رازهای ناگفته از سانحه شناور کنارک، فاجعه‌ای در خفا - Gooya News

بابک تقوایی - ایران اینترنشنال

عصر روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹، در جریان آزمایش موشک ضد‌کشتی جدید از ناوچه جماران نیروی دریایی ارتش، این موشک به خطا رفت و به شناور پشتیبانی کنارک، متعلق به همین نیرو، برخورد کرد که در جریان آن، ۱۹ نفر از ۳۴ خدمه آن جانشان را از دست دادند.

ابتدا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) و رسانه‌های حکومتی از افشای خبر سانحه خودداری کردند؛ اما سرانجام، صبح روز بعد، روابط عمومی نیروی دریایی ارتش با انتشار بیانیه‌ای، بدون ذکر جزئیات، صحت این خبر را تایید کرد. خبری که نه تنها باعث شوک در جامعه دریانوردی نظامی و غیر‌نظامی ایران شد، بلکه پنهان‌کاری در بیان جزئیات آن سبب شد تا بسیاری از رسانه‌های زرد اقدام به شایعه‌سازی در این‌باره کنند.

در این گزارش، نگارنده به تحلیل و بررسی سانحه و عوامل واقعی دخیل در آن می‌پردازد.

شناور پشتیبانی کنارک قبل و بعد از سانحه

***

تلاش ناموفق برای پنهان‌کاری در مورد سانحه

بامداد روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه به وقت محلی، نخستین بار منابع نزدیک به نیروی دریایی ارتش، خبر سانحه شناور پشتیبانی کنارک در منطقه دوم دریایی در نزدیکی جاسک را منتشر کردند.

بنا بر اطلاعات منتشرشده در خبرهای نخستین این سانحه، شناور کنارک با شماره بدنه اِی‌۱‌۴۰۳ (A1403) در حین رزمایش، مورد اصابت یک موشک سی‌ـ‌۸۰۲اِی (C-802A) «نور ۲» قرار گرفت که از ناوچه کلاس موج جماران با شماره بدنه ۷۶ شلیک شده بود. بنابر اطلاعات اولیه، نزدیکی شناور کنارک به هدف دریایی‌ای که خود برای آزمایش موشک به دریا منتقل کرده بود، باعث شد که با هدف کاذب اشتباه گرفته شود و موشک نور ۲ به آن برخورد کند.

برخلاف روال جاری، پیش از پرتاب این موشک، نیروی دریایی ارتش اقدام به وضع مناطق قرمز برای جلوگیری از پرواز هواپیماهای مسافربری و حرکت شناورهای غیر‌نظامی در منطقه رزمایش نکرده بود و این حاکی از تلاش برای شلیک مخفیانه نوعی موشک ضد‌کشتی ناشناخته بود. نبودِ هلیکوپترهای جست‌و‌جو و نجات و همچنین، سایر شناورهای نیروی دریایی در این منطقه، نشان می‌داد تلاش شده است توجه نیروهای دریایی کشورهای منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای جلب نشود. این امر سبب شد ماهیگیران محلی پیش از رسیدن شناورهای نداجا، اقدام به نجات مجروحان سانحه کنند. ماهیگیران ۱۶ خدمه مجروح این شناور را از آب گرفتند، که به بیمارستان امام علی منتقل شدند و یک نفر از آن‌ها در راه بیمارستان درگذشت.

در ابتدا، خبرهای منتشر‌شده از سوی منابع نزدیک به نیروی دریایی ارتش حاکی از آن بود که ناوچه جماران در جریان این واقعه، نمونه پایه موشک نور ۲ را شلیک کرده باشد. این نمونه مجهز به رادار موج میلیمتری دی‌اِم‌ـ‌۳بی (DM-3B) است و حداکثر ۱۷۰ تا ۱۸۰ کیلومتر برد دارد که پس از وارد کردن مختصات هدف دریایی در سامانه ناوبری آن، با خلبان خودکار به سمت هدف پرواز می‌کند و در فاز نهایی حرکت، در فاصله ۲۵ تا ۳۰ کیلومتری هدف، رادار آن روشن می‌شود و با جست‌و‌جوی سطح آب، به دنبال هدف می‌گردد و پس از شناسایی، روی آن قفل می‌شود و به آن برخورد می‌کند. محل برخورد موشک معمولا در سه متری سطح آب و در یکی از طرفین پاشنه شناور هدف است.

تصویری از ناوچه جماران، در حال شلیک موشک سی‌ـ‌۸۰۲ نور مجهز به رادار موج میلیمتری، در جریان یک رزمایش

***