پایان قرنطینه و احتمال موج دوم کرونا؛ برای کاهش خطر ابتلا به کووید-۱۹ چکار کنیم؟

حق نشر عکس Getty Images

مردی که در اتوبوس عطسه می‌کند چقدر می‌تواند خطرناک باشد؟ آیا می‌شود به رستوران رفت؟ یا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کرد؟

در حالی که جهان آرام آرام از قرنطینه خارج می‌شود و مردم به محیط‌ و فعالیت‌های اجتماعی باز می‌گردند، خطر ابتلا و انتقال ویروس کرونا هم رو به افزایش است؛‌ مساله‌ای که باعث ایجاد ترس از وقوع موج دوم بیماری شده‌است.

ارین برامج، ایمنی‌شناس و استاد دانشگاه ماساچوست دارتموث در آمریکا از راه‌های کاهش خطر ابتلا به کووید-۱۹ می‌گوید. او همه‌گیرشناسی بیماری‌های عفونی تدریس می‌کند و روند کووید-۱۹ را از نزدیک دنبال کرده است. دکتر برامج در وبلاگ خود مطلبی در رابطه با ویروس کرونا منتشر کرده که نزدیک به ۱۶ میلیون نفر آن را خوانده‌اند.

در روزهایی که جهان به نوعی در حال بازگشت به زندگی عادی است، دکتر برامج برای کاهش خطر ابتلا به بیماری توصیه‌هایی کرده که در ادامه می‌خوانید:

کجا ممکن است به بیماری مبتلا شویم؟ حق نشر عکس Getty Images Image caption دربعضی محیط‌ها خطر ابتلا بیشتراز محیط‌های دیگر است

به گفته دکتر برامج بیشتر مردم در خانه خود به این ویروس مبتلا می‌شوند. به این ترتیب که یکی از اعضای خانه بیمار می‌شود و از طریق تماس مداوم آن را به سایر افراد منتقل می‌کند.

اما در خارج از خانه چطور؟ آیا موقع پیاده‌روی روزانه خود در پارک خطری تهدیدمان می‌کند؟ آیا ممکن است ویروس از فرد بی‌ملاحظه‌ای که بدون ماسک در حال دویدن است، به من منتقل شود؟

پاسخ دکتر برامج این است: "احتمالا، نه."

• آیا ویتامین دی از کرونا پیشگیری می‌کند؟
• بریتانیا از دست رفتن بویایی را به علائم کرونا اضافه کرد
• واژه‌نامه کرونا؛ از مصونیت جمعی تا آزمایش پادتن
• کرونا و کودکان؛ آنچه باید بدانیم

او به بی‌بی‌سی گفت: "در محیط‌های خارجی هوا به طور مداوم در حال رقیق شدن است. بنابراین ذراتی که با بازدم شما وارد هوا می‌شوند به سرعت از بین می‌روند. "

این یعنی احتمالا مدت زمانی که در معرض ویروس قرار می‌گیرید به اندازه‌ای نیست که به آن آلوده شوید.

دکتر برامج در وبلاگ خود نوشته: "برای ابتلا به بیماری باید در معرض مقدار کافی از ویروس قرار بگیرید. با توجه به مطالعات انجام شده روی بیماری‌های مرس و سارس، عده‌ای تخمین می‌زنند تنها هزار ذره ویروس سارس- کرونا- دو (SARS-CoV2 ) می‌تواند باعث بیماری شود."

حق نشر عکس Getty Images

بحث‌های زیادی بر سر تعداد ویروسی که می‌تواند فرد را آلوده کند، وجود دارد و میزان دقیق آن باید از طریق آزمایش‌های مختلف مشخص شود. اما عددی که بدست می‌آید مرجعی سودمند برای فهم چگونگی ابتلا به بیماری خواهد بود.

نکته کلیدی این است که تعداد کافی از ویروس می‌تواند از راه‌های مختلف وارد بدن ما شود: "ممکن است ۱۰۰۰ ذره ویروس را با یک بار تنفس وارد بدن خود کنیم. ممکن است ۱۰ بار نفس بکشیم و هر بار ۱۰۰ ویروس به بدن‌مان وارد شود یا ۱۰۰ بار نفس بکشیم و هر بار ۱۰ ویروس استنشاق کنیم. هر یک از این موقعیت‌ها می‌تواند به بیماری ما منجر شود."

و این یعنی با قرار گرفتن در کنار فرد بیمار برای مدت بسیار کوتاه - مثلا عبور از کنار فرد بی‌ملاحظه‌ای که بدون ماسک می‌دود -بعید است میزان کافی از ویروس وارد بدنمان شود. با این تفاسیر باید بیشتر نگران چه موقعیت‌هایی باشیم؟

افرادی که نشانه بیماری را دارند

سرفه و عطسه باعث انتشار بیماری می‌شود اما قدرت آلوده‌کنندگی آن‌ها فرق بسیار زیادی با هم دارد.

به گفته دکتر برامج، با هر سرفه نزدیک به ۳ هزار قطرک تنفسی با سرعت حدود ۸۰ کیلومتر بر ساعت در هوا پراکنده می‌شود. بیشتر این قطرک‌ها نسبتا بزرگ هستند و بر اثر نیروی جاذبه به سرعت به زمین می‌افتند. اما بقیه آن‌ها در هوا می‌مانند و می‌توانند از یک طرف اتاق به طرف دیگر بروند.

اما اگر فردی که با او در آسانسور هستید به جای سرفه، عطسه کند مشکل شما ۱۰ برابر خواهد شد.

دکتر برامج می‌گوید با تنها یک عطسه نزدیک به ۳۰ هزار قطرک تنفسی - که بسیار کوچک‌تر هستند و به آسانی می‌توانند مسیر بیشتری را هم در اتاق طی کنند - با سرعتی حدود ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت منتشر می‌شوند.

او در وبلاگ خود نوشت: "اگر فردی به بیماری مبتلا باشد، قطرک‌های تنفسی که تنها با یک سرفه یا عطسه او پخش می‌شوند می‌توانند حامل نزدیک به ۲۰۰ میلیون ذره ویروس باشند. بنابراین اگر حین مکالمه رو در رو با یک شخص، او مستقیما در صورت شما سرفه یا عطسه کند، این امکان وجود دارد که ۱۰۰۰ ذره ویروس خیلی راحت از طریق مجاری تنفسی وارد بدنتان شوند و شما را بیمار کنند."

حتی اگر در هنگام سرفه یا عطسه فرد بیمار در اتاق حضور نداشته باشید باز هم ممکن است خطر تهدیدتان کند. بعضی از قطرک‌های حامل ویروس به اندازه‌ای کوچک هستند که می‌توانند چند دقیقه در هوا معلق بمانند و اگر در این فاصله وارد اتاق شوید احتمال این که میزان کافی ویروس وارد مجاری تنفسی‌تان شود و بیماری را بگیرید، وجود دارد.

ناقلان بدون علایم

حق نشر عکس Getty Images

می‌دانیم افراد می‌توانند تا ۵ روز پیش از بروز علایم، ناقل بیماری باشند. عده‌ای هم ممکن است هرگز نشانه‌های بیماری را نداشته باشند.

علاوه بر این حتی نفس کشیدن هم می‌تواند ویروس را در محیط منتشر کند.

پخش این فایل در دستگاه شما پشتیبانی نمی شود. تازه‌ترین تلاش برای رهایی از کووید به چه می‌انجامد؟‏ اما به چه میزان؟

به گفته دکتر برامج "تنها با یک بار نفس کشیدن، ۵۰ تا ۵ هزار قطرک تنفسی در هوا پخش می‌شود. بیشتر آن‌ها سرعت پایینی دارند و خیلی زود به زمین می‌افتند."

اگر از طریق بینی نفس بکشیم، قطرک‌های کمتری وارد هوا خواهد شد.

حق نشر عکس Erin Bromage Image caption دکتر ارین برامج

او به بی‌بی‌سی گفت: "مجاری بینی فیلتر‌های بیشتری دارند و جهت‌شان هم به سمت پایین است. بنابراین ذرات ویروس کمتری در هوا پخش می‌شوند. مهم‌تر این که به دلیل نبود نیروی بازدم موقع نفس کشیدن، ذرات ویروس از بخش پایینی دستگاه تنفسی خارج نمی‌شوند. "

این مساله اهمیت زیادی دارد چون تجمع ویروس در بافت‌های بخش پایینی دستگاه تنفسی بیشتر است.

ما دقیقا نمی‌دانیم با نفس کشیدن چند ذره ویروس سارس- کرونا-۲ ( ویروس کرونا) منتشر می‌شود اما دکتر برامج می‌گوید طبق یک مطالعه‌ فرد مبتلا به آنفولانزا در هر دقیقه تنفس ۳ تا ۲۰ ذره از این ویروس که ماده‌ژنتیکی تک‌رشته‌ای دارد را در هوا پخش می‌کند.

اگر این اعداد در مورد ویروس کرونا هم صدق کند، فرد آلوده در هر دقیقه تنفس خود ۲۰ ذره ویروس را وارد محیط خواهد کرد. این یعنی باید به مدت ۵۰ دقیقه همه ذرات تنفسی او را استنشاق کنیم تا ۱۰۰۰ ذره‌ای که قبلا در موردش صحبت شد ومی‌تواند ما را به عفونت آلوده کند، وارد بدن‌مان شود.( این عدد فقط به عنوان مرجع استفاده می‌شود و میزان دقیق آن هنوز مشخص نیست.)

این طور که پیداست اگر با فرد مبتلا به بیماری در یک اتاق باشیم و او سرفه یا عطسه نکند،‌ احتمال این که مریض شویم بسیار کم است.

• علائم کرونا چیست و چگونه پیشگیری کنیم؟
• این فیلم ده سال پیش ویروس کرونا را پیش‌بینی کرده بود؟
• چرا بعضی‌ها دست‌هایشان را نمی‌شویند

حق نشر عکس Getty Images

به گفته دکتر برامج، موقع حرف زدن ۱۰ برابر بیشتر قطرک‌ تنفسی در محیط پخش می‌کنیم و این یعنی در هر دقیقه ۲۰۰ ذره ویروس به هوا پرتاب می‌شود.

موقع آواز خواندن و فریاد زدن هم تعداد این قطرک‌ها به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.

او به بی‌بی‌سی گفت:‌ "موقعی که فریاد می‌زنید و آواز می‌خوانید، قطرک‌ها در واقع در حال پرتاب شدن روی صحنه هستند. امکان دارد این قطرک‌ها وقتی صدایتان را با قدرت بیرون می‌دهید، از اعماق ریه‌های‌تان بالا آمده باشند. "

به گفته دکتر برامج، این قطرک‌ها علاوه بر این از بخش‌هایی از سیستم تنفسی می‌آیند که بافت آن‌ها احتمالا آلوده‌تر است: "او می‌گوید: "هر حرکتی که هوا را با فشار از مجاری تنفسی ما خارج کند باعث پخش قطرک‌های بیشتری از بافت‌های عفونی‌تر در هوا خواهد شد."

با این که ابتلا به ویروس از این طریق بسیار سخت‌تر است، مطالعات تخمین می‌زنند بیماری در بسیاری از موارد - احتمالا بیشتر موارد ابتلا در خارج از خانه- توسط افرادی منتقل شده که هیچ علائمی نداشته‌اند.

کدام محیط‌ها خطر بیشتری دارند؟ حق نشر عکس Getty Images

بدون شک مشاغلی که به طور مستقیم با مبتلایان در تماس هستند، بیشترین خطر را دارند.

ما همچنین می‌دانیم بیماری در برخی محیط‌‌ها به شکل گسترده‌ای انتشار یافته است. در حالی که احتمالا کشتی‌ تفریحی اولین تصویری است که در ذهن عموم نقش می‌بندند، تاکید دکتر برامج بر دفاتری است که کارمندان در آن کنار هم می‌نشینند و اتاق جداگانه ندارند، همین‌طور رویدادهای ورزشی و اجتماعی مثل جشن تولد، مراسم عزاداری و اجرای گروه کر.

در این نمونه‌ها، افراد در معرض ویروس بیشتری قرار دارند چون مدت زمان زیادی را در یک محیط بسته کنار فرد مبتلا به بیماری می‌گذارند.

دکتر برامج می‌گوید: "حتی اگر افراد ۱۵ متر از هم فاصله داشته باشند - مثل گروه کر یا مراکز تماس- همین‌که برای یک مدت به طور مداوم در معرض میزان کمی از ویروس قرار بگیرند کافی است تا به بیماری مبتلا شوند."

با بازگشت تدریجی افراد بر سر کار، نگرانی نسبت به برخی از مشاغل بیشتر خواهد بود.

دفاتری که سیستم تهویه ضعیفی دارند و کارمندان در آن‌ها کنار هم می‌نشینند به طور خاص دردسرساز خواهند بود. دکتر برامج دفتر کاری در کره جنوبی را مثال می‌زند که از ۲۱۶ کارمند آن، ۹۴ نفر به بیماری مبتلا شدند. بخش عمده آن‌ها هم در یک طبقه و در یک فضای مشترک بزرگ کنار هم کار می‌کردند.

حق نشر عکس Getty Images

دندان‌پزشکان جمعیت زیادی ندارند اما به طور خاص در معرض خطر خواهند بود.

"در این حرفه کارهایی انجام می‌شود که میزان زیادی ذرات معلق در هوا تولید می‌کند. به همین دلیل آن‌ها باید فکری به حال محل کار خود بکنند تا در وهله اول از جان کارمندان محافظت شود چون آن‌ها نیستند که بیماران را مریض می‌کنند و در واقع بیماران باعث بیماری کارمندان، کارشناسان بهداشت دهان و خود دندان‌پزشک می‌شوند. دلیلش هم استفاده آن‌ها از مته‌های دندانپزشکی و دستگاه مکش در دهان بیمار است، همینطور مایعاتی که همه جا پخش می‌شوند."

دکتر برامج می‌گوید خطری که کادر آموزشی را تهدید می‌کند هم بالاست: "جمعیتی از معلمان و اساتید دانشگاه پا به سن گذاشته داریم که با تعداد زیادی جوان در یک اتاق قرار می‌گیرند. برای امن کردن این محیط‌های کاری هم باید فکر اساسی بشود. "

• آیا ممکن است دو بار به کووید-۱۹ مبتلا شویم؟
• کرونا؛ چه گروه خونی بیشتر مستعد کرونا است؟ و پاسخ به سوال‌های دیگر

محیط‌های داخلی و خارجی حق نشر عکس Getty Images

دکتر برامج می‌گوید موارد گزارش شده از شیوع گسترده بیماری در فضاهای خارجی بسیار کم بوده‌اند.

وزش باد و جریان داشتن هوا باعث کاهش غلظت ویروس در فضا می‌شود. علاوه بر این نور آفتاب، گرما و رطوبت هم می‌توانند بر طول عمر ویروس اثر بگذارند.

با رعایت فاصله‌‌گذاری اجتماعی و محدود کردن زمان تعامل خود با دیگران می‌توانیم ریسک ابتلا را بیشتر کاهش دهیم.

اما برخی تعاملات اجتماعی که در فضاهای داخلی انجام می‌گیرند می‌توانند بسیار خطرناک باشند.

رویدادهای پر از جمعیتی که افراد در آن با هم حرف می‌زنند، فریاد می‌کشند یا آواز می‌خوانند به طور قطع ریسک بالایی دارند و با گذشت زمان رعایت فاصه‌گذاری اجتماعی در محیط‌های داخلی اثر کمتری هم خواهد داشت.

فضاهایی که هوای به اندازه کافی در آن‌ها جریان ندارد و تهویه‌شان مناسب نیست هم به ویژه با مشکل روبرو خواهند بود.

اما خرید -دست کم برای مشتریان- خطر بسیار کمتری دارد، البته در صورتی که برای مدت زمانی نسبتا کوتاه در محیط فروشگاه بمانید.

ارزیابی میزان خطر حق نشر عکس Getty Images

دکتر برامج می‌گوید، با لغو تدریجی محدودیت‌های وضع شده مربوط ویروس کرونا باید میزان خطر فعالیت‌های خود را ارزیابی کنیم.

در رابطه با محیط‌های داخلی، اندازه فضایی که به آن وارد می‌شوید را در نظر بگیرید، همین‌طور تعداد افرادی که به طور همزمان در آن هستند و زمانی که قرار است آنجا صرف کنید.

دکتر برامج می‌گوید: "اگر محل کارتان سیستم تهویه خوبی دارد و جمعیت کمی هم در آن هستند، خطر چندانی تهدیدتان نمی‌کند. اگر در دفتری کار می‌کنید که در آن همه کارمندان کنار هم در یک فضا می‌نشینند، حتما باید میزان خطر آن را (از نظر اندازه، جمعیت و جریان هوا) ارزیابی کنید. اگر کارتان به نوعی است که باید با مردم رو در رو صحبت کنید و حتی بدتر از آن، داد بزنید، باز هم باید میزان خطر آن را در نظر بگیرید."

بگذر از پست یوتیوب شماره از BBC Persian هشدار: محتوای مربوط به طرف ثالث ممکن است شامل آگهی باشد

پایان پست یوتیوب شماره از BBC Persian

کپی‌رایت تصویر BBC Persian BBC Persian

او در رابطه با رفتن به مراکز خرید می‌گوید: "اگر در یک فروشگاه با فضای بزرگ، تراکم جمعیت کم باشد و شما هم مدت زمان محدودی را آنجا بگذرانید، احتمال این که در معرض میزان کافی از ویروس قرار بگیرید و بیمار شوید بسیار کم خواهد بود. اما احتمال چنین چیزی برای کارکنان فروشگاه که زمان زیادی را در این محیط می‌گذارنند بیشتر خواهد بود."

خطر ابتلا به بیماری در فضاهای خارجی بسیار کمتر است چون قطرک‌های حامل ویروس با سرعت بیشتری از بین می‌روند. اما به یاد داشته باشید "اندازه و زمان" عواملی هستند که در انتقال یک ویروس حرف اول را می‌زنند.

دکتر برامج در وبلاگ خود نوشته: "و البته تمرکز من روی انتقال از راه تنفس باعث نشود، نقش سطوح را فراموش کنیم. قطرک‌های تنفسی حامل ویروس روی سطوح می‌افتند. دست‌هایتان را به طور مداوم بشویید و به صورت خود دست نزنید!"

احتمالا باید فوت کردن شمع‌های کیک تولد را هم کنار بگذارید.

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید