جامعه پرستاری؛ تکریمی که به تعدیل انجامید

همه ساله از اول تا هفتم اردیبهشت"هفته سلامت" در ایران برگزار می‌شود. وزارت بهداشت شعار سال جاری را "حمایت همگانی از مدافعان سلامت" اعلام کرده و دو روز نخست را به قدردانی از فداکاری‌های بهورزان، پزشکان و پرستاران اختصاص داده است.

با شیوع کرونا، ده‌ها پرستار و بهیار جان خود را در روند رسیدگی به بیماران از دست داده‌اند. تعدادی روزها به خانه نرفته‌ و از زندگی شخصی بازمانده‌اند. معدودی هم به خاطر برملا کردن ناگفته‌ها، بازداشت یا احضار شده‌اند. کرونا علاوه بر امنیت جانی، امنیت شغلی پرسنل بیمارستان‌های خصوصی را هم به خطر انداخته است. نظام پزشکی ایران عملا با کمبود نیروی درمانی روبروست اما برخی بیمارستان‌های خصوصی، عذر پرستاران و پرسنل خدماتی خود را خواسته‌اند. اکثر نیروهای تعدیل شده، افراد شاغل در بخش‌های بیهوشی، پرستاری، بهیاری و اتاق عمل هستند.

بیمارستان‌های خصوصی تا قبل از بحران کرونا، از رهگذر جراحی، ویزیت، چکاپ، پذیرش‌های اورژانسی و بستری کردن بیماران در سوئیت‌ها، درآمدهای هنگفتی بر اساس تعرفه‌های آزاد داشتند. حالا اما با حداقل ظرفیت کار می‌کنند؛ چرخه ورود بیمار به کمترین میزان رسیده و عمل‌ها تقریبا تعطیل ‌شده‌اند. بخش‌ها خلوتند و تخت‌ها خالی، اما این همه ماجرا نیست.

اواسط فروردین، بیمارستان آتیه در سعادت آباد، سرقافله تعدیل و اخراج پرستاران و بهیاران شد. بیمارستانی که شعبه لوکس و ۳۵ طبقه آن به نام "آتیه دو" در زمینی ۱۹۰هزار متر مربعی در حال احداث است و عنوان "بزرگترین مرکز درمان خصوصی خاورمیانه" را یدک می‌کشد.

رئیس بیمارستان، در پیامی تصویری خبر داد که پولی برای پرداخت حقوق‌ها در بساط نیست، نیمی از پرسنل لغو قرارداد می‌شوند و باقی نیز تنها ۲۰ روز دستمزد بدون کارانه و مزایا خواهند گرفت. دکتر خلیل علیزاده در این ویدئو با اشک و بغض گفت: «... دو راه داشتیم. اول اینکه هر ماه به همه حقوق بدهیم که نمی‌توانیم و دوم تعدیل. پس با پنجاه درصد خداحافظی می‌کنیم و لغو قرارداد می‌کنیم... مدیریت و شورای رهبری بیمارستان موافق نبودند... تعدادی حدود ۱۰۰ نفر هم گفتند ما داوطلبانه چند ماهی نمی‌آییم. ۵۰درصد هم بروند، ما فقط ۲۰ روز حقوق بدون کارانه را می‌توانیم پرداخت کنیم... شرمنده‌ام، غم به من مستولی شده... امروز یکی از سخت‌ترین روزهای زندگی من است...حالت پدری را دارم که فرزندانش درخواست‌های مشروع دارند اما ندارد برآورده کند...»

فعالان صنفی نظام پرستاری اما مسئله را ناشی از "کاسبکاری" و "سودجویی" بیمارستان‌های خصوصی می‌دانند. آنها می‌پرسند چرا سهامدارانی که پزشک همین بیمارستان‌ها هستند، حاضر نمی‌شوند ۵درصد سود خود را به نفع کارکنان کاهش دهند؟ محمدرضا شریفی‌ مقدم، دبیرکل خانه پرستار می‌گوید مشکل این بیمارستان‌ها، کاهش درآمد نیست، بلکه کاهش سود است: «این بیمارستان‌ها قبلا سود هنگفتی از کار پرستاران کسب کرده‌اند. حالا دو سه ماه کمتر سود ببرند چه ایرادی دارد؟»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

بیمارستان آتیه تنها موردی است که روند تعدیل و اخراج پرستاران و بهیاران را علنی می‌کند. در بقیه کلینیک‌ها و مراکز، پاکسازی پرسنل با چراغ خاموش انجام شده است.

محسن حاتمی، عضو هیات مدیره نظام پرستاری شیراز با اشاره به نمونه‌های مشابه در بیمارستان‌های استان گفته است: «برخی از پرستاران با ما تماس می‌گیرند و گریه می‌کنند. آنها پول اجاره خانه‌شان را هم ندارند اما اسفند ماه با آنها تسویه کرده‌اند.» او از جمله خبر می‌دهد که پرستار یکی از بیمارستان‌های نیمه خصوصی شیراز، بعد از اعتراض به رعایت نشدن ملزومات بهداشتی، اسم خودش را در فهرست تسویه حساب‌ها دیده است.

روزنامه شهروند از  قول پرستار آی‌سی‌یو در یک بیمارستان خصوصی تهران می‌نویسد: «هفتم فروردین‌ماه به من گفتند فعلا مرخص هستم تا وقتی دوباره خبرم کنند.» شبیه همین پیام را به ۳۰ نفر دیگر از همکاران این پرستار نیز داده‌اند. اکثر کسانی که در چنین تعلیقی قرار گرفته‌اند، به امید آن که اوضاع موقت باشد، اعتراض نکرده‌اند.

امیدواری در خلاء

بیستم فروردین، محمد میرزا بیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری در نامه‌ای خطاب به وزیر بهداشت نوشت: «چنین اتفاقی جای شگفتی است؛ آن هم در بیمارستان‌هایی که سال‌هاست از محل تلاش و کوشش پرستاران عزیز و به مدد تعرفه‌های سنگین و چندبرابری خدمات و مراقبت‌های سلامت؛ میلیاردها تومان سود و درآمد عاید سهامداران محترم و مسئولین این گونه بیمارستان‌ها شده‌است.» 

میرزابیگی خواستار لغو مجوز این بیمارستان‌ها و پیگیری قضایی روند اخراج‌ها شد، اما معاون وزیر، تلویحا جانب بیمارستان‌های خصوصی را گرفت و مسئله را به وزارت کار ارجاع داد. ایرج حریرچی می‌گوید: «بخش خصوصی در تمام دنیا تابع ملاحظات اقتصادی خاص خودش است و در کل دنیا هم، بخش‌‌های خصوصی زیادی نیروهای خود را تعدیل کردند... ما در این رابطه کارویژه‌ای نداریم. تنها می‌توانیم به بیمارستان‌های خصوصی توصیه کنیم در دوره مشکلات با همدیگر مدارا کنید.»

توصیه حریرچی، یادآور واکنش حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت سابق به استمداد یک شهروند دردمند خراسانی است. مردی که از کمبود امکانات فیزیوتراپی در شهرشان شکایت کرد و وزیر به او گفت:«پایت درد می‌کند؟ این که فیزیوتراپی نمی‌خواهد خودت بمال...» 

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

از شکواییه نظام پرستاری نزد وزارت بهداشت یک هفته می‌گذرد و شخص وزیر هنوز موضعی نگرفته است. هفته سلامت و تمجید از "خانواده بهداشت کشور" شروع شده و موضوع لابه‌لای تبلیغات این هفته رنگ باخته است. محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران می‌گوید، نباید فراموش کرد که تعداد زیادی از مسئولان و سیاستگذاران حوزه درمان، خودشان در هیات امنای بیمارستان‌های خصوصی حضور دارند. این یادآوری از جمله به وزیر بهداشت سابق باز می‌گردد که بنیان‌گذار و سهامدار کلینیک چشم‌پزشکی نور است.

در میان شش بیمارستان "ریفرال" مورد تایید وزارت بهداشت در تهران، بیمارستان‌های مدائن، آتیه، شهرام و انصاری خصوصی هستند. بیمارستان‌های ریفرال باید ضمن پذیرش بیماران مبتلا به  کرونا، امکان انتقال سریع آنها به سایر مراکز درمانی را داشته باشند. بعضی معتقدند که تعدیل پرستاران در این قبیل بیمارستان‌ها، واکنشی است به ریزش تعرفه‌ها و تحمیل ریفرال شدن این بیمارستان‌ها؛ با این هدف که از دولت امتیازهایی گرفته شود.

یک کاربر توییتر می‌نویسد: «سال‌ها پیش وقتی پروژه بیمارستان آتیه دو هنوز اجرایی نشده بود، هر سهمش رو ۲ میلیارد تومان واگذار می‌کردن. امروز رو نمی‌دونم فقط می‌دونم با صرفا یک سهمش میشه ۶۰۰کارگر درمانی و پرستار اخراجی تعدیل شده رو دو ماه حقوق داد. اما سرمایه‌داری فقط و فقط به افزایش سودش فکر می‌کنه و کاهش هزینه‌هاش.»