در کنار هر ترس، امید زاده می شود/فراگرفتن راه مواجهه با درد و رنج

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی کمپانی زارع در برنامه زنده تلویزیونی «سوفیا» با اشاره به سخنی از علی بن ابی طالب (ع) در باب نمایان ساختن ویژگی این عالم گفت: حضرت درباره توصیف دنیا می‌فرمایند، دنیا یک خانه پر از بلاست. شناخته شده به بی وفایی و دروغ. نه به یک حال پایدار است و نه مردم آن از سلامت برخوردارند.

وی افزود: این سخن را باید ضمیمه کرد به آن جمله‌ای که در ادبیات و کلیله و دمنه می‌خوانیم عالم پر بلا و عذاب است و آدمی از آن روز که در رحم مصور گردید، تا آخر عمر یک لحظه از آفت نرهد. همه ما ساکنان این عالم و به دلایل مختلفی دچار یک رنج و درد دائم هستیم که اشکالی متفاوت دارد.

وی ادامه داد: این درد و الم در روزگار کنونی، کروناست؛ اما ما جنگ‌ها، قحطی‌ها و کشته شدن‌ها را فراموش نکرده ایم.

زارع با اشاره به آیه ۱۰۴ سوره مبارکه نساء گفت: تصور می‌کنم این آیه تسلی بخش ترین و عمیق‌ترین آیه‌ای است که تفاوت انسان‌های خداباور و خدا مؤمن را با غیر آن‌ها نمایان می‌سازد. این آیه حیرت انگیز است و نمی دانم چرا در منازل مؤمنان بر قاب‌های روی دیوار نوشته نشده است. این آیه می‌فرماید در تعقیب گروه دشمنان سستی نکنید؛ چون آن‌ها نیز مثل شما درد و رنج می کشند و شما هم درد و رنج می‌کشید اما یک تفاوت وجود دارد و همه نکته‌ی آیه اینجاست: شما امیدی به خدا دارید که آن‌ها ندارند. همه آن چیزی که در یک بیماری برای مؤمن اتفاق می‌افتد، اینست که امیدی در یک فضای خوف آلود –که در کلام امیر گفته شد- شکل گرفته و مؤمن کسی است که معتقد است ورای این عالم، عالم معنا وجود دارد.

وی تاکید کرد: وقتی خوف سراسر این عالم را فرا می‌گیرد و ترس و ناراحتی سراسر عالم را می‌پیماید، مؤمن معتقد است دستی از غیب برون می‌آید و کاری می‌کند. حتی اگر چنین نشود، این جهان با تنگنای کنونی که گرفتار آن هستیم، منحصر نمی‌شود. بنابراین وقتی از خوف و رجا دم می زنیم، باید بدانیم دارای مراتب مختلفی است؛ یعنی بسته به اینکه چه میزان ترس داریم، امید نیز در کنار ما شکل می‌گیرد.

زارع با بیان اینکه برای دانستن هر چیز باید شناخت کلی از آن بدست آوریم، افزود: امروز بحث اصلی ما رنج بشر است که سه عامل اصلی دارد و این عوامل موجب رنج می‌گردد و به تبع آن خوف را پدیدار می‌کند. مسئله اول نادانی‌های بشر است. دومین علت رنج ناتوانی‌های بشر و سوم، نیازمندی‌های اوست.

وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم در یک نگرش کلان رنج‌های خود را علت یابی کنیم به این سه نکته می رسیم و وقتی با نادانی و ناتوانی و نیازمندی‌های خود روبرو می‌شویم، این عوامل ترس و خوف را پدید می‌آورد.

زارع با ذکر مثالی ادامه داد: امروز هر یک از ما اطلاعی از چیستی کووید ۱۹ نداریم و اگر هم بدانیم، در مواجهه با آن ناتوانیم و نیازمندیم در این عالم زندگی مرفهی داشته باشیم و در اجتماع نیز حضور یابیم. در حقیقت می‌توان گفت این ویروس برای جهان ما ایجاد خوف و رنج کرده است و اینجاست که باید راه حل نادانی، نیازمندی و ناتوانی خود را از این نگاه کند و کاو کنیم. مولانا می‌گوید خوشا به حال کسی که می‌داند که نمی‌داند. می‌داند که نمی‌تواند. بنابراین در این عالم باید بدانیم در دار تدریج به سر می بریم. یعنی هر رشد و تغییری پله به پله شکل می‌گیرد و لذا برای کنار آمدن با خوف کووید ۱۹ باید بپذیریم ما قدرت تغییر عالم را نداریم و بخشی از تغییرات باید در درون ما اتفاق افتد.

زارع افزود: ما باید راه مواجهه با درد و رنج را فرا گرفته و سطح تاب آوری خود را بالا ببریم و این مسئله نیازمند –شکل گرفتن در کشاکش رنج‌های زندگی- معنوی است که بخش اعظم آن برآمده از دستیابی به تمرکز نسبت به خودِ درونی هر یک از ماست.

همچنین سیدجوادمیری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی با حضور در استودیوی پخش زنده برنامه "سوفیا" در خصوص راهکارهای عرفانی در مواجهه با مشکلات نظیر بیماری‌ها اظهار کرد: یک پیش فرض بزرگ اینست که پاسخ دهنده به این مطلب سالک و عارف باشد؛ اما گاه این مسئله از منظر نظری بررسی می‌شود. یعنی بدانیم عرفا و سالکین طریقت در نسبت با خداوند و در میان بلایا و مصیبت‌ها چگونه سلوک می‌کردند.

وی با بیان این مقدمه افزود: برخی فلاسفه معتقدند خداوند عالم را خلق نمود؛ اما عرفا می‌گویند عالم دائماً در حال خلق شدن تازه است و اگر حضرت حق لحظه‌ای فیوضات را قطع کند، دیگر عالمی وجود نخواهد داشت.

میری ادامه داد: افرادی که نوعی بینش عرفانی دارند، با مرور کتب یا خواندن اخبار و… به چنین بینشی دست نیافته اند؛ در فلسفه اگزیستانسیالیست به تجربه وجودی اشاره می‌شود؛ بدین معنا انسانی که بگونه عرفانی می زید، قادر است در دو سطح خوف و رجا نسبت به خداوند، حیات خود را سپری کند.