آزمون سختی که نانویی‌ها سربلند از آن بیرون آمدند

شاید کمتر کسی تصور می کرد که روزی شیوع ویروسی به نام کرونا در عرض مدت کوتاهی چنان نظم جهانی را به هم ریزد که علاوه بر خانه نشین کردن مردم سراسر دنیا و فروپاشی اقتصاد برخی کشورها، موجی از وحشت و بداخلاقی ها را در بیشتر جوامع حتی قدرت های بزرگ اقتصاد جهانی همچون آمریکا به دنبال داشته باشد.

ویروس کرونا ثابت کرد که پول، ثروت و قدرت همه چیز نیست و نشان داد که اغلب قدرت های برتر اقتصادی، نظامی و علمی و فناوری جهان در مواجه با آن پوشالی، شیشه ای و بسیار شکننده و ناتوان هستند و مردمانشان در چنین بحران هایی به یکدیگر رحم نمی کنند.

۱۵ فروردین سال جاری بود که مقام‌های دولت محلی در برلین آلمان اعلام کردند که با دستور دونالد ترامپ به شرکت ۳ام تولیدکننده ماسک‌های تنفسی، ۲۰۰ هزار ماسک سفارش پلیس برلین در بانکوک و پیش از بارگیری به سوی آلمان، متوقف و به سوی آمریکا تغییر مسیر داده است، آلمانی ها این اقدام دولت آمریکا را "دزدی دریایی مدرن" دانستند.

اما در این شرایط حساس جهانی و به دنبال خبرهای خوشایند وزارت بهداشت کشورمان از سیر نزولی کرونا در ایران، این ویروس مرموز آموخته ای برای مسوولان و دست اندرکاران ما در بخش های مختلف داشت و آن اینکه در چنین شرایط بحرانی هیچ بخشی در کشور نمی تواند همچون نخبگان، دانشگاهیان و حوزه های علم و فناوری به صورت اثربخش قادر به یاری رساندن کشور باشد.

کرونا به ما آموخت و ثابت کرد تنها مسیری که کشورمان می تواند محدودیت های سیاسی و اقتصادی ایجاد شده از سوی سلطه گران دنیا را پشت سر بگذارد، حمایت از نخبگان و فعالان حوزه دانش بنیان است.

شاید خبر اخیر قرار گرفتن نام یک شرکت دانش بنیان ایرانی در فهرست شرکت‌های تولیدکننده کیت در سطح بین المللی و تقاضای ۴۰ کشور جهان برای خرید کیت‌های تشخیص کرونا که چهارشنبه دهم اردیبهشت جاری رسانه ای شد، بومی سازی دستگاه ونتیلاتور آی سی یو با کارایی حفظ حیات بیماران بستری در آی سی یوها و به ویژه بیماران کرونایی در کشور و البته ساخت تجهیزات الکتروریسی صنعتی برای تولید پوشش نانو الیاف به عنوان مدیا و مواد اولیه ماسک های مرغوب نانویی N۹۵، دستگاه ضدعفونی کننده سطوح، دستگاه تصفیه هوا، شیلد پزشکی و تب سنج لیزری مادون قرمز را بتوان دلیل محکمی بر این ادعا دانست.
البته تجهیزات فوق که با هدف مقابله موثر با ویروس کرونا در کشور بومی سازی شده است، تنها گوشه ای از پیشرفت های حوزه دانش بنیان کشور طی سال های اخیر در ساخت و بومی سازی انواع و اقسام لوازم و تجهیزات مورد نیاز بخش های مختلف کشور است که به دست نخبگان و متخصصان مراکز علمی و دانشگاهی در طول سال های گذشته به بهره برداری رسیده است.

 
نانویی‌ها ثابت کردند که بودجه دانش‌بنیان‌ها نیازمند بازنگری است

هر چند دولت تدبیر و امید به ریاست حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری با وجود بسیاری از ناملایمات عرصه بین الملل به خصوص وجود تحریم های ظالمانه و کاهش بودجه، همواره تلاش های فراوانی از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حمایت از نخبگان علمی، دانشگاهی و حوزه دانش بنیان داشته است، اما سرعت پیشرفت علم و فناوری در دنیا و وجود تنگناهای موجود امروز ثابت کرده که این حمایت ها نیازمند نگاه فراقوه ای است.  

چراکه به گفته دکتر روحانی در حاشیه جلسه هیات دولت از نمایشگاه دستاوردهای شرکت‌های دانش بنیان در حوزه پیشگیری، تشخیص و مقابله با بیماری کرونا در ۱۷ فروردین سال جاری، توجه دولت در توسعه زیرساخت‌های کشور در سه حوزه بهداشت و درمان، فضای مجازی و شرکت‌های دانش‌بنیان باعث شده امروز در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا در زمینه بهداشت و سلامت و تجهیزات پیشرفته مرتبط برای مقابله با بیماری کرونا دچار مشکل شده‌اند، در ایران به دلیل وجود متخصصان و دانشمندان دلسوز با مشکلات کمتری مواجه باشیم.

اما به طور حتم یکی از بخش های دولتی که تحت مدیریت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در روزهای آغاز فراگیر شدن ویروس کرونا در ایران به سرعت به یاری کادر درمانی کشور شتافت، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بود.

ستادی که رییس آن سعید سرکار هنوز از بی مهری به این ستاد در کاهش بودجه ۵۰ درصدی این مجموعه آن هم با اختلاف قیمت دلاری که بعدها ایجاد شد، گله مند است.

دی ماه سال ۱۳۹۷ بود که سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو در گفت و گو با خبرگزاری ایرنا، کاهش بودجه این ستاد را به عنوان یکی از بخش های پیشران کشور غیرمنطقی، شوک آور و تبعات آن را باعث نومیدی در سایر بخش های علمی کشور دانست، ستادی که به گفت وی در سال ۱۳۹۶ از طریق مالیات بر ارزش افزوده، ۵۰ میلیارد تومان بیش از بودجه سالانه خود برای دولت درآمدزایی داشته است.

سرکار با اعلام اینکه، حوزه نانو کشورمان رتبه چهارم جهانی را دارا است، اظهار داشت: البته جمعیت سه کشور بالای رتبه ایران همچون چین، هند و آمریکا را به هیچ وجه نمی توان با ایران مقایسه کرد. ضمن اینکه این کشورها سرمایه گذاری فراوانی در این حوزه داشته اند، به طور مثال بودجه نانوی آمریکا ۱.۸ میلیارد دلار در سال و بودجه ایران در این بخش تنها پنج میلیون دلار است.

وی معتقد است: بودجه حوزه دانش بنیان به خصوص ستاد نانو که البته تا حدودی با توجه به اقدامات بسیار موثر این ستاد در گشودن چشم اندازهای جدید در بسیاری از رشته ها و کاربردهای فراوان آن در حوزه های مختلف از جمله بیوتکنولوژی، پزشکی و دارو، الکترونیک، انرژی، محیط زیست، هوا و فضا، نیازمند بازنگری است.

سرکار با بیان این که بودجه سال ۱۳۹۷ ستاد نانو حدود ۷۶ میلیارد تومان بوده است، یادآور شد: با اینکه سازمان برنامه و بودجه، بودجه سال ۱۳۹۸ این ستاد را ۸۵ میلیارد تومان پیشنهاد داده بود اما در ادامه و پس از بررسی انجام شده در یک کمیسیون، بودجه این ستاد به رقم ۴۲ میلیارد تومان کاهش یافت که البته دولت از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش های بسیار مناسبی در تامین کسری بودجه این ستاد داشت که جای قدردانی دارد.

وی با تاکید بر اینکه، کشورمان برای عبور از تنگناها با کمترین هزینه راهی جز حمایت از شرکت های دانش بنیان و استفاده از ظرفیت جوانان نخبه و تحصیلکرده دانشگاهی به عنوان سرمایه اصلی کشور ندارد، افزود: در غیر این صورت ما نیز تبدیل به کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهیم شد که هرچند پولدار هستند اما در حال حاضر برای خرید ماسک و مواد ضدعفونی کننده به ما التماس می کنند.

سرکار گفت: این کشورها از ظرفیت و توانمندی داخلی برخوردار نیستند و در شرایط فعلی نیز هیچ کشوری نیازهای داخلی خود را رها نمی کند که محصولات خود را برای سود بیشتر صادر کند، شاید تا پیش از این با پول می شد همه کار کرد و بسیاری از کالاها را خرید، اما هم اکنون کشورهایی برنده اند که دارای توانمندی بومی و داخلی باشند.

وی گفت: در ایران نیز با اینکه شرکت های دانش بنیان خیلی بزرگ نبوده اند و حمایت آنچنانی از آنها صورت نگرفت اما می بینیم که این شرکت ها به شکل تحسین برانگیز به حوزه تولید ماسک های مرغوب، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات تنفسی و اکسیژن ساز، تجهیزات تصفیه هوا، ساخت کیت، درمانی و داروهای درمانی ورود کرده اند و هم پای سایر کشورهای در حال توسعه این محصولات هستند و خیلی هم عقب نیستیم.

ورود تمام قد نانویی‌ها به عنوان پشتیبان اصلی کادر درمان کشور

با فراگیری ویروس کرونا در دنیا، کادر درمانی کشورمان در مراکز درمانی و بیمارستان ها به عنوان مدافعان سلامت، برای مبارزه با این ویروس مهلک در دسترسی به ماسک های ضد ویروس و باکتری به عنوان یکی از ملزومات اساسی با کمبودهای شدیدی مواجه بودند.

دبیر ستاد نانو معاونت علمی و فناوری در این خصوص می گوید: در شرایطی که بسیاری از کشورها ایران را زیر ذره بین داشتند و منتظر سواستفاده از شرایط ایجادشده بودند، ستاد نانو با تمام توان به میدان آمد و ضرورت تولید ماسک N۹۵ به خصوص برای کادر درمانی حاضر در مراکز درمانی کشور به خوبی احساس شد و در روزهای نخست شیوع این کرونا، چندین شرکت دانش بنیان کار تولید این نوع ماسک را عهده دار شدند.

سرکار با بیان اینکه، در گذشته ماسک N۹۵ محدود و تنها ۲۰ هزار عدد در روز تولید می‌شد، تصریح کرد: امروز تولید روزانه این ماسک به ۲۵۰ هزار عدد رسیده است.

وی می گوید: اگر در حال حاضر تعداد تولید ماسک های N۹۵ در کشور برای استفاده جامعه به ویژه کادر درمان کشور به ۲۵۰ هزار عدد در روز رسیده، تنها به دلیل سرمایه گذاری ۱۰ ساله ای است که در این بخش انجام شده است و اگر تازه می خواستیم کار را شروع کنیم نه تنها به کووید ۱۹ بلکه به کووید ۳۰ هم نمی رسیدیم.

راه‌اندازی بزرگترین کارخانه تولید ماسک جنوب غرب آسیا با پشتیبانی فناوران نانو

اما ۲۸ فروردین سال جاری بود که بزرگ‌ترین کارخانه تولید ماسک جنوب غرب آسیا به همت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره) و پشتیبانی فناوران نانویی در شهرک صنعتی اشتهارد به بهره‌برداری رسید.

دبیر ستاد نانو معاونت علمی و فناوری در این خصوص با بیان اینکه، در این کارخانه از دستگاه صنعتی نانوالیاف استفاده شده که به همت فناوران نانویی ایرانی ساخته شده است، به نکته جالبی اشاره کرد و گفت: ساخت این فناوری در حالی در کشورمان صورت گرفت که حدود هشت سال پیش یک شرکت اروپایی به دلیل تحریم از فروش تجهیزات تولید نانو الیاف به کشورمان خودداری کرد.

سرکار افزود: نکته قابل تامل اینجاست که چند سال بعد هنگامی که یک شرکت کره‌ای تصمیم به خرید تجهیزات تولید نانوالیاف از همان شرکت اروپایی را داشت، به دلیل عملکرد مناسب و قیمت پایین‌تر، دستگاه تولید نانوالیاف ایرانی را به قیمت ۳۵۰ هزار دلار خریداری کرد در حالی که نمونه اروپایی این دستگاه یک میلیون یورو قیمت گذاری شده بود.

وی گفت: پس از آنکه چینی‌ها متوجه شدند کره‌ای‌ها دستگاه تولید نانوالیاف ایرانی خریداری کرده‌اند، ۱۰ دستگاه از این تجهیزات را سفارش دادند که در حال حاضر هفت دستگاه در چین نصب شده و در حال کار است.

دبیر ستاد ویژه نانو با اشاره به اینکه، ضخامت الیاف نانو در این ماسک‌ها یک هزارم مو است، افزود: عملکرد این تجهیزات تولید نانوالیاف به گونه‌ای است که در حال حاضر از اروپا نیز سفارش‌هایی برای خرید دریافت کرده‌ایم.

وی می گوید: در واقع این یک افتخار برای کشور و شرکت های دانش بنیان محسوب می شود که علاوه بر ستاد اجرایی امام (ره) و برخی دیگر از نهادها از جمله دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بسیاری از واحدهای بخش خصوصی نیز برای تولید ماسک و ارائه به بازار مصرف، از تجهیزات و مواد اولیه شرکت های دانش بنیان در تولید و ایجاد اشتغالزایی خود بهره مند شده اند.

رشد ۱۰۰ درصدی سال به سال اقتصاد نانو از ۱۳۹۳ به بعد

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همچنین با اشاره به پیشرفت فناوری و رشد صعودی فناوری نانو در ایران با بیان اینکه، آغاز حرکت در مسیر نانو در کشورمان از سال ۲۰۰۱ با انتشار ۱۰ مقاله ISI  و کسب رتبه ۵۷ دنیا اتفاق افتاد، افزود: این در حالی است که هم اکنون تولیدات علمی ایران به مرحله ای رسیده که از مرز ۱۰ هزار مقاله گذشته است و ۲۵ درصد تولیدات علمی ایران به حوزه نانو اختصاص دارد.
سرکار با اشاره به فعالیت بیش از ۲۵۰ شرکت دانش بنیان نانویی در کشورمان گفت: این شرکت ها در تولید محصولات در حوزه های کالاهای خانگی، دارو و سلامت، عمران و ساختمان، مواد اولیه، نساجی، حمل و نقل، انرژی و نفت، اپتیک، آب و کشاورزی، ملزومات صنعتی فعالیت می کنند.
دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی تصریح کرد: در حال حاضر بخش «عمران و ساختمان» با ۲۴ درصد بیشترین سهم تولید محصولات نانو را به خود اختصاص داده است و رتبه های بعدی به ترتیب شامل کالاهای خانگی ۱۴ درصد، دارو و سلامت ۱۲ درصد، ملزومات صنعتی ۱۱ درصد، مواد اولیه ۱۱ درصد، نساجی و پوشاک ۱۱ درصد، حمل و نقل ۹ درصد، انرژی و نفت ۵ درصد، اپتیک ۲ درصد و آب و کشاورزی و بسته بندی نیز یک درصد است.
سرکار با اشاره به صدور محصولات نانویی ایران به ۴۵ کشور دنیا گفت: حجم اقتصاد فناوری نانو در ایران در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۶۰۰ میلیارد تومان بود، ضمن اینکه در چند سال اخیر و از سال ۱۳۹۳ به بعد اقتصاد محصولات نانو از رشد حدود ۱۰۰ درصدی برخوردار بوده است و برای سال ۱۳۹۸ که آمار آن در تابستان جاری ارائه خواهد شد نیز شاهد این میزان رشد خواهیم بود.

نانو؛ ابزاری کاربردی برای مقابله با کرونا

به منظور آشنایی و معرفی هرچه بیشتر دستاوردهای حوزه نانو در مقابله با کرونا پای سخن علی اصغر نجیمی دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نشستیم.

وی با بیان اینکه، ستاد نانو بسیار زودتر از سایر بخش ها در کشور خود را برای مقابله با کرونا آماده کرد، افزود: به همین دلیل هنگامی که ویروس کرونا هنوز در چین و یکی دو کشور دیگر بود و به سایر کشورها سرایت نکرده بود، نخستین کاری که کردیم این بود تمام شرکت هایی را که در حوزه فناوری نانو برای ماسک های نانو از تکنولوژی نانوفیبر استفاده می کردند، جمع کردیم.

نجیمی ادامه داد: ما در واقع می خواستیم از این فرصت ایجاد شده برای توسعه محصولات مبتنی بر نانو استفاده کنیم و از سوی دیگر بتوانیم محصولات را به کشور چین و سایر کشورهای درگیر صادر کنیم و همان موقع ما چند صد هزار ماسک نانویی به کشورهای چین و تایلند صادر کردیم.

نجیمی در ابتدا با تاکید بر اینکه، ماسک های نانو یکی از کاربردی ترین و اصلی ترین ابزارهای پیشگیری در مبارزه با شیوع ویروس کرونا محسوب می شود، افزود: ویروس کرونای جدید بسیار واگیردار است، بنابراین رعایت موارد بهداشتی برای پیشگیری نکته ای حیاتی است.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی و فناوری می گوید: به لطف پیشرفت کشور در حوزه فناوری نانو، تولید ماسک نانو در ایران از چند سال قبل شروع شده است و در حقیقت ستاد فناوری نانو پیش از شیوع ویروس کرونا در کشور به دنبال راه هایی برای پیشگیری و مقابله با این نوع بیماری ها بوده است.

وی، افزایش ظرفیت تولید شرکت های تولیدکننده ماسک های نانو، تأمین مواد اولیه مورد نیاز این شرکت ها و تسهیل روند دریافت مواد اولیه از گمرک به شرکت های فعال در حوزه ماسک را از جمله اقدامات این ستاد نام برد.

مزایای ماسک نانو چیست؟

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی در ادامه در خصوص مزایای استفاده از ماسک های نانویی در مقابله با جلوگیری از شیوع ویروس کرونا با اشاره به اینکه، بسیاری از متخصصان توصیه می کنند تنها افرادی که از نزدیک با بیماران مبتلا به ویروس کرونا ارتباط دارند، از ماسک استفاده کنند، افزود: زدن ماسک در حالت عادی تنها باعث افزایش رطوبت محیط دهانی شده و شرایط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری های دیگر ایجاد می کند.

نجیمی ادامه داد: از سوی دیگر ویروس کرونا به راحتی از منافذ ماسک های معمولی عبور می‌کند و در واقع تنها با استفاده از ماسک های نانو می توان مانع ورود این ویروس به دهان و سیستم تنفسی شد.

ماسک های نانو از جنس نانوالیاف که منافذ آن در مقیاس نانو است، از ورود عوامل بیماری زا، ویروس، باکتری و ذرات آلاینده به سیستم تنفسی جلوگیری می کند و بازدهی ماسک های نانو در مقایسه با ماسک های معمولی بالاتر است.

انواع ماسک نانو

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی در ادامه با بیان اینکه، از انواع ماسک نانو می توان به ماسک هایی با پسوند N اشاره کرد که به دسته های N ۹۵ ،۹۹N و N ۱۰۰ تقسیم می شوند، گفت: عدد بعد از N در این ماسک ها طبق استاندارد NIOSH آمریکا نشان دهنده درصد بازده فیلتراسیون ماسک است.

NIOSH  در واقع رتبه‌بندی و ماسک‌ها و طبقه‌بندی فیلتراسیون در ایالات متحده است که توسط مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) به منظور مراحل صدور گواهینامه و تصویب دستگاه‌های محافظ تنفسی ایجاد شده است.

نجیمی گفت: از دیگر انواع ماسک های نانو می توان به ماسک هایی با پسوند FFP اشاره کرد که دو دسته FFP ۲ و FFP ۳ از آنها وجود دارد. این ماسک ها فیلتر ثابت دارند و با استاندارد EN ۲۰۰۱:۱۴۹ نام گذاری شده اند.

تولید ماسک‌های نانویی در ایران

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی همچنین در خصوص میزان تولید ماسک های نانویی در کشور گفت: هم اکنون حدود هفت شرکت نانو در این بخش فعال شده اند که یک تعدادی مدیا یا مواد اولیه نانو را تولید و تعدادی شرکت نیز پارچه را تبدیل به ماسک می کنند.

نجیمی ادامه داد: در حال حاضر حدود ۲۵۰ هزار مدیای ماسک روزانه تولید و تحویل به وزارت بهداشت برای استفاده کادردرمانی و بیمارستانی می شود و افزایش ظرفیت تولید نیز هدف گیری شده است.

نجیمی می گوید: ماسک های نانو به دلیل نفوذپذیری بسیار کم در حال حاضر تنها در اختیار کادر پزشکی و درمانی و بیمارستان ها قرار می گیرد که در خط مقدم مبارزه با ویروس کرونا فعالیت می کنند.

وی همچنین اظهار داشت: البته نکته منفی که در کشور ما وجود دارد آن است که بسیاری از ماسک هایی که به اسم نانو ماسک یا  n۹۵ در بازار موجود است و ظاهر آن پنج لایه است ممکن است تقلبی باشد چراکه تنها ظاهر آن شبیه ماسک های n۹۵ است، لذا کسانی که می خواهند از آن استفاده کنند باید بدانند این ماسک ها در کشورمان از سوی چندین مجموعه قابل تست است و از محصولات تست شده و استاندارد استفاده کنند.

نجیمی در ادامه تاکید کرد: به طور حتم عملکرد همه افرادی که ادعا می کنند ماسک های نانویی تولید می کنند، به سهولت از طریق ستاد نانو قابل استعلام است و مردم می توانند به راحتی و با تماس با کارشناسان ستاد نانو متوجه شوند که چه مجموعه هایی دارای تاییدیه لازم از ستاد نانو است و چه مجموعه هایی نیز در حال سوءاستفاده شرایط فعلی هستند.

دستیابی به تکنولوژی که تنها یک کشور دنیا از آن بهره‌مند است

یکی از شرکت های دانش بنیان نانویی که چهار سال پیش تحت حمایت ستاد ویژه توسعه فناوری نانو موفق به طراحی و ساخت تکنولوژی مدیا یا مواد اولیه تولید ماسک های با کیفیت شده است، با درخواست های زیادی برای خرید این دستگاه از سوی برخی کشورها حتی کشورهای صاحب تکنولوژی از جمله چینی ها مواجه شده است.

تکنولوژی که به گفته علی اصغر نجیمی دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو، تنها یک کشور دنیا آن هم چکسلواکی از آن برخوردار است و حتی آمریکایی ها و ژاپنی ها که در بخش صنعت از ید طولایی برخوردارند، فاقد این تکنولوژی هستند.

نجیمی در ادامه با بیان اینکه، تجهیزات تولید مدیا نانو برای تولید ماسک نانو توسط تجهیزات الکتروریسی صنعتی برای پوشش نانوالیاف انجام می شود، افزود: ساخت این تجهیزات در جمهوری اسلامی ایران توسط شرکت های دانش بنیان فناوران نانو مقیاس صورت گرفته و تاکنون بیش از ۲۰ خط صنعتی در کشورهای کره جنوبی، چین، مالزی و ایران نصب و راه اندازی شده است.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی تصریح کرد: تکنولوژی تولید مدیا و مواد اولیه تولید ماسک پتنت ایران است که در آمریکا و اروپا نیز ثبت شده است.

وی می گوید: در حال حاضر از فرانسه با ما تماس گرفته اند که این دستگاه را می خواهیم بخریم و این دفعه برعکس شده است و ما اعلام کرده ایم که خیلی ظرفیت نداریم به شما بدهیم چراکه نیاز کشورمان هنوز برطرف نشده است و اگر هم بخواهیم به آنها دستگاه و تجهیزات را بدهیم برای چند ماه آینده ممکن است.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو معاونت علمی می گوید: دانش ساخت این دستگاه هم اکنون در اختیار شرکت فناوران نانو مقیاس است و با توجه به نیاز کشور تمرکز ما پوشش بازار داخلی است.

وی گفت: در حال حاضر ۱۵ خط جدید در حال راه اندازی است و حدود ۱۲ خط تولید وجود دارد یعنی ۱۲ ماشین آلات در حال تولید مدیا و کاغذ نانو است و یک سرمایه گذاری کرده ایم که ۱۳ خط  به این ظرفیت ها اضافه شود.

برخی کشورها با خرید تکنولوژی ایرانی در حال تولید ماسک

نجیمی با اشاره به اینکه، علاوه بر کشور مالزی تاکنون چینی ها  ۱۰ تا خط از دستگاه ایرانی را برای تولید ماسک سفارش داده اند، خاطرنشان کرد: کشور کره جنوبی که سه چهار سال قبل از ایران این  خط را خریده هم اکنون سه شیفت در حال تولید ماسک است و خاستگاه این تکنولوژی در واقع ایران بوده است و ستاد نانو بخش عمده ای از این تکنولوژی را در ایران توسعه داده است.

وی می گوید: قبل از اینکه کرونا وارد ایران شود، به دلیل اینکه بسیاری از تکنولوژی های جدید در حوزه نانو که در طول سال های اخیر که دارای پتنت نیز است، متعلق به کشورمان بوده و روی برخی از آنها در دنیا مدعی هستیم، با تقاضای بسیاری از سوی کشورهای مختلف از جمله چین برای صادرات مواجه شدیم.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو افزود: بسیاری از شرکت های چینی با ما تماس گرفتند و درخواست ماسک های نانویی داشتند یا دانش مواد ضدعفونی کننده و چیزهایی شبیه این، نکته جالب این بود که اتفاقا کشور چین هم روی این فناوری ها بسیار کار کرده بود.

تولید ۲۰۰ تن محصولات ضدعفونی کننده در روز از سوی نانویی‌ها

اما این روزها با تایید شدن مبتلایان به ویروس کرونا در ایران و جهان و الزام به استفاده از ضدعفونی کننده برای کرونا و سایر ویروس ها، میزان استفاده از این مواد بسیار افزایش یافته و نکته قابل توجه این است که ضدعفونی کننده ها باید دارای ویژگی های خاصی باشند تا بتوانند بر این ویروس موثر باشند.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو در این خصوص با اشاره به اینکه، در حوزه فناوری نانو استفاده از برخی نانو مواد همچون نانو نقره، نانو ذرات اکسید تیتانیوم و ... به عنوان مواد آنتی باکتریال و ضد ویروس اثبات شده است، یکی دیگر از خدمات ستاد نانو را حمایت ویژه از شرکت های فعال در این زمینه عنوان کرد.

وی می گوید: با توجه به پروتکل سازمان غذا و دارو آمریکا (who)  که یکسری محصولات را برای ویروس و باکتری زدایی معرفی کرده است و این محصولات  شامل الکل و آب اکسیژنه است، لذا بعد از شیوع کرونا در دنیا یک کمبودی در بازار ایجاد شد، چراکه همه محیط های تردد مردم باید ضدعفونی شوند.

نجیمی ادامه داد: یکسری محصولات ضدعفونی کننده غیرالکلی داریم که در تولید آنها از یکسری نانومواد مانند نانونقره استفاده می شود و شرکت ها توانسته اند تست بگیرند و تاییدیه لازم را برای تولید از وزارت بهداشت دریافت کنند.

نجیمی تصریح کرد: در این راستا بیش از ۶ شرکت دانش بنیان نانو مشغول به تولید محصولات ضد عفونی نانو با ظرفیت بیش از ۲۰۰ تن در روز در ایران هستند.

فناوری نانو گامی در مسیر ساخت دستگاه تصفیه هوا برای حذف کرونا

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو همچنین با اشاره به اینکه، طبق گزارش ها با کرونا در سراسر جهان، تعداد مرگ ومیرها به طور ناگهانی افزایش یافته است، افزود: این در حالی است که دانشمندان درصدد تولید واکسن به منظور جلوگیری از گسترش این بیماری و کاهش سرایت آن هستند.

نجیمی با بیان اینکه، به رغم انتشار برخی گزارش ها در خصوص تلاش ها برای ساخت سریع واکسن کرونا اما طبق جدول زمانی زمانی انجام آزمایش های بالینی و تولید انبوه این نوع داروها حداقل تا سال ۲۰۲۱ این امر محقق نخواهد شد، گفت: با این حال تیم های فناور و شرکت های نانو ایران به دنبال راه هایی برای مقابله با این مشکل جهانی و کنترل شیوع آن به خصوص در محیط های بسته و پرازدحام هستند.

وی ادامه داد: از این رو دو شرکت در ایران محصولات زیر را عرضه کرده اند که شامل دستگاه تصفیه هوا پالسما و همچنین دستگاه تصفیه هوای فوتوکاتالیستی است.

نجیمی در تشریح بیشتر دستگاه تصفیه هوا پالسما اظهار داشت: با توجه به ماهیت ذاتی پالسما که یک محیط یونیزه است به راحتی می تواند با ذرات بسیار ریز کوچکتر از میکرومتر آلودگی واکنش دهد و روی آن تاثیر بگذارد. این تاثیرات می تواند شامل تجزیه و شکست مولکول های پیچیده به ترکیبات ساده تر و همچنین باردار کردن ذرات خنثی و گیرانداز آن در یک محفظه جمع کننده باشد.

وی گفت: دستگاه تصفیه هوای پالسمایی قابلیت جمع آوری ذرات آلی از هوا، کاهش غلظت گرد و غبار موجود در هوا تا میزان حداقل ۸۰ درصد، قابلیت باکتری زدایی و ویروس کشی، استفاده در غلظت های مختلف آلودگی و هزینه های نگهداری بسیار کم دارا است.

دبیر کارگروه صنعت و بازار ستاد نانو همچنین در ادامه با اشاره به ویژگی دستگاه تصفیه هوای فوتوکاتالیستی که از سوی فناوران نانو طراحی شده است، اظهار داشت: این سامانه تصفیه هوا به دلیل استفاده از نانوذرات می تواند ذرات میکروسکوپی موجود در هوا نظیر باکتری، هاگ و حتی ویروس را تجزیه کند.

وی با بیان اینکه، در این دستگاه از اکسیداسیون فتوالکتروشیمیایی استفاده شده است، افزود: فرآیندی که در آن پرتو فرابنفش برای فعال کردن یک کاتالیست پوشیده شده از نانوذرات به کار می رود، این نانوذرات با ایجاد رادیکال آزاد در محیط موجب اکسید کردن ذرات آلاینده می شوند.

نجیمی می گوید: پژوهشگران این پروژه، پیشتر از این دستگاه برای حذف انواع مختلفی از مولکول های آلی و میکرواورگانیسم ها استفاده کرده اند؛ بنابراین، امیدوارند که این فناوری بتواند برای حذف ویروس کرونا نیز به کار رود و لذا می توان از آن در محیط های بیمارستانی استفاده کرد.

به گفته وی، در حال حاضر دستگاه های تصفیه هوا توسط وزارت بهداشت برای تصفیه ویروس کرونا از هوا مورد استفاده قرار گرفته و درحال تست هستند. در صورتی که عملکرد این دستگاه موفقیت آمیز ارزیابی شود، از آن می توان در بیمارستان ها و مراکز درمانی در سراسر جهان استفاده کرد.