خیمه سنگین پهپادهای ارتش بر سر داعش در مرزها /دستور مهم رهبر انقلاب درباره حضور پرنده‌های بدون سرنشین در مرزها

در حال حاضر بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران برای حراست از منافع خود و مراقبت از مرزها انواع پهپادها را تولید و به کار گرفتند، اما می‌توان گفت تنها کشورهایی که در لبه این تکنولوژی قرار دارند به تعداد انگشت‌های دو دست هم نمی‌رسد که کشور ما هم در میان آن‌ها قرار دارد.

گواه این موضوع را می‌توان در تحویل‌دهی پهپادهای جدیدی دید که روز شنبه ۳۰ فروردین امسال با حضور امیر سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، امیر سرتیپ عزیز نصیرزاده فرمانده نیروی هوایی و امیر صباحی‌فرد فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش دید، در این مراسم ده‌ها فروند پهپاد کرار، ابابیل ۳ و جت چندمنظوره که با دانش بومی ساخته شدند به دو بازوی مراقبتی ارتش جمهوری اسلامی ایران یعنی نیروی پدافند هوایی و نیروی هوایی تحویل داده شد.

در این میان نیروی زمینی به عنوان یکی از نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران نیرویی است که بیشتر مردم هنوز فکر می کنند که فقط روی زمین فعالیت می‌کند و تنها از ادوات زمینی مانند تانک و نفربر بهره می برد و تنها بازوی پروازی آن، بالگردی هوانیروز است. اما حدود یک دهه است که یکان جدیدی هم در نیروی زمینی ارتش آغاز به کار کرده با نام یکان پهپادی نیروی زمینی ارتش که مردم کمتر با آن و فعالیت هایش آشنایی دارند. به همین دلیل و برای آشنایی بیشتر مخاطبان و مردم با این یکان به سراغ امیر سرتیپ دوم شهرام حسن نژاد فرمانده یکان پهپادی نیروی زمینی ارتش رفتیم تا با چگونگی و نحوه فعالیت و همچنین وظایف این یکان بیشتر آشنا شویم.

امیر سرتیپ دوم ستاد شهرام حسن نژاد فرمانده یکان پهپادی نیروی زمینی ارتش دانش آموخته دانشگاه عالی دفاع ملی است. او مدارج پیشین خود را در دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش (دافوس) و دانشگاه افسری امام علی (ع) گذارنده است.

بخش هایی از این گفتگو را بخوانید؛

امیر چه شد که ارتش در زمینه پهپادی ورود کرد؟

احساس نیاز در ساختار گروه پهپاد، نیروی زمینی را برآن داشت تا در این حوزه اقدام مهمی را انجام دهد. البته ساختار پهپادی ما به ۱۰ سال گذشته باز می‌گردد، ولی به صورت جدی از سه سال قبل وارد حوزه‌های ساخت تولید و توسعه شدیم. یعنی از زمانی که فرمانده نزاجا تصمیم به بازطراحی نیروی زمینی در قالب طرح‌های لبیک یا امام خامنه‌ای گرفتند و این طرح‌ها را به محضر فرمانده کل قوا ارائه دادند.

یکی از مباحث حوزه ساختاری و توسعه بحث‌های تولید حوزه پهپاد بود که نیروی زمینی به صورت جدی از ۳ سال قبل وارد این مباحث شد. اما در بحث‌های توسعه ساختاری شرکت‌ها و صنایع داخلی را از نیروی زمینی جدا نمی‌دانیم و در کنار تولیدات خودمان قسمتی از توانمندی‌های خودمان را مدیون صنایع داخلی هستیم و افتخار داریم که نیروی زمینی در کنار صنایع داخلی توانسته از توانمندی‌های پهپادی خوبی استفاده کند.

حمایت‌ها از تاسیس، تقویت و توسعه یکان پهپادی در نیروی زمینی ارتش به چه صورت است؟

باید به این نکته اشاره کرد که پشتیبانی‌های مادی و معنوی نیروی زمینی ارتش بر اساس اهداف عملیاتی از حوزه پهپادی غیرقابل انکار است. فرمانده نیروی زمینی ارتش و هیئت رئیسه نزاجا همه به این نتیجه رسیده‌اند که حوزه بدون سرنشین‌ها می‌تواند یک نکته قابل تامل و اساسی در رزم آینده باشد و حمایت کامل و خوبی از این موضوع دارند.

از سویی دیگر پشتیبانی‌های ارزشیابی و ارزیابی عملکرد که توسط ارتش جمهوری اسلامی و ستاد کل نیروهای مسلح انجام شد در از بین بردن کاستی‌ها و تقویت توانمندی‌های ما بسیار موثر است و مجموعه این اقدامات حرکت ما برای دستیابی به نتایج قابل لمس و محسوس نیروی زمینی را در پی داشت که نتیجه آن یک رشد قابل ملاحظه است.

شما اشاره کردید که در تولید و طراحی انواع پهپادهای مورد نیاز در نیروی زمینی ارتش مطالعه دقیقی را انجام دادید، آیا در این مطالعه انواع پهپادهای مورد نیاز نیروی زمینی احصاء شده است؟

 ابتدا بهره گیری از پهپادهای رزمی، یعنی آن‌هایی که بتوانند اهداف مورد نظر را در دور دست مورد اصابت قرار دهند و به سلامت بازگردند. دوم پهپادهایی که به صورت انتحاری عمل کنند، یعنی بتوانند در یک برنامه ریزی مشخص در محل مورد نظر خود را به هدف زده و آن را منهدم کنند. البته بُرد و نحوه تخریب بسیار اهمیت دارد که در این حوزه ما تا ۲۰۰ کیلومتر دقت را افزایش داده‌ایم. سوم پهپادهایی که در حوزه فاوا و جنگال بتواند به ما کمک کند.

چهارم تقویت حوزه‌های شناسایی و مراقبت در حوزه پهپادی است، یعنی به صورت خلاصه باید بگوییم که ما پهپاد را صرفا در یک یا دو حوزه مورد توجه قرار ندادیم. بلکه پهپادهای نیروی زمینی ارتش در حوزه ترکیبی به واسطه گستردگی نحوه استفاده بسیار مورد توجه قرار گرفت.

پرواز در شب دیگر حوزه مورد توجه ما در حوزه پهپادی بود. پرنده‌های بدون سرنشین باید این قابلیت را داشته باشند که چه به صورت انتحاری و چه به صورت مراقبت و شناسایی در شب پرواز کنند و بدون هیچ زیرساخت ویژه‌ای بتوانند پس از عملیات به پایگاه اصلی بازگردند.

حضور یکان پهپادی در مرزهای کشور در کنار سایر نیروهای مرزی کشور

یکی از وظایف نیروی زمینی ارتش رصد و پایش مرزهای کشور و تامین امنیت آن‌هاست، یکان‌های پهپادی نیروی زمینی ارتش چه نقشی در این زمینه دارند؟

نکته اصلی مورد توجه رهبر انقلاب تقویت یکان‌های پهپادی درمناطق مرزی است و ما باید بتوانیم به عنوان ماموریت اصلی نیروی زمینی ارتش چه در داخل و چه در آن سوی مرزها، این مهم را به خوبی انجام دهیم. مناطقی که امروز نیروی زمینی ارتش به عنوان ماموریت‌های مرزی در اختیار دارد، یک یکان پهپادی هم به لحاظ ساختاری در کنار آن وجود دارد و توانایی اجرای ماموریت‌های مرزی در دو حوزه تاکتیکی و عملیاتی را دارد. 

در حوزه دارابودن پایگاه‌های پهپادی مرزی تاکنون چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟

همان‌طور که فرمانده کل قوا تاکید داشتند که باید در مناطق مرزی توجه به پهپاد بیشتر شود، ما فعلا در شرایط کنونی در مناطق شمال شرق و غرب در حال ایجاد زیرساخت‌های مطمئن برای انجام عملیات‌های پهپادی هستیم. به گونه‌ای که پرنده‌ها در یک فضای ایمن پرواز کنند و در یک فضای عملیاتی بتوانند اهداف خود را شناسایی رهگیری و منهدم کنند.

نیروی زمینی ارتش برای استفاده از پهپادهای موجود در سال ۹۹ چه برنامه‌های عملیاتی دارد؟

ما در سال ۱۳۹۹ در ۳ حوزه در حال آماده سازی خود برای رزم آینده هستیم. اول برخورداری از پرنده‌های عملیاتی یعنی علاوه بر شناسایی و رهگیری، هدف را هم منهدم می‌کنند. در واقع بتوانند در یک اقدام ترکیبی ماموریت‌های مهمی را انجام دهند. 

دوم پرنده‌های انتحاری است که در مقیاس وسیع در حال عملیاتی شدن در نیروی زمینی هستند. در سال ۹۹ ما در حوزه پرنده‌های عملیاتی و انتحاری اخبار خوبی را برای مردم خواهیم داشت.نکته بعدی تعداد و افزایش ساعت پرواز پرنده‌های بدون سرنشین نزاجا برای پرواز در شب است. یعنی باید براساس آموخته‌های هشت سال دفاع مقدس که بیشترین عملیات‌های موفق ما در شب انجام شده، بتوانیم پرنده‌هایی را با کسب تجربه لازم برای این ماموریت‌ها داشته باشیم.

امکان تسهیل بسیاری از عملیات‌های ارتش توسط پهپادها

نقش پهپادها در زمینه افزایش تحرک نیروی زمینی ارتش چگونه بوده است؟

در یکان‌های پروازی نوع ماموریت‌ها تعریف شده است. یعنی اگر یک شناسایی باید با بالگرد انجام شود باید به همان ترتیب انجام شود و یا اگر قرار است عملیات مراقبتی با پهپاد انجام شود، آن ماموریت را برعهده پهپادها می‌گذارند. یعنی هیچ ورود غیرقابل پیش بینی در رابطه با بحث‌های پروازی به واسطه هماهنگی‌های مورد نظر وجود ندارد. اما بسیاری از عملیات‌هایی که امروز در سطوح مختلف ارتش انجام می‌شود توسط پهپادها تسهیل می‌شود.

شما می‌توانید با پهپادها یک مجموعه عملیات را حذف کنید و صرفا از پهپاد به عنوان یک نقطه اتکا استفاده کنید. بزرگ‌ترین مزیت این پرنده‌ها را باید بدون سرنشین بودن، اقتصادی بودن آن‌ها دانست چراکه به مراتب قابل دستیابی و سهل‌تر از سایر پرنده‌هاست. البته باید به این نکته نیز توجه کنیم که هر پرنده جایگاه خود را داراست، یعنی نیروی هوایی با ماموریت‌های خاص خود و یکان‌های بالگردی نیز به همین صورت.

خانواده پهپادهای نیروی زمینی شامل کدام پهپادهاست؟

اگر بخواهیم به صورت کلی به خانواده پهپادهای نیروی زمینی بپردازیم، ما ترکیبی از پرنده‌ها را در قالب‌های شناسایی، مراقبت، رزمی و انتحاری را به صورت عملیات داریم. این پرنده‌ها از انواع مهاجر، ابابیل و انواع دیگر که تولیدات نیروی زمینی هستند که به صورت اختصاصی توسط نیروی زمینی نامگذاری شده اند.

دست پرتاب‌ها دیگر نوع پهپادها هستند که برای عملیات‌های شناسایی – مراقبت استفاده می‌شوند، اما آنچه اهمیت دارد این است که ترکیب ذکر شده باعث شده تا توان نیروی زمینی برای انجام عملیات درمناطق مرزی افزایش پیداکند.

شما گفتید که همه نیروهای چهارگانه ارتش به پهپاد مجهز هستند، در صورت وقوع یک تجاوز یا حمله احتمالی به کشورمان نحوه هماهنگی یکان‌های پهپادی این نیروها با یکدیگر به چه صورت است؟

ما در نیروی زمینی ارتش و مجموعه ارتش یک خلاء ساختاری داشتیم که این خلاء طی دو یا سه سال اخیر برطرف شده و آن هم ایجاد مرجع هماهنگ کننده فعالیت‌های پهپادی در ارتش است. اکنون در ستاد مشترک ارتش و همچنین ستاد نیروی زمینی مراکز هماهنگی، سنجش و ارتقای توانمندی‌های حوزه پهپادی وجود دارد.

این مرکز وظیفه طراحی رزمایش‌ها و بازدید و ارزشیابی عملکرد حوزه عملیاتی را دارد که مجموعه این موارد در کنار یکدیگر باعث ایجاد یک هماهنگی در نیروهای زمینی، هوایی، دریایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شده چراکه ما آن‌ها را جدا از خودمان نمی‌دانیم.

در قضیه داعش که به مرزهای ایران نزدیک شده بود ارتش به خصوص هوانیروز با یک واکنش رسمی از مرزهای کشور دفاع کرد، آیا پهپادهای نیروی زمینی در آن عملیات حضور داشتند یا خیر؟

مدارک مستدل در گروه پهپاد نیروی زمینی ارتش وجود دارد که در کنار آحاد کارکنان و یکان‌های ارتش، یکان پهپادی نیروی زمینی ارتش هم فعالیت‌های خوبی را در حوزه شناسایی، مراقبت، رهگیری تحرکات داعش انجام داده است. ما در آن دوران دستی بر آتش داشتیم و اقداماتی را انجام دادیم که لازم است تا نتیجه آن اقدامات به کمک مراکز اطلاع رسانی و سامانه‌های اطلاعاتی به اطلاع مردم برسد. در واقع آحاد نیروهای مسلح در این رابطه نقش مهمی داشتند که یکان پهپادی نیروی زمینی ارتش هم از این قاعده مستثنی نبود.

امیر به عنوان یکی از فرماندهان عالی‌رتبه ارتش چه خبر خوبی برای مردم در سال ۹۹ دارید؟

این مژده را به مردم می‌دهم که در سال ۹۹ خبرهای جدیدی را در حوزه پهپادی از زنجیره تامین در حوزه‌های عملیاتی و انتحاری نیروی زمینی ارتش خواهند شنید. این موضوع هم از آنجا نشات می‌گیرد که قراردادها، توافقنامه ها، فعالیت‌های تولیدی و انجام تست‌های عملیاتی ما را به مرحله‌ای از اجرا رسانده‌ایم که در سال ۹۹ ما وارد فاز جدیدی از تامین و توسعه پهپادهای نزاجا خواهیم بود.

2727