معاونان این بود که هر زمان مدارس باز شود ۴ تا ۶ هفته حتماً نیاز به آموزش حضوری است تا آنچه این روزها در تلویزیون و از راه فضای مجازی معلمان تدریس کرده‌اند، مرور شود و اگر جایی دانش آموزی عقب مانده است جبران شود و در نهایت ذکر می‌شد آنچه برای آموزش و پرورش مهم است، رخ دادن یادگیری است که نیاز به اموزش حضوری دارد حتماً. با بیشتر شدن این احتمال که امکان بازگشایی مدارس تا اطلاع ثانوی تقریباً منتفی است و به ریسک آن در این روزها نمی‌ارزد، دیگر تأکیدات قبلی کنار رفت. حالا قرار است با همین آموزش‌های نصفه و نیمه سال تحصیلی به پایان برسد و آزمون هم برگزار شود و در عین حال هیچ فصلی هم از هیچ کتاب درسی حذف نشود! حالا صحبت مسئولان که پیش تر می‌گفتند با آموزش‌های مجازی ۸۰ درصد محتوای کتب درسی تدریس شده، این است که تا آخر اردیبهشت همه مفاد کتاب‌های درسی باید تمام شود. آزمون امتحانات نهایی حضوری برگزار می‌شود اما هنوز برگزاری آزمون آنلاین برای دیگر پایه‌ها ظاهراً گزینه جدی تری است.

فاصله تصمیمات ستاد تا اجرا در مدارس

البته این موضوعات را اولین بار مهدی نوید ادهم رئیس شورای عالی آموزش و پرورش مطرح کرد؛ شورایی که ظاهراً این روزها بیشتر تصمیمات در این زمینه آنجا اتخاذ می‌شود و گویا تنها هدف در این روزهای کرونایی این است که نشان دهیم علیرغم شیوع این ویروس که شمار مدارس بسیاری از کشورها را به تعطیلی کشاند، نه در یادگیری بچه‌ها نه در آموزششان، خللی وارد نشده است و کمترین آسیب هم به تقویم آموزش و پرورش وارد شود. شاید برای همین است که اصرار بر اجرای طرح‌های پشت سر هم و موازی در دستور کار آموزش و پرورش است: آموزش تلویزیونی، تاکید بر آموزش در بستر فضای مجازی و پیام رسان ها توسط معلمان و یا از طریق سایت‌های مدارس و حالا هم تعجیل در راه اندازی شبکه شاد و تبلیغات گسترده برای آن در حالی که اما و اگرهایش بسیار است.

اینکه ستاد آموزش و پرورش در بخشنامه‌ها، ابلاغیه‌ها، مصاحبه‌های تلویزیونی تاکیدش بر مؤثر بودن آموزش‌های مجازی در این روزها بوده است، یک سوی ماجرا و حقیقتی که در سطح مدارس رخ می‌دهد و در نهایت منجر به چه سطحی از یادگیری می‌شود، روی دیگر ماجراست.

یکی از معلمان با سابقه که این روزها در شورای عالی آموزش و پرورش و بخش اداری مشغول است و به واسطه سمت خود در تمام جلسات شورای عالی آموزش و پرورش حضور دارد به خبرنگار مهر گفت: در شورای عالی آموزش و پرورشش عموماً طرح و ایده آلها زیاد مطرح می‌شود. اینکه طبق قانون باید از همه کتاب درسی امتحان گرفته شود و معلمان باید همه کتاب را تا پایان اردیبهشت تدریس کنند. مثلاً اینکه قانون تاکید کرده است که امتحان نهایی باید از همه کتاب باشد چون کنکور هم از همه کتاب درسی است. خصوصاً وقتی شایعاتی درباره اینکه ممکن است بخشی از کتاب‌ها برای امتحان حذف شود، مطرح شد باعث شده شورای عالی این تصمیم را اعلام کند که باید از همه کتاب درسی امتحان گرفته شود.

وی ادامه داد: اما آنچه مهم است فاصله ستاد و مدارس است. عملاً شما بخشنامه هم که بکنید معلم‌ها این کار را نمی‌کنند. من ۱۰ سال کارم تدریس در مدارس بوده است. با اطمینان می گویم که از صدر تا ذیل آموزش و پرورش اختلاف تصمیمات ستاد با آنچه در مدارس رخ می‌دهد را می‌توانید ببینید. در جلسات ستاد حرف‌های بزرگی می‌زنند ولی آن کسی که کف مدرسه باید آن را عملی کند، معلمان هستند که نه خبری از جلسات دارند و نه نهایتاً آن را عملی می‌کنند.

این معلم که نخواست نامش مطرح شود ادامه داد: الان برخی دروسی که حتی به تازگی نوشته‌اند یا برخی فصل‌ها را نه کسی در مدرسه تدریس می‌کند و نه به آن بهایی داده می‌شود ولی اسمش این است که فلان عنوان و فلان کتاب در فهرست درسی بچه‌ها هست.

برگزاری کلاس‌های درس مجازی با یک چهارم دانش آموزان

بهمن شعبان زاده مدرس با سابقه تاریخ نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت تدریس دروس در مدارس و تصمیمات آموزش و پرورش گفت: این تصمیمات در وضعیت بحرانی گرفته شده است و با توجه به وضعیت خاص، تصمیم گیران دست به انتخاب می زنند اما اگر این گزاره را مورد پرسش قرار می‌ دهید که تا آخر اردیبهشت آیا تمام محتوای دروس آموزش درست داده می شود باید بگویم در برخی مدارس دولتی، نمونه دولتی و مدارس تیزهوشان و غیردولتی بله ولی در تمام مدارس خیر این اتفاق رخ نمی دهد.

وی ادامه داد: من در یک مدرسه خوب غیردولتی تدریس می‌کنم ولی سر کلاس من یک چهارم بچه‌ها یعنی ۴ تا ۵ نفر عملاً حضور دارند. در مدارس دولتی که برای همین هم تلاش چندانی نمی‌شود. اینکه بچه‌ها آیا از طریق تلویزیون درس را گوش می‌دهند یا نه نیز قابل سنجش نیست ولی تجربه و شنیده‌ها می‌گوید اگر خود مدارس بچه‌ها را پای تدریس مجازی نیاورند، در این مهم که محتوای کتاب‌ها تا آخر اردیبهشت تدریس شود موفق نخواهیم بود.

این معلم با سابقه اما در ادامه در خصوص اینکه آیا بهتر بود بخشی از محتوای کتاب‌ها برای آموزش در سال بعد در نظر گرفته شود، بیان کرد: ببینید برای پایه دوازدهم دغدغه کنکور وجود دارد ولی برای پایه‌های ابتدایی و ۵ پایه دیگر متوسطه باید تصمیمات حداقلی گرفته شود. نمی‌توان در این شرایط آرمانی فکر کرد که تمام کتاب‌ها تدریس می‌شود و در یادگیری هم خللی وارد نمی‌شود اما این را هم نمی‌شود فراموش کرد که در سال تحصیلی بعد هیچ معلمی باز نمی‌گردد و محتوای سال قبل را تدریس کند. یعنی نمی‌شود با اعلام تدریس ۸۰ درصد کتاب درسی، سال تحصیلی را بست.

در زمانی که در تمام طول سال تحصیلی مدارس در کشور فعال هم هستند و کلاس‌ها کامل حضوری برگزار می‌شود هم رایج است که معلم‌ها سوالات گزینشی به دانش آموزان می‌دهند و تدریس‌ها شامل همه محتوای دروس نیست و گزینشی است. حتی می دانم برخی کتاب‌ها اصلاً تدریس نمی‌شود و تنها سوال‌های آخر ترم را می‌دهند

شعبان زاده گفت: اما اجازه بدهید این را به شما بگویم که حقیقت ماجرا این است که در زمانی که در تمام طول سال تحصیلی مدارس در کشور فعال هم هستند و کلاس‌ها کامل حضوری برگزار می‌شود هم رایج است که معلم‌ها سوالات گزینشی به دانش آموزان می‌دهند و تدریس‌ها شامل همه محتوای دروس نیست و گزینشی است. حتی می دانم برخی کتاب‌ها اصلاً تدریس نمی‌شود و تنها سوال‌های آخر ترم را می‌دهند.

وی اظهار کرد: در پایه دوازدهم عملاً پیش از عید تدریس تمام کتاب‌ها تمام می‌شود هر سال و بعد از عید مرور است و بازگشت به سال‌های قبل. در واقع خیلی از مدارس بعد از عید در پایه دوازدهم درگیر تست و کنکور می‌شوند. البته برای مدارس عادی همچنان نگرانی برای پایه دوازدهم وجود دارد.

الان دغدغه اصلی پایه دوازدهمی‌ها هستند

رابعه کمالی معلم با سابقه زبان انگلیسی نیز در گفتگو با مهر در این رابطه گفت: در پایه دوازدهم قبل از عید ما کتاب را تمام کردیم و الان واقعاً دغدغه کنکور بچه‌ها هست. برخی آموزشگاه‌ها کلاس‌های مجازی می‌گذارند و بسته به مدرسه، و شرایط دانش آموز که منطقه به منطقه در همین تهران فرق دارد، شرایط پایه دوازدهمی‌ها فرق دارد. نمی‌توان دانش آموزی را که تا به حال تلفن هوشمند دستش نگرفته را با دانش آموزی که به انواع ابزار تکنولوژی دسترسی داشته مقایسه کرد.

وی با بیان اینکه به اعتقاد او نیز باید کتاب کامل تدریس شود و نباید فصلی را حذف کرد، اضافه کرد: جبران آنچه از کتاب درسی می‌ماند برای سال بعد امکان پذیر نیست. اما این واقعیت را باید در نظر گرفت که در بسیاری از مدارس سال‌ها است خیلی مسائل فراموش شده است و روش قدیمی که به تعمیق یادگیری می‌پرداخت دیگر جریان ندارد. درس‌ها حذف می‌شود و آب از آب تکان نمی‌خورد. دختر من در مدرسه تیزهوشان درس می‌خواند و عملاً درس تاریخ را تدریس نکردند. ۴ سوال می‌دهند و می‌گویند همان برای امتحان است. درسی مثل هویت اجتماعی اصلاً جایی ندارد. به بهانه‌های مختلف مثل نبود معلم یا کم بودن ساعت دروس تخصصی این کتاب‌ها حذف می‌شود. به جز پایه دوازدهم که به هر حال امتحان گرفته می‌شود و امتحان نهایی است.

این معلم ادامه داد: به نظرم یک راه می‌تواند آسان باشد که مرداد و شهریور این امکان باشد که بچه‌ها به مدرسه بروند و معلم‌ها بعد از آن امتحان بگیرند.

وی درباره اینکه اگر همه درس باید تا اردیبهشت تدریس شود شما نگران نیستید در سال بعد دانش آموزانی داشته باشید که پایه ضعیفی دارند، گفت: ما همین الان هم چنین معضلی را داریم ولی سال بعد شدتش بیشتر است. الان چند سالی است مردودی در آموزش و پرورش نیست و با تجدید نمره هم دانش آموز به پایه بالاتر می‌آید و مثلاً می‌تواند در پایه یازدهم همزمان درس زبان پایه دهم را هم بخواند و امتحان بدهد. یعنی دانش آموزی باشد که سر کلاس زبان پایه یازدهم نشسته اما درس زبان پایه دهم را پاس نکرده است. چون دغدغه سال قبل را هم دارد درس جدید را هم متوجه نمی‌شود.

چگونه سال تحصیلی را آموزش و پرورش با موفقیت پشت سر می‌گذراند؟

آنچه واقعیت جاری در سطح مدارس کشور است این است که از پیش هم وضعیت تدریس همه محتوای کتاب‌های درسی در تمام مدارس مطلوب نبوده است و اطمینانی از یادگیری عمیق مطالب درسی تضمین شده نبوده است. همین واقعیت که دانش آموزی می‌تواند با وجود تجدید شدن در امتحان یک درس در پایه قبل به پایه بالاتر بیاید و همزمان دو درس را که قاعدتاً یکی پیش نیاز آن دیگری است بگذراند، خود مشکلی دیگر است و اینکه معلمان از قبل هم برای بالا بردن نمرات کلاس فصل‌های مشخص امتحان را اعلام می‌کردند و حتی سوالات را می‌دادند و یا اساساً برخی دروس محتوایش تدریس نمی‌شود هم محل اشکال بوده است و شاید برای همین مسائل است که سازمان سنجش و پذیرش دانشجو زیر بار تأثیر قطعی معدل در کنکور نمی‌رود چون عملاً اعتباری به نمرات بچه‌ها به جز پایه دوازدهم نیست.

با این‌همه دانش آموزان در این روزها که اوضاع به روال نیست، باید با این وضعیت آموزش مجازی در کنار کرونا، کنار بیایند و همه مطالب درسی یاد گرفته فرض شود و سال تحصیلی بعد به پایه بالاتر بروند. آزمون‌ها اگر آنلاین برگزار شود هم دیگر می‌توان مطمئن بود که سال تحصیلی را علیرغم کرونا آموزش و پرورش با موفقیت پشت سر گذاشته است.