واکنش اعتراضی خانواده قربانیان هواپیمای اوکراین به سخنان ظریف

«مسافران بی‌گناه یک هواپیما در گور خفته‌اند، قاتلان به نام قهرمانان ملی در دفاع از بیت رهبری در تلویزیون ظاهر می‌شوند و معترضان به جنایت، در زندان هستند. وزیر خارجه همچنان مشغول مذاکره است» این بخشی از توییت حامد اسماعیلیون، سخنگوی خانواده جان باختگان پرواز ۷۵۲ و در واکنش به گفتگوی تلفنی روز دوشنبه هشتم اردیبهشت (۲۷ آوریل) با همتای اوکراینی‌اش کولبا دمیترو است. 

وزیر خارجه ایران در یک گفت‌وگوی تلفنی درباره سرنگون کردن هواپیمای اوکراین توسط سپاه پاسداران با وزیر خارجه اوکراین ادعای حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس را تکذیب کرد که روز ۱۷ فروردین در مصاحبه با روزنامه "همدلی" مدعی شده بود نوع حرکت هواپیمای مسافربری ۷۵۲ اوکراین «مشکوک» بوده و «کنترل این هواپیما در اختیار آمریکا» بوده است. او در عین حال مدعی شده بود که برخلاف اظهارات مقامات ایران، هیچ کس تا کنون در ارتباط با پرونده سرنگونی هواپیمای مسافربری یاد شده دستگیر و بازداشت نشده است. 

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

به دنبال این اظهارات وادیم پریستایکو، معاون نخست‌وزیر اوکراین در امور هم‌پیوندی اروپایی سخنان حسن نوروزی را به شدت محکوم کرد و از دولت ایران خواستار "پاسخ سریع" درباره مضمون آن شد. او این اظهارات را بی‌احترامی محض نسبت به جان قربانیان سرنگونی هواپیمای یاد شده دانست.

حال محمدجواد ظریف پس از سه هفته در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه ضمن تکذیب ادعاهای سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، به همتای اوکراینی خود اطمینان داده که این «موضع رسمی دولت نیست». 

در رسانه‌های ایران خبر گفت‌وگوی تلفنی محمدجواد ظریف با کولبا دمیترو تنها در حد چند سطر و بدون شرح محتوای آن منتشر شد. به عنوان مثال خبرآنلاین روز دوشنبه در این باره نوشت: «محمد جواد ظریف و کولبا دمیترو وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و اوکراین ساعتی پیش در گفتگویی تلفنی آخرین تحولات روابط دو جانبه، مبارزه با شیوع کرونا و نیز پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی را بررسی کردند». ایسنا هم چیزی بیشتر از این ننوشت که « محمد جواد ظریف و کولبا دمیترو وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و اوکراین ساعتی پیش در گفت‌وگویی تلفنی آخرین تحولات روابط دو جانبه، مبارزه با شیوع کرونا و نیز پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی را بررسی کردند.»

اما هم نحوه انتشار این خبر و هم محتوای گفت‌وگو با خشم کاربران شبکه‌های اجتماعی و بویژه خانواده قربانیان هواپیما روبرو شد. بخصوص انتشار این خبر که جمهوری اسلامی تلاش می‌کند با پرداخت پول به اوکراین این کشور را از پیگیری بازدارد خشم خانواده‌ها را دوچندان کرد. در صدمین روز سرنگونی پرواز ۷۵۲ خبرهایی منتشر شد مبنی بر این که ایران در پی دستیابی به تفاهم با دولت‌های اوکراین و کانادا است تا این کشورها در ازای دریافت پول از پیگیری حقوقی و جنایی این حادثه دست بردارند. 

لیلا لطیفی، مادر یکی از قربانیان پرواز ۷۵۲ اوکراین در توییتر خود از ظریف پرسیده است «برای هر لحظه لبخند زیبای پسر من چقدر قیمت گذاشتی؟». 

در تاریخ ۱۸ دیماه گذشته پرواز مسافربری ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین با شلیک دو موشک از سوی سپاه پاسداران ایران سرنگون شد. ۱۷۶ مسافر و خدمه این پرواز کشته شدند. مقام‌های جمهوری اسلامی تا سه روز انواع به انواع دلایل چنگ انداختند تا ثابت کنند سقوط بر اثر نقص فنی بوده است. آنها بالاخره زیر فشار بین‌المللی مجبور شدند واقعیت را بگویند. اما همه حقیقت به باور خانواده قربانیان هنوز روشن نشده است و هنوز هم در باره تحویل دادن جعبه سیاه هواپیما به کشوری ثالث تردید و ابهام زیاد است..

پس از این که جمهوری اسلامی از چگونگی سرنگون شدن هواپیمای اوکراین پرده برداشت، قوه قضاییه ایران از بازداشت چند تن در این رابطه خبر داد و وعده داد که درباره این پرونده تحقیقاتی «مفصل» در جریان است. تا امروز از نتیجه این تحقیقات خبری نشده است. حتی از امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران که مسئولیت این فاجعه را به عهده گرفت در رسانه‌های جمهوری اسلامی عنوان "قهرمان" یاد شد.

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

رسانه‌های حکومتی حتی پس از اذعان به دست داشتن در سرنگونی هواپیمای اوکراین بازهم تلاش کردند این جنایت را به نوعی به عهده آمریکا بیاندازند. به عنوان مثلا مشرق نیوز، سایت نزدیک به اصولگرایان تندرو در تاریخ ۲۱ دی نوشت این حمله به این دلیل صورت گرفت که «به خاطر افزایش بی سابقه تحرکات هوایی در منطقه، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به منظور پاسخگویی به تهدیدات احتمالی در بالاترین سطح آماده‌باش قرار گرفتند» و « در چنین شرایط حساس و بحرانی، پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی(ره) حرکت نموده و درهنگام چرخش، کاملاً در حالت نزدیک شونده به یک مرکز حساس نظامی سپاه و در ارتفاع و شکل پروازی یک هدف متخاصم قرار می‌گیرد که در این شرایط بر اثر بروز خطای انسانی و به صورت غیر عمد، هواپیمای مذکور مورد اصابت قرار گرفته است.»

این در حالی است که امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه اخیرا در مصاحبه‌ای گفت: «آن روزی که عین الاسد را می‌زدیم، تصور خود ما این بود که پاسخ می‌دهند ... و ما هم ۴۰۰ نقطه را آماده کرده بودیم که بزنیم». او ولی توضیح نداد که با چنین پیش‌بینی‌یی چرا پروازهای مسافری را قطع نکرده‌اند و فاجعه زدن هواپیمای اوکراینی را رقم زده‌اند.