مانور ایران بیخ گوش آمریکایی ها؛ در حیاط خلوت واشنگتن چه می گذرد؟

مهسا مژدهی: ایران بالاخره بنزین را به ونزوئلا رساند و نشان داد انزوایی که آمریکا برای تهران در نظر دارد، به این سادگی شدنی نیست. ایران پنج نفت کش را راهی ونزوئلا کرده تا به این کشور در تحریم که مدت هاست با مشکل انرژی دست و پنجه نرم می کند، بنزین برساند. نفت کش های ایرانی مدت هاست در راهند تا با عبور از دریای کارائیب به سواحل ونزوئلا برسند و محموله خود را تحویل دهند و حالا این کشتی های کوچک، اماده لنگر اندازی در ساحل ونزوئلا هستند.

محموله بنزین های ایرانی فروردین ماه از بندر رجائی شهر و از راه کانال سوئز راهی کارائیب شد. گفته می شود که ارزش این محموله ها 45 تا 50 میلیون دلار است. پیش از این شرکت"روس نفت" در ونزوئلا فعال بود و توزیع بنزین را برعهده داشت. اما این شرکت، مورد تحریم ایالات متحده قرار گرفت و مجبور به پایان فعالیتش در ونزوئلا شد. با خروج روس نفت از این کشور، تحریم های آمریکا هم علیه این شرکت لغو شد.

نفت کش ها کجا لنگر انداختند؟

 مقصد نفت‌کش‌های ایرانی حامل بنزین، پالایشگاه ال‌پالیتو است. نفتکش فورچون با پرچم ایران پیش از چهار نفت‌کش دیگر -فارست، پتونیا، فاکسون و کلاول- به پایانه نفتی ال‌پالیتو در نزدیکی بندر کابه‌یو در ایالت کارابوبو در شمال ونروئلا رسید. این پالایشگاه در غرب پایتخت، کاراکاس است. این پالایشگاه، اخیرا غیرقابل استفاده شده بود، اما حالا مدتی است که تعمیر شده و تولید بنزین را از سر گرفته است. بنزین در ونزوئلا بسیار ارزان است. با توجه به وضعیت اقتصادی این کشور و تحریم های گسترده تولید بنزین با مشکل رو به رو شده و مردم این کشور در مضیقه قرار داشتند. پالایشگاه ال پالیتو در یکی از مهم ترین بندرهای ونزوئلا قرار دارد. اقتصاد این بندر وابسته به صنعت نفت است.

پیش از این که نفت کش های ایرانی به بندر تاریخی ال پاپیتو که این روزها به خاطر تحریم و بیکاری در وضعیت چندان خوبی به سر نمی برد، برسند، تصور می شد که نفت کش ها تنها حامی بنزین ارسالی از ایران باشند. اما «طارق العیسامی» وزیر نفت ونزوئلا بعد از رسیدن اولین محموله گفت، نخستین نفتکش ایرانی علاوه بر سوخت، تجهیزاتی برای تولید و پالایش نفت نیز به ونزوئلا تحویل داده تا باعث افزایش پالایش و تولید نفت در این کشور شود. او در مراسم ورود تانکر به پالایشگاه ال پالیتو گفته که کشتی های ایرانی سوخت، مواد افزودنی، قطعات یدکی و سایر تجهیزات را برای افزایش ظرفیت پالایش و تولید نفت به ما عرضه می کنند.

نمایش قدرت با فرستادن نفت کش ها

مقامات ونزوئلا و در راس آنها مادورو تشکر خود را نسبت به اقدام ایران برای فرستادن محموله بنزین با 5 نفتکش، اعلام کرده اند. مادورو رئیس جمهور ونزوئلا دراین ارتباط در توئیتی از ایران تشکر کرد و نوشت:«ایران متشکریم، تنها برادری  ملت‌های آزاد است که ما را نجات خواهد داد.»

این جمله مادورو کلید تمام اتفاقاتی است که در بیش از چهل روز گذشته، میان دو کشور افتاده است.ایران و ونزوئلا بیش از دو دهه است که روابط نزدیکی با هم دارند. اولین بار سفر چاوز به تهران در سال 1379، وقتی به تازگی در قدرت قرار گرفته بود، روابط دو کشور گرم شد. این روابط در دهه هشتاد و اوایل دهه نود به اوج خود رسید و این روزها به همکاری های مفید دو طرفه تبدیل شده است. تهران و کاراکاس حالا تبدیل به نمادی علیه شر آمریکا شده اند. دو کشور در حالی به مبادلات با یکدیگر دست می زنند، که هر دو تحت شدیدترین تحریم های ایالات متحده قرار دارند. با این حال هر دو توانسته اند در مقابل چنین وضعیتی بایستند.

اتحاد میان تهران و کاراکاس در اتفاقات اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است. این در حالیست که کشورهای اروپایی با وجود اینکه خواهان تجارت با ایران یا خرید نفت هستند، نمی توانند در مقابل اقدامات زورگویانه آمریکا بایستند. ناظران معتقدند صدور بنزین از ایران به ونزوئلا می تواند نمادی از  همکاری های تنگاتنگ دو کشور در دیگر زمینه ها در آینده ای نزدیک باشد. ایالات متحده از این موضوع عصبانی است. به نظر مقامات آمریکایی دو کشور در حال تحریم که غرب رئیس جمهور یکی از آنها را به رسمیت نمی شناسد، بیخ گوش آمریکا در حال داد و ستد با یکدیگر هستند. این در حالیست که ایالات متحده نسبت به آمریکای جنوبی و دریای کارائیب، رفتاری قیم مآبانه دارد و این دیدگاه آمریکایی ها به کشورهای لاتین، پذیرش اتفاقات اخیر را سخت تر کرده است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند، ماجرای ارسال محموله بنزین به ونزوئلا، در حالی که ایران رادارهای نفت کش ها را روشن کرده بود،به معنای قدرت نمایی تهران در وضعیتی است که ایالات متحده تلاش کرده تا راه فروش نفت ایران را تا حد ممکن سد کند. در چنین وضعیتی مقامات آمریکایی سعی کردند تا با مطرح کردن موضوع پرداخت پول محموله با طلا، از سوی ونزوئلا موضوع را پیچیده کرده و صدای منتقدان به حکومت مادورو را در بیاورند. اما این سناریو چندان قوی نبود. بعد از مدتی بحث درگیری یا ضبط نفتکش های ایرانی مطرح شد. مقامات آمریکایی حاضر نشدند چنین فرضیه ای را رد یا قبول کنند اما ایران به این کشور هشدار داد، در صورتی که اتفاقی برای کشتی های ایرانی در کارائیب بیفتد، پاسخ لازم را خواهد داد.

با وجود اینکه بسیاری تصور می کردند ایالات متحده دست به اقدامی علیه این تبادل بزند، مقامات آمریکایی واکنش ویژه ای به اتفاقات اخیر نشان ندادند. آنها البته هفته گذشته تلاش هایی را برای تمرکز نیروهای دریایی و هوایی خود در نزدیکی ونزوئلا انجام دادند که با واکنش تند روسیه رو به رو شد. اما در عمل این ماجرا تنها یک مانور باقی ماند و ایران پیروز ماجرای ارسال نفت به ونزوئلا شد.

ورود به ناحیه امن آمریکایی ها

دریای کارائیب و آمریکای لاتین از زمان خروج اسپانیایی ها از این مناطق، به عنوان حیاط خلوت آمریکایی ها شناخته شده است. این وضعیت البته با وجود دولت های سوسیالیست در دهه های گذشته و نفوذ چپ ها در این کشورها همیشه متزلزل بوده است. با این حال حضور نفتکش های ایرانی در این منطقه و در حقیقت در بیخ گوش آمریکایی ها، از سوی ناظران اقدامی شجاعانه توصیف می شود.عدم واکنش ایالات متحده هم نشان داد که آنها در حال حاضر میل چندانی برای درگیری ندارند و ترجیح می دهند این حرکت ایران را نادیده بگیرند. به نظر کارشناسان هر اقدامی از سوی ترامپ در امریکای لاتین می تواند به ضرر او تمام شود. در وضعیتی که او متهم به کم کاری در مورد کروناست و انتخابات هم نزدیک است، تمرکز کاخ سفید بر مساله ای مثل حضور نفتکش های ایرانی در آبهای نزدیک به ونزوئلا، در میان افکار عمومی آمریکا، در زمانی که کشور نیازمند تمرکز بیشتر بر روی کرونا و مسائل اقتصادی ناشی از آن است، اضافه کاری محسوب خواهد شد.

برخی معتقدند ایران به خوبی از چنین فرصتی برای به رخ کشیدن اقتدارش استفاده کرد تا نشان دهد حالا که در تولید بنزین خودکفا شده، می تواند هر طور که بخواهد نفتکش های خود را راهی کشوری کند که زیرگوش آمریکاست و از این اتفاق سربلند بیرون آمده است.

23/ 312 310