گردشگری در ایران در مسیر ورشکستگی

گردشگری ایران با بحران کرونا دچار دومین زلزله خود پس از تحریم‌های جدید ایران شده است و بسیاری از بخش‌های آن به سمت ورشکستگی پیش می‌روند.‌

علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران گفته است «در صورت تخصیص پیدا نکردن ۳۸ هزار میلیارد ریال اعتبار برای جبران بخشی از خسارت‌های گردشگری، شاهد سیل عظیمی از بیکاری در سال جاری خواهیم بود».

ایسنا گزارش داده است که مبلغ درخواستی این وزارتخانه هنوز تایید و تصویب نشده و این احتمال که رقمی کمتر از آنچه مطالبه شده تصویب شود، وجود دارد. این درحالی است که زیان مالی فقط دو بخش هتل (۲۰۵۰ واحد) و دفاتر خدمات مسافرتی (۳۵۰۰ واحد) حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است.

در همین حال شرکت‌های مختلف گردشگری از شرکت‌های هوایی میلیاردها تومان طلب دارند.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، با درخواست از شرکت‌های هواپیمایی برای استرداد وجه پروازهای باطل‌شده، گفته است: «ایرلاین‌های ایرانی و خارجی حدود ۱۰۰ میلیارد تومان به آژانس‌های مسافرتی و مردم بدهکارند. این بدهی که بخشی از آن طلب آژانس‌های مسافرتی و بخشی دیگر طلب مردم از بعضی ایرلاین‌های داخلی و خارجی است، سبب بروز مشکلات زیادی شده و نارضایتی و شکایت مسافران را از آژانس‌های مسافرتی به دنبال داشته، درحالی‌که ما صرفا فروشنده خدمات ایرلاین‌ها بودیم.»

وزارت راه در ششم اسفندماه ۱۳۹۸ بخشنامه‌ای را صادر کرد و از شرکت‌های هواپیمایی خواست وجوه بلیت‌های کنسل‌شده را بدون کسر جریمه به مردم بازگردانند. بسیاری از ایرلاین‌ها پرداخت این وجوه را به بعد از تعطیلات نوروز موکول کرده بودند.

خطوط هوایی ایران هم با بزرگترین چالش خود در تاریخ هوانوردی کشور روبه‌رو شده‌اند بیشتر پروازهای داخلی ایران متوقف شده و پروازهای خارجی هم به تعداد محدود و بیشتر از طریق ایران‌ایر انجام می‌شود. تقریبا تمامی تورهای داخلی و خارجی هم در پی قرنطینه گسترده لغو شده است.

بیشتر در این باره: چه آینده‌ای در انتظار صنعت گردشگری در ایران است؟

آژانس‌های مسافرتی به علت ناتوانی در بازپرداخت هزینه‌های بلیت‌های کنسل‌شده با شکایت و اخطارهای گسترده و همچنین پلمب روبه‌رو شده‌اند.

نیما قاضی ‌بنیان‌گذار علی‌ بابا پیش‌تر به سایت زومیت گفته بود: «ما درحال‌حاضر بیشتر از اینکه فروش داشته باشیم، استرداد محصولات گردشگری داریم. بسیاری از پروازها، رزرو هتل‌ها و تورها کنسل شده است».

این بحران البته یک بحران جهانی است و خطوط هوایی جهان هم بیشتر هواپیماهای خود را زمین‌گیر و تعداد زیادی از کارکنان خود را تعلیق یا اخراج کرده‌اند.

شرکت جت بلو تاثیر ویروس کرونا را مانند ۱۱ سپتامبر برای صنعت هوایی تشبیه کرده است.

شرکت‌های خدمات هوایی ارزان‌قیمت هم در این وضعیت با مشکلات زیادی روبه‌رو شده‌اند. این شرکت‌ها استراتژی پرواز پر از مسافر در مسیرهای اکثرا کوتاه را با هواپیماهای باریک‌پیکر پیگیری می‌کنند؛ اما کاهش شدید مسافر سبب شده است پرواز برای این شرکت‌ها صرفه اقتصادی خود را از دست بدهد.

شرکت‌های ایرانی اما مشکل دیگری هم دارند این شرکت‌ها در پی تحریم‌های اخیر بسیار آسیب‌پذیر شده‌اند. بیشتر آنها با مشکلات مالی شدید روبه‌رو بودند و حالا کرونا مانند تیر خلاص برای این شرکت‌ها عمل می‌کند.

پیش از خروج آمریکا از برجام بخش گردشگری ایران کم و بیش پررونق شده بود و بیشتر هتل‌های ایران توسط گردشگران خارجی پر شده بودند.

از طرفی شهروندان ایران نیز توان بیشتری برای سفرهای داخلی و خارجی پیدا کرده بودند. پس از خروج آمریکا از برجام، اما این وضعیت تغییر کرد، در عین حال که توان مالی شهروندان ایرانی با افزایش قیمت دلار کاهش یافت. بسیاری از تورهای گردشگران خارجی هم به ایران متوقف شد و سفارش خطوط هوایی ایران برای نوسازی ناوگان هم لغو شد.

خطوط اتوبو‌س‌رانی بین شهری و خطوط ریلی هم برای توسعه با مشکل روبه‌رو شدند.

حالا هم که بحران کرونا از راه رسیده و جهان در مسیر تازه‌ای قرار گرفته‌است.