روزه‌داری در حال و هوای کرونایی امسال چگونه امکانپذیر است؟

از یک سو بسیاری از مومنین بیم آن دارند که درشرایط تشنگی و گرسنگیِ روزه‎داری،احتمال ابتلا به ویروس کرونا کووید ۱۹ در آنان افزایش یافته و به همین دلیل با چالشی جدی روبرو هستند،از طرف دیگر توصیه‌های مکرر پزشکان مبنی براستفاده از رژیم غذایی مناسب و مقوی و تقویت سیستم ایمنی بدن و هم‌چنین تاکید بر مصرف مداوم و منظم آب و مایعات، مسلمانان را بر سر دو راهی روزه داری و یا ترک این واجب الهی و ادای قضای آن قرار داده است.

حال سوال اینجاست که آیا روزه‌داری باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و یا آیا در شرایط کرونا ضرورتی بر ادای روزه واجب وجود دارد؟

روزه داری نادرست، آسیب رسان است

یک دکترای تغذیه، رفتار غذایی صحیح در روزه‌داری را مانع تضعیف سیستم ایمنی بدن دانسته و دراین باره می‌گوید: رژیم غذایی نامناسب در ماه مبارک رمضان نظیر حذف یکی از وعده ها و یا حتی دریافت یک وعده غذایی در برخی افراد و همچنین حذف مواد غذایی ضروری و مورد نیاز، می‎تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب وارد کند.

اکبر فاضل‌تبار ملکشاه بر مصرف سه وعده خوراکی مجزا در ماه مبارک رمضان مخصوصا برای افراد در سنین رشد تاکید کرد و افزود: خوردن یک وعده غذایی مناسب در هنگام سحر، بازکردن روزه در وعده افطار شامل مصرف لبنیات و سبزی‌ها و متعاقب آن وعده تکمیلی به عنوان شام یک رژیم غذایی مناسب در ماه رمضان است و چنانچه هر یک از این وعده‌ها حذف شود رژیم غذایی، صحیح نبوده و باعث تولید چربی بیشتر در بدن به دلیل کاهش متابولیسم پایه فرد خواهد شد.

وی در توصیه به روزه‌داری، اجرای صحیح و درست روزه را یادآور شد و تصریح کرد: نه تنها در روزه‌داری بلکه در مصرف غذاهای عادی روزانه نیز اگر وعده یا مواد غذایی مشخصی حذف شود باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن شده و مشکلاتی را بوجود خواهد آورد.

این دکترای تغذیه با اشاره به اینکه خوردن هیچ ماده غذایی مانع از بیماری کرونا نشده اما بدنِ ضعیف، زودتر آسیب می‌بیند، خاطرنشان کرد: ویروس کووید ۱۹ بیماری جدیدی است که رژیم غذایی خاصی بر پایه مستندات علمی جهت پیشگیری از آن مشخص نشده بنابراین تمامی پیشنهادات بر پایه مستندات بدست آمده از تجارب آنفلوانزاهای پیشین است.

فاضل‌تبار اساس علم پزشکی را بر مبنای مستندات و کتب و مقالات منتشر شده دانست و گفت: علم پزشکی تنها در مورد پدیده‌هایی اظهار نظر می‌کند که مطالعه مستندی دارند و از آنجا که بیماری کووید ۱۹ پیشینه و سابقه علمی متقن و موثقی ندارد بنابراین تمامی توصیه‌های پیشگیری به وسیله مواد غذایی اعلام شده در شبکه‌های مجازی، تنها یک فرضیه تلقی می‌شوند.

وی به رعایت چند مورد در تغذیه صحیح و روزه داری اشاره و بیان کرد: مقتضی است وعده افطار در حجم کم مصرف شده و از لبنیات برای شروع غذا و کمک به سیستم گوارشی استفاده شود، همچنین استفاده از سبزی‎ها می‎تواند آب و املاح از دست رفته در طول روز را جبران کند. 

این دکترای تغذیه افزود: بهتر است وعده شام یک تا دو ساعت بعد از وعده افطار میل شده و در وعده سحری نیز مصرف سبزیجات به علت فیبر و نگهداری آب در طول روز ضرورت داشته و توصیه می شود از منابعی که سدیم بالایی دارند کمتر استفاده شود. 

فاضل‌تبار با بیان اینکه همه افراد اعم از بیمارانی که در دوران نقاهت کرونا بوده و یا بیمارانی که به دلایلی دارو مصرف می کنند جهت انجام فریضه روزه باید به پزشکان تغذیه و متخصصین مراجعه کنند، خطاب به افرادی که تمایل به ورزش کردن در طول روز دارند، توصیه کرد: زمان ورزش خود را به زمان افطار نزدیک کرده و یا ترجیحا به بعد از افطار تغییر دهند. 

کرونا منافاتی با روزه‌داری ندارد

یک مدرس حوزه و دانشگاه در تحلیل فتوای مراجع دینی می‌گوید: مراجع تقلید شیعه در ۲ قطب دینی نجف و قم، جملگی تکلیف را بر عهده فرد قرار داده و می‌گویند که نخست اگر پزشک معالج، روزه را بر فرد منع کرده باشد نگرفتن روزه مشکلی ندارد، دیگر آنکه اگر خود فرد بر حسب عقلی و با توجه به مشکلات جسمی به این نتیجه برسد که روزه برای او مضر است گناهی بر وی منظور نیست و می تواند با پرداخت کفاره و قضای روزه تکالیف الهی را انجام دهد.

حجت الاسلام نیما ارزانی خاطرنشان کرد: مطابق فتوای مراجع دین، اگر فرد سالمی تنها به دلیل ترس از ابتلا به بیماری کرونا کووید ۱۹ نخواهد روزه بگیرد این فعل او در زمره فتوا نبوده و وجوب روزه از او ساقط نمی‌شود و ملزم به ادای فریضه الهی است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا شیوع و همه گیری جهانی یک بیماری خطرناک، مبنایی برای ترک روزه و ساقط شدن وجوب آن نیست، اظهار کرد: پاسخگویی به این سوال مستلزم بررسی آمار و داده های بیماری است؛ آمار ابتلا به کووید ۱۹ و تلفات آن نسبت به جامعه بزرگ شیعیان بسیار ناچیز بوده و بر این اساس نمی‌توان به واسطه یک جامعه آماری محدود حکم را تغییر داد مضاف بر اینکه بسیاری از مبتلایان این آمار نیز در شمار افراد بهبود یافته قرار می‌گیرند.

ارزانی با مقایسه شیوع ابتلا و تلفات۲ بیماری طاعون و کرونا تصریح کرد: درهمه گیری بیماری طاعون افراد با جامعه آماری بزرگتری مبتلا شده و این موضوع تکلیف را بر روی جامعه قرار می‌داد اما در شیوع پاندمی کرونا به دلیل پایین بودن آمارها، تکلیف بر فرد قرار گرفته و بر این اساس نیز مراجع دینی ۲ شرط عقلی و دستور طبیب را برای افراد مبنا قرار دادند.

وی با بیان اینکه یک جامعه آماری اندک نمی‌تواند ملاک و معیار انجام یک تصمیم کلی مثلا قرنطینه برای تمام جامعه شود، افزود: این کار نه عقلانی بوده و نه علمی است به همین دلیل علیرغم راهکارهای متنوع موجود برای مقابله با بیماری، هر کشور بنابر ضرورت و شرایط خود تصمیم خاصی را لحاظ کرده و راهکار علمی و جامع تر را برای مقابله با کرونا پیش گرفته است.

این مدرس حوزه و دانشگاه تاکید کرد: اطباء باید مشخص کنند که این بیماری در چه سن و سالی، روی چه افرادی و یا در چه مشاغلی تاثیرگذار بوده و این افراد باید مراقب خود بوده و یا قادر به روزه‎داری نیستند.

ارزانی خاطرنشان کرد: دلایل منطقی پزشکان مبنی بر تضعیف سیستم ایمنی به سبب روزه‌داری در حکم حجت عقلی محسوب شده و به دلیل عمومیت در جامعه حجت شرعی نیز برای آن ایجاد می شود و بنابراین در چنین شرایطی حرجی وجود نخواهد داشت، اما چنین واکنشی از سوی پزشکان مبنی بر منع روزه داری دیده نشده است.

وی با بیان اینکه دلایل فوق نباید موجب دست کم گرفتن بیماری شده و ناگهان آمار ابتلا در ماه مبارک افزایش یابد یادآور شد: چنانچه مومنی با گرفتن روزه در روزهای ابتدایی ماه مبارک، دچار مشکلاتی شده و یا به جهت شغل و کار در شرایط آسیب قرار گرفت می تواند روزه خود را بشکند چراکه مطابق فتوای مراجع دینی تکلیف بر فرد قرار گرفته و مسلمانان می توانند بنابر ضرورت عقلی و دلایل منطقی ایام روزه‌داری را مدیریت کنند.

این مدرس حوزه و دانشگاه روزه ‌داری را تنها مختص دین اسلام ندانست و در پایان با بیان اینکه روزه در همه ادیان و مذاهب الهی قرار گرفته است، تصریح کرد: روزه‌داری در ادیان مختلف به اشکال گوناگون وجود داشته و تنها از منظر زمان، مدت اجرا و واجب یا مستحب بودن تفاوتی بین ادیان و مذاهب بیان شده است اما از آنجا که روزه در اسلام واجب بوده و به شکل منسجم برگزار می شود بسیار چشمگیر شده است.

2323