رای اعتماد به کابینه عراق؛ پایان بن بست ۵ ماهه

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - سید رضی عمادی: عراق از یکم اکتبر ۲۰۱۹ شاهد برگزاری تظاهرات مردمی بود که این تظاهرات با مداخله بازیگران ناراضی و معاند داخلی و مداخله خارجی به خشونت‌های گسترده‌ای تبدیل شد که نهایتاً نیز به استعفا عادل عبدالمهدی از نخست وزیری این کشور در تاریخ ۲۹ نوامبر ۲۰۱۹ انجامید.

طی این مدت، برهم صالح سه نامزد را مکلف به تشکیل کابینه کرد. محمد توفیق علاوی و عدنان الزرفی حتی موفق به حضور در نشست پارلمان نشدند. مصطفی الکاظمی، رئیس دستگاه اطلاعات سومین نامزد مکلف به تشکیل کابینه بود که با اجماع گروه‌های سیاسی عراق برای تصدی پست نخست وزیری معرفی شد و رای اعتماد پارلمان به الکاظمی و کابینه وی نیز قابل پیش بینی بود. با رای اعتماد پارلمان به کابینه الکاظمی، عملاً دوره پیشبرد امور عادل عبدالمهدی نیز پایان یافته و بن بست سیاسی ۵ ماهه نیز «تقریباً» خاتمه یافته است.

در خصوص کابینه جدید عراق به ریاست مصطفی الکاظمی چند نکته مهم وجود دارد.

اولین نکته این است که فرآیند رای دادن به کابینه نشان داد که همچنان سهم خواهی گروه‌ها فاکتور مهمی در تشکیل کابینه است و همین موضوع نیز سبب تاخیر در برگزاری نشست پارلمان برای رای اعتماد به کابینه شد.

نکته دوم این است که برخی از جریان‌های سیاسی عراق و در راس آن ائتلاف دولت قانون به ریاست نوری المالکی ترجیح دادند که در نشست پارلمان برای رای اعتماد به کابینه حضور نداشته باشند. در نشست شب گذشته که تا بامداد امروز نیز به طول انجامید، ۲۶۶ نماینده از ۳۲۹ نماینده پارلمان حضور داشتند و به عبارتی ۶۳ نماینده در جلسه رای اعتماد حاضر نبودند؛ بنابراین می‌توان گفت کابینه الکاظمی مخالفان زیادی نیز دارد.

نکته سوم این است که از ۲۲ وزیر پیشنهادی الکاظمی، پارلمان به ۱۵ وزیر رای اعتماد داد و ۵ وزیر نیز رای اعتماد نگرفتند و برای دو وزارتخانه مهم نفت و خارجه نیز نامزدی معرفی نشد و باید در آینده تکلیف این دو وزارتخانه مشخص شود تا عراق به طور کامل از بن بست سیاسی ۵ ماه اخیر عبور کند. ۱۵ وزیری که رای اعتماد گرفتند شامل ۹ وزیر شیعه، ۵ وزیر اهل سنت و یک وزیر کرد است و ۵ وزیری که رای اعتماد نگرفتند نیز شامل ۲ وزیر شیعه، یک وزیر اهل سنت، یک وزیر کرد و یک وزیر مسیحی است. در واقع، تنها وزیر اقلیت کابینه الکاظمی موفق به رای اعتماد از پارلمان نشد. موضوع مهم این است که بر خلاف کابینه عادل عبدالمهدی که وزیر کشور موفق به کسب رای اعتماد نشده بود، وزیر کشور کابینه الکاظمی در جلسه پارلمان رای اعتماد گرفت.

نکته چهارم این است که در کابینه الکاظمی استان‌های جنوبی عراق هیچ نامزدی ندارند. از این رو، یکی از حاشیه‌های برجسته جلسه شب گذشته پارلمان اعتراض شدید نمایندگان بصره به نداشتن هیچ نامزدی در کابینه پیشنهادی الکاظمی بود. در همین راستا، "عبدالامیر المیاحی"، یکی از نمایندگان بصره در پارلمان عراق با انتقاد از کابینه پیشنهادی الکاظمی، گفت: «۹۵ درصد از بودجه عراق از بصره تامین می‌شود، اما این استان هیچ نامزدی در کابینه ندارد.» نمایندگان استان بصره خواستار به دست آوردن وزارتخانه نفت در کابینه الکاظمی هستند و انتظار می‌رود وزیر پیشنهادی نفت از این استان باشد.

نکته پایانی اینکه، مصطفی الکاظمی باید بتواند ابتدا کابینه ناقص خود را که هم اکنون ۷ وزیر ندارد، تکمیل کند و سپس برای چالش‌های مهم اقتصادی، سیاسی و امنیتی تدبیری بیندیشد. بر همین اساس نیز الکاظمی در جریان نشست پارلمان اعلام کرد که کابینه وی کابینه حل بحران‌ها است نه ساخت بحران جدید.