اجرایی نشدن تعرفه‌ خدمات پرستاری ۱۴ساله شد/هزینه پرستار برای پزشک

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها - فاطمه بندری: لبخند از لبانشان جدا نمی‌شود. آن‌قدر با حساسیت به کارشان می‌پردازند که مبادا اشتباهی رخ دهد و پیش خانواده‌هایی که امانتشان را به آن‌ها سپرده‌اند، شرمنده شوند.

به قول خودشان کارشان «پرستاری» است و در هر شیفت باید ۸ ساعت را به‌اجبار هم که شده، لب‌هایشان لبخند را فراموش نکنند.

به عقیده‌شان برابر با هر ثانیه از ۸ ساعت شیفتشان یک مشکل حل‌نشده‌ای دارند اما همچنان استقامتشان را حفظ می‌کنند و آن‌قدر روزهای سختی را پشت سر گذاشتند که روزهای کرونایی هم نتوانست آن‌ها را از پای درآورد.

اما این روزها بیش‌ازپیش گلایه دارند زیرا معتقدند فقط در قاب تلویزیون موردتمجید و ستایش قرار می‌گیرند و درصد بالایی از حق‌وحقوق آن‌ها در حال ضایع شدن است و هیچ مسئولی و حتی مسئولان وزارت بهداشت حمایتی از آن‌ها نمی‌کنند.

بنابراین با علیرضا گچکوبان رئیس نظام پرستاری اهواز، خالد بیت سعید رئیس نظام پرستاری خوزستان و محمد شریفی مقدم دبیر کل خانه پرستار کشور به گفت‌وگو پرداختم تا بلکه ابعاد مشکلات پرستاران بیشتر آشکار شود.

شعار پشت شعار

علیرضا گچکوبان، رئیس نظام پرستاری اهواز درباره مشکلات پرستاران به خبرنگار مهر می‌گوید: مشکلات پرستاری متعلق به امروز و دیروز نیست بلکه مشکلاتی هستند که از گذشته‌ها بوده‌اند و همچنان پابرجا هستند و در مدتی که درگیر بحران بیماری کرونا شده‌ایم، فقط شعار شنیدیم و هیچ اقدامی از سوی شعار دهندگان ندیدیم.

وی می‌افزاید: یکی از شعارهایی که در زمان شیوع و همه‌گیر شدن بیماری کووید -۱۹ منتشر شد خبر «جذب نیرو» بود؛ درحالی‌که این شعار به‌صورت قراردادهای ۸۹ روزه بود و نیروهایی که آبان ماه ۹۸ آزمون دادند اکنون در حال جذب هستند اما قرار بود این نیروها در اسفند ۹۸ دعوت به کار شوند.

رئیس نظام پرستاری اهواز ادامه می‌دهد: به‌شدت پرستار بیکار داریم اما هیچ‌گونه جذبی وجود ندارد. یکی دیگر از شعارهای مسئولان وزارت بهداشت «تبدیل وضعیت» و «افزایش حقوق نیروهای شرکتی» بود اما تاکنون هیچ‌یک از شعارهای گفته‌شده تحقق‌نیافته است.

وی می‌گوید: مسئولان شعار دادند که هر پرستاری که به بیمارستان رازی برود، تغییر وضعیت برای وی انجام می‌شود درصورتی‌که بخشنامه‌ای درباره «تبدیل وضعیت شرکتی به رسمی و پیمانی» وجود ندارد یعنی باوجوداینکه هیچ فرقی بین بیمارستان‌های دولتی نیست اما این توقع برای پرستاران ایجادشده است که اگر به بیمارستان رازی بروند، استخدام می‌شوند و در بیمارستان دیگر استخدامی وجود ندارد.

گچکوبان ادامه داد: در دانشگاه علوم پزشکی اهواز حق مسکن ۵۰ هزار تومان است و آخرین پرداخت آن اردیبهشت ۹۸، آخرین ماه پرداخت کارانه‌ها خرداد ۹۸ بود و آخرین زمان پرداخت اضافه‌کار دی‌ماه ۹۸ است. مسئولان از پاداش کرونا سخن گفتند اما هنگامی‌که به مرحله پرداخت رسید آن‌قدر ناچیز بود که احساس می‌کنیم توهین شده است.

قانونی که روی کاغذ ماند

رئیس نظام پرستاری اهواز اضافه می‌کند: پاداش کرونا برخی از پرستاران ۵۰ هزار تومان بود. تعارض منافع در وزارت بهداشت، ریشه اختلافات نوع نگاه به پرستاران و سایر کادر درمان است. وقتی از صدر تا ذیل یک وزارتخانه فقط پزشکان به تصدی پست‌ها گماشته شده باشند معلوم است که برای تعرفه‌های پزشکی هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارد.

وی می‌گوید: از سال ۱۳۸۶ تعرفه‌های پرستاری که بدون یک رأی مخالف مصوبه مجلس شورای اسلامی بود همچنان در انتظار اجرایی شدن است درحالی‌که اجرای تعرفه پرستاری تنها به نفع پرستار نیست بلکه این تعرفه به نفع بیماران و بیمه‌ها است.

گچکوبان ادامه می‌دهد: هر بار که پیگیری این موضوع را می‌کنیم با جواب «نبود بودجه» مواجه می‌شویم درصورتی‌که همیشه بودجه برای تعرفه پزشکان وجود دارد درصورتی‌که تعرفه «پرستاری» از بودجه کمتری نسبت به تعرفه «پزشکی» نیاز دارد.

شاکله تعرفه‌های پرستاری تعریف کار پرستار است

خالد بیت سعید رئیس خانه پرستا استان خوزستان هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اجرای تعرفه‌های پزشکی را مشوق و انگیزه‌ای برای بهبود وضعیت کاری و روحی پرستار عنوان کرد و می‌گوید: شاکله قانون تعرفه پرستاری فقط می‌خواهد بگوید «هر کاری را که پرستار انجام می‌دهد، هزینه آن را خودش دریافت می‌کند» اما متأسفانه به دلایل گوناگون عده‌ای مانع از اجرای این قانون می‌شوند؛ زیرا این قانون به پرستاری و کار پرستاری یک هویت حرفه‌ای می‌دهد.

یکی از دلایل سنگ‌اندازی برای اجرایی نشدن این قانون از دست ندادن این منبع مالی توسط عده‌ای خاص است اما در رسانه‌ها و فضاهای مجازی عنوان می‌کنند بودجه لازم را برای این طرح نداریم وی ادامه می‌دهد: تعرفه‌های پرستاری برای پرستاران انگیزه مضاعفی را ایجاد می‌کند که این انگیزه مانع از روی زمین ماندن کارها می‌شود هرچند بحث «پرستاری» فراتر از انگیزه‌های مالی است اما با اجرای این قانون پرستار مطمئن است که سود کار یا وظیفه‌اش در جیب خودش خواهد رفت و به عبارتی مزد زحمت خودش را دریافت می‌کند.

رئیس خانه پرستار استان خوزستان می‌افزاید: یکی از دلایل سنگ‌اندازی برای اجرایی نشدن این قانون از دست ندادن این منبع مالی توسط عده‌ای خاص است اما در رسانه‌ها و فضاهای مجازی عنوان می‌کنند بودجه لازم را برای این طرح نداریم چراکه این طرح نیاز به هزینه‌های سرسام‌آور دارد که بنده معتقدم این بهانه‌ها بازی با کلمات است و هیچ‌گونه صحتی ندارد.

وی می‌گوید: ما باید از کشورهایی که این طرح را اجرایی کردند و موفق بودند الگوبرداری کنیم؛ زیرا این کشورها سطح بهداشت و درمان خود را به‌جایی رساندند که کشور ما فاصله بسیاری با آن‌ها دارد.

طرفداری بیمه‌ها از هم‌گروهی‌هایشان

بیت سعید ادامه می‌دهد: اکثر بیمه‌ها در دست پزشکان است و برای تأمین منافع هم رشته‌های خودشان جلوی اجرای طرح را می‌گیرند و در حقیقت این امر می‌تواند «وتو کردن» قانون باشد یعنی پزشکان در وزارت بهداشت با حق وتویی که دارند مانع از اجرای این قانون می‌شوند.

وی می‌افزاید: متأسفانه درآمد پرستاری در هتلینگ دیده شده است و می‌توان گفت که «حق پرستاری» در حال ضایع شدن است و جالب‌تر این است ما بیمار بی‌بضاعتی را داریم که انتظار تخفیف برای خدمات دریافت شده را دارد که طبق قانون تخفیف فقط از محل هتلینگ صورت می‌گیرد و این یعنی کاهش منابع درآمدی پرستار است.

شروع تصویب تعرفه‌های پزشکی

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار کشور هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: تمام خدمات گروه‌های پزشکی در بیمارستان‌های دولتی دارای تعرفه است به جز گروه پرستاری و تا قبل از سال ۱۳۷۴ حقوق پرستار، پزشک و سایر گروه‌های درمانی به صورت ثابت پرداخت می‌شد و در مقابل آن به مردم خدمات پزشکی و پیراپزشکی ارائه می‌کردند.

وی می‌افزاید: در دهه ۷۰، گروه حاکم بر وزارت بهداشت که معمولاً از گروه پزشکان هیئت‌علمی هم بودند و همچنان هم به همین شکل است، گفته بودند که حقوق دریافتی آن‌ها کم است؛ بنابراین در این دهه تعرفه‌های پزشکی یکی پس از دیگری اعمال شدند. پس پزشکان به غیر از حقوق دریافتی ثابت تعرفه آن کار را هم دریافت می‌کردند.

دبیر کل خانه پرستار کشور ادامه می‌دهد: به‌عنوان‌مثال اگر یک عمل جراحی ۱۰۰ هزار تومان باشد کل مبلغ تحت عنوان حق‌العمل پزشک محاسبه و ۶۵ درصد این مبلغ به پزشک معالج که جراحی را انجام داده است، تعلق می‌گرفت؛ ۵ درصد به دانشگاه علوم پزشکی که بیمارستان تحت نظر آن بود تعلق می‌گرفت، ۱۰ درصد به بیمارستان داده می‌شود و ۲۰ درصد باقی‌مانده بین بقیه گروه‌های غیرپزشک تعلق می‌گیرد.

هر دوره به تعرفه پزشکان اضافه می‌شد و حتی موضوع تعرفه گذاری برای پزشکان به حدی بالا گرفت که کارهای انجام‌شده توسط پرستار هم به اسم پزشک معالج ثبت و مبلغ کار طبق تعرفه به پزشک پرداخت می‌شود وی تصریح می‌کند: بنابراین از کل درآمدی که در یک بیمارستان ایجاد شود تا سقف ۶۵ درصد آن سهم ۷ درصد از افرادی بود که جزو هیئت‌علمی هستند و ۲۰ درصد آن بین ۹۳ درصد پرسنل تقسیم می‌شود البته ناگفته نماند که حقوق ثابت هم به‌صورت جداگانه پرداخت می‌شد.

شریفی مقدم بیان می‌کند: هر دوره به تعرفه پزشکان اضافه می‌شد و حتی موضوع تعرفه گذاری برای پزشکان به حدی بالا گرفت که کارهای انجام‌شده توسط پرستار هم به اسم پزشک معالج ثبت و مبلغ کار طبق تعرفه به پزشک پرداخت می‌شود.

وی با بیان اینکه تعرفه‌های پزشکان از ۵۰۰ عدد شروع شد و در حال حاضر این تعداد به ۶ هزار عدد رسیده است، می‌گوید: افزایش تعرفه‌های پزشکی سبب ایجاد یک اختلاف فاحشی شد و می‌توان گفت تقریباً تفاوتی ۱۰۰ برابری در پرداخت کارانه ایجاد کرد به همین دلیل پرستاران خواستار تعرفه شدند زیرا تنها گروهی که در کادر درمان فاقد تعرفه هستند قشر پرستار است.

دبیر کل خانه پرستار کشور ادامه می‌دهد: بنابراین بعد از کلی پیگیری و درخواست بالاخره در تیرماه سال ۱۳۸۶ تعرفه‌های خدمات پرستاری تأیید و تصویب شدند البته ناگفته نماند بعد از تأیید به مدت ۲ سال از هر بعدی این تعرفه‌ها موردسنجش قرار گرفتند تا از تمام بهانه‌های ممکن برای جلوگیری از اجرای این قانون توسط سیستم پزشکی وزارت بهداشت در امان بماند.

تعرفه پرستاری یک‌چهارم تعرفه پزشکی

وی می‌افزاید: قانون تعرفه‌های پرستاری بعد از طی کردن کمیسیون‌های اجتماعی دولت و سایر کمیته‌های فرعی بالاخره در اواخر دولت دهم قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به صحن دولت رفت و تصویب شد اما با روی کار آمدن دولت بعدی مصوبات ماه‌های آخر دولت قبل قبول نشد و دوباره ما به پیگیری اجرای آن پرداختیم.

شریفی مقدم تصریح کرد: قانون در سال‌های ۹۴ و ۹۵، دوباره به کمیسیون اجتماعی دولت ارجاع شد و به‌رغم فضای موافق برای تأیید تعرفه‌های پرستاری اما نماینده وزارت بهداشت که معاونت وقت پرستاری وزارت بهداشت را به عهده داشت، مخالف اجرای این طرح بود و به‌رغم اینکه تمام مسئولان به‌ویژه مقام معظم رهبری نسبت به مشکلات پرستاری حساس هستند سیستم پزشک سالار وزارت بهداشت تن به اجرای قانون تعرفه گذاری پرستاران نداد.

وی ادامه می‌دهد: به‌عنوان‌مثال فرآیند دیالیز صفر تا صد آن توسط پرستار انجام می‌شود و تمام مسئولیت‌های قانونی آن به عهده پرستار است؛ بنابراین این کار یک کار صد درصد پرستاری است زیرا پزشک هیچ‌گونه دخالتی در این فرآیند ندارد اما تعرفه آن به اسم پزشک ثبت می‌شود اما اگر همین اقدام به اسم پرستار باشد نه‌تنها وی مزد زحمت خود را می‌گیرد بلکه هزینه دریافتی از بیمار و بیمه هم کمتر می‌شود.

دبیر کل خانه پرستار کشور بیان می‌کند: تعرفه پرستار یک‌چهارم تعرفه پزشکی است؛ بنابراین اجرای این قانون نه‌تنها به نفع پرستار است بلکه به نفع بیمار و بیمه‌ها هم است؛ زیرا کاری که به‌عنوان‌مثال ۱۰۰ هزار تومان به اسم پزشک ثبت شود با اجرای این تعرفه پرستاری ۲۵ هزار تومان ثبت می‌شود ولی سیستم پزشک سالار وزارت بهداشت اجازه پیاده شدن این شیوه را نمی‌دهد.

معاونت پرستاری علیه پرستاران

وی با بیان اینکه سیستم پزشکی مخالف است؛ زیرا اگر تعرفه‌های پرستاری اجرا شود این قشر هم در بین کادر درمان هویت‌دار و باقدرت می‌شود و علاوه بر آن حقوق دریافتی بیشتری به آن‌ها تعلق می‌گیرد، درباره کارایی معاونت پرستاری وزارت بهداشت می‌گوید: معاونت پرستاری را ما پرستاران ایجاد کردیم چون در گذشته در وزارت بهداشت همچنین پستی وجود نداشت. بنابراین گفتیم که در وزارت خانه پرستاران هم مانند سایر اقشار درمان معاونت داشته باشد زیرا معتقد بودیم که معاونت پرستاری می‌تواند به‌عنوان مقام اجرایی حلال مشکلات و احیای قوانین پرستاران شود.

شریفی مقدم تصریح می‌کند: اما نه‌تنها معاونت پرستاری نتوانست کاری کند بلکه خود در پاره‌ای از موضوعات به مانعی بزرگ برای پرستاری تبدیل شد و اگر تا قبل از اضافه شدن این پست به چارت اداری وزارت بهداشت؛ پرستاران برای بیان مشکلات و اعتراض‌های خود مستقیم با وزیر یا معاونت درمان صحبت می‌کردند اما حال این معاونت به سپر بلا تبدیل‌شده است زیرا نه‌تنها اختیاری ندارد بلکه اعتراض‌های پرستاران به معاونتی حواله می‌شود که نه اختیاری دارد و نه می‌تواند کاری انجام دهد.

کاهش کیفیت کار درمان با نگاه کالایی به طبابت

وی ادامه می‌دهد: تا قبل از دهه ۷۰، پرستار و پزشک در قالب یک تیم باهم کار می‌کردند چون محوریت کار «بیمار» و «درمان» بوده است اما بعد از تعرفه‌گذاری پزشکی، مردم و مریض کنار گذاشته شدند و طبابت به یک نگاه کالایی تبدیل شد و کیفیت کار از بین رفت و اولویت از محوریت مریض به سمت جمع‌کردن پول تغییر مسیر داد.

دبیر کل خانه پرستار کشور با بیان اینکه ارزیابی بیمارستان‌ها با درآمد بیشتر صورت می‌گرفت، بیان می‌کند: در حال حاضر رؤسای تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور پزشک هستند و رئیس بیمارستان پزشک یا جراح است درصورتی‌که شاید جراح در کار درمان حرفه و تخصص داشته باشد اما مدیریت نیازمند دانش و علم است و هرکسی از پس آن برنمی‌آید اما این موضوع در بیمارستان‌های دولتی کشور ما رعایت نمی‌شود.

وی تصریح می‌کند: علت اصلی این اقدام این است تا قوانینی که در بیمارستان وضع می‌شود از منافع سیستم پزشکی دفاع کند در غیر این صورت در هیچ کجای دنیا اختلاف در پرداخت‌ها بیشتر از ۵ برابر نیست؛ به‌عنوان نمونه در کشور آمریکا میان درآمد یک پرستار و پزشک متخصص ۲.۵ برابر اختلاف وجود دارد اما متأسفانه پزشکان دارای سمت در وزارت بهداشت که سیاست‌گذار، تصمیم‌گیرنده و قانون‌گذار هستند، قوانین را به نفع خودشان اجرا می‌کنند و جلوی اجرای قوانینی را مانند تعرفه گذاری پرستاران می‌گیرند.

تعرفه‌های پرستاری بدون منبع تأمین مالی نیست

شریفی مقدم در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه باوجوداینکه تعرفه به نام پزشک ثبت می‌شود در صورت به وجود آمدن مشکل برای بیمار آیا پرستار باید پاسخگو باشد یا پزشک، می‌گوید: اگر پرستار یک قصوری را انجام دهد سیستم‌های قضائی و انتظامی فارغ از میزان دریافتی بر اساس مسئولیت و شرح وظایفش قصور وی را اعلام می‌کند و خود پرستار باید میزان دیه را پرداخت کند و ما بارها درباره این موضوع بحث کردیم که چگونه بحث درآمد می‌شود فقط باید پزشکان بگیرند اما جریمه که باشد پرستار باید آن را پرداخت کند؟ درحالی‌که در این اتفاق پزشک هم مسئولیت دارد.

وی بیان می‌کند: نظام پرستاری در دوره‌های اول، دوم و چهارم به‌خوبی کار کرد و در این سه دوره به دلیل تازه تأسیس بودن تشکل فعالیت‌های خوبی انجام شد اما متأسفانه در ادامه راه گروه پزشکی از پرستاران علیه پرستاران استفاده کردند.

دبیر کل خانه پرستار کشور می‌گوید: موضوع تعرفه‌های پرستاری بدون منبع تأمین مالی نیست زیرا بخشی از منابع مالی اجرای این قانون از فعالیت‌های صورت گرفته‌شده توسط پرستار است که بخشی از آن تعریف‌نشده است و بخشی دیگر آن در قالب تعرفه به پزشکان تعلق می‌گیرد.

جمعیت پرستار نسبت به تخت استاندارد نیست

وی درباره آمار پرستاران اظهار می‌کند: تاکنون جذب پرستار به‌صورت حداقلی انجام‌نشده است و بیشتر استخدامی‌ها در قالب قراردادهای ۸۹ روزه و شرکتی است درصورتی‌که جمعیت پرستار نسبت به تخت در کشور ایران مناسب نیست و جالب‌تر اینکه وضعیت خوزستان نسبت به‌جاهای دیگر بدتر است به‌طوری‌که در کشور متوسط تعداد پرستار به تخت ۱.۱ است اما خوزستان تعداد پرستار به تخت بیمارستان‌های دولتی آن زیر یک به ازای تخت است.

شریفی مقدم ادامه می‌دهد: تنها راه رفع این مشکل استخدام پرستار است و استخدام ۱۰ هزار پرستار با حقوق ۴ میلیون تومان که با تمام جوانب حدود ۸۰۰ میلیارد تومان می‌شود برای نظام سلامتی که چند هزار میلیارد تومان پول از طرق مختلف دریافت می‌کند؛ عدد قابل‌توجهی نیست و دود این نوع مدیریت بیشتر در چشم مردم می‌رود زیرا آن‌گونه که باید خدمات پرستاری دریافت نمی‌کنند.

به گزارش خبرنگار مهر؛ این روزها که پرستاران زیر بار سنگین کار هستند و حتی برخی از همکاران خود را ازدست‌داده‌اند، نیازمند خبرهای خوشی هستند تا بلکه بار غصه‌هایی را که به دوش می‌کشند، کم کنند.

بدون شک اجرایی شدن قانون تعرفه‌های خدمات پرستاری می‌تواند یکی از خبرهای خوشی باشد که منجر به دست یافتن پرستاران به یک منبع انرژی برای روشن کردن موتور انگیزه‌شان برای خدمت بهتر باشد.