ناتالی امیری، خبرنگار شبکه اول آلمان، چرا از ایران خارج شد؟

ناتالی امیری، خبرنگار ایرانی- آلمانی که از سال  ۲۰۰۷ به عنوان خبرنگار برای شبکه یک سراسری آلمان (ARD) از ایران گزارش تهیه می‌کرد و از سال ۲۰۱۵ مدیر دفتر این شبکه در تهران بود، پنجشنبه (۳۰ آوریل/ ۱۱ اردیبهشت) در توییتی از پایان فعالیتش در ایران خبر داد. او پنج سال آخر فعالیتش در ایران را "دورانی چالش‌برانگیز، سخت، هیجان‌انگیز" و البته "خطرناک" نامید. او در پایان توییت خود نوشت: «در حال حاضر سفر به ایران برای من بسیار خطرناک است.»

به بهانه همین موضوع، خبرنگار شبکه رادیو تلویزیون شمال آلمان (NDR)، وابسته به شبکه سراسری ARD، مصاحبه‌ای با او انجام داده و از این خبرنگار در مورد دلایل چشم‌پوشی از سفر و شرایط فعالیت او به عنوان یک خبرنگار خارجی در ایران پرسیده است.

امیری در پاسخ به این پرسش که چرا سفر به ایران در حال حاضر برای او بسیار خطرناک است، این مسئله را نه تصمیم خود که بیشتر تصمیم شبکه یک آلمان دانسته است. او می‌گوید، وزارت امور خارجه آلمان هشدارهایی در مورد سفر او به ایران داده بود و این نگرانی وجود داشت که او به عنوان گروگان سیاسی از سوی نیروهای امنیتی ایران بازداشت شود. 

امیری همچنین به روابط ایران و غرب و تیره شدن این روابط در ماه‌های گذشته و همچنین احتمال شکست برجام اشاره کرده و می‌گوید، دیگر به این نتیجه رسیدیم که سفر به ایران در این شرایط بی‌معنی است. 

خبرنگار شبکه اول تلویزیون آلمان از محدودیت‌ها و موانعی که به عنوان خبرنگار در ایران با آن روبرو بوده است، می‌گوید. او با اشاره به تجربه‌ فعالیت خبرنگاری خود در کشورهای مختلف، می‌گوید هیچ کشوری در این زمینه، قابل مقایسه با ایران نبود.

به گفته‌ او خبرنگار خارجی در این کشور به ندرت می‌تواند آزادانه از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر حرکت و فعالیت کند و کاملا تحت کنترل است. امیری می‌افزاید با این شرایط، اگر گزارشی هم تهیه و آماده انتشار می‌شد، روز بعد تمامی گزارش‌ها ترجمه شده به فارسی، روی میز دستگاه‌ها و نهادهای نظارتی/اطلاعاتی بود.

امیری فعالیت خبرنگاری در حال حاضر در ایران را این گونه توصیف می‌کند: خبرنگار به خاطر گزارش‌دهی در مورد واقعیت‌های ایران و  آنچه در این کشور می‌گذرد زیر فشار زیادی است. هزاران نفر آنجا به کار گماشته شده‌اند تا جلوی خبرنگار را برای انتقال واقعیت‌ها به جهان، بگیرند.

او ادامه می‌دهد، به خبرنگار شبکه‌های خارجی به چشم دشمن رژیم نگاه می‌شود. کمک‌های تکنیکی از او دریغ می‌شود، به ندرت به کنفرانس‌های مطبوعاتی دعوت می‌شود و به اطلاعات کمی دسترسی دارد. افزون بر همه این‌ها، به ندرت به او اجازه سفر به شهرهای دیگر یا اجازه‌ فیلمبرداری در آنجا داده می‌شود.

امیری می‌گوید، اگر اجازه‌ای برای تهیه گزارش دریافت می‌کردند، نرسیده به محل، نیروهای اطلاعاتی در آنجا در انتظارشان بوده‌اند: "بازی موش و گربه برای تهیه یک گزارش کوچک".

ناتالی امیری اول ماه مه (۱۲ اردیبهشت) در توییتی نوشت: «در ایران بازداشت شدم اما هیچ‌گاه درباره‌اش صحبت نکردم. از سوی نهادهای امنیتی مورد بازجویی قرار گرفتم و گذرنامه‌ام را ضبط کردند.»

او در مصاحبه با خبرنگار NDR با اشاره این توییت خود می‌گوید "این زندگی روزمره یک خبرنگار در ایران است." امیری می‌افزاید تا زمانی که در ایران به سر می‌برد، برای اینکه ادامه فعالیتش در  این کشور به عنوان خبرنگار غیرممکن نشود، نمی‌خواست این خطر را بپذیرد و چیزی درباره بازداشتش بگوید.

امیری می‌گوید: «دست کم این امکان را داشتم تا در مورد مردم ایران گزارشگری کنم ... وقتی می‌بینی تنها کسی هستی که می‌توانی در مورد اعتراض‌ها گزارش بدهی، در آن کشور حضور داری و صدایت شنیده می‌شود، این ارزش ژورنالیستی بالایی دارد.»

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

او در ادامه‌ این گفت‌وگو موقعیتی را تشریح کرده که به گفته خودش "واقعا او را ترسانده بود". ناتالی امیری می‌گوید، در یک مورد از سوی نهادهای اطلاعاتی ایران احضار شده بود و او باید به هتلی می‌رفت. این خبرنگار زن در آنجا با یک گروه ۸ نفره از ماموران امنیتی مرد روبرو می‌شود. می‌گوید "سعی می‌کردند مرا بترسانند. آنها همه چیز را درباره من می‌دانستند".  مأموران به این خبرنگار گفته بودند که دیگر نباید به ایران بیاید. «آنها گفتند می‌دانی که اینجا چه اتفاقی برای خبرنگاران می‌افتد، ممکن است راننده کامیون یکباره از مسیر خود منحرف شود و تو را زیر بگیرد.»

وضعیت اسفناک خبرنگاری در ایران

امیری در پایان این گفت‌وگو تاکید می‌کند "این وضعیتی است که خبرنگاران غربی در ایران با آن روبرو هستند". او می‌افزاید: «می‌دانستم و مطمئن بودم اگر برای من در ایران اتفاقی بیفتد،  شبکه اول آلمان برای نجات من به اقداماتی دست خواهد زد» و ادامه می‌دهد: «اما دیگر خبرنگارانی که در این کشورند و از چنین حمایتی برخوردار نیستند چه سرنوشتی پیدا می‌کنند؟ برای آنها چه اتفاقی می‌افتد که کسی را ندارند تا برایشان دست به اقدامی بزند و آنها را از زندان نجات دهد؟»

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

خبرنگار شبکه اول آلمان درباره وضعیت رسانه‌های خود و اطلاع‌رسانی در  این کشور نیز می‌گوید، مطبوعات آزاد و اطلاع‌رسانی آزاد وجود ندارد، امکان فعالیت برای خبرنگاران مستقل وجود ندارد. این خبرنگاران حتی اگر در وبلاگی یا در فیس‌بوک پستی بگذارند، تحت پیگرد قرار می‌گیرند و بازداشت می‌شوند. در مقایسه با سال ۲۰۰۹ که می‌شد گفت رسانه‌های منتقدی هم حضور داشتند، اما حالا همه تعطیل شده‌اند، یا در خارج هستند یا در زندان و این  برای کشوری که در آن این همه موضوع برای گزارش‌دادن هست غم‌انگیز است.