مکمل تلویزیون هستیم نه رقیب/ «حاشیه» جزو ذات فضای مجازی است

خبرگزاری مهر - گروه هنر: شاید این روزها با دسترسی مخاطبان به فضای اینترنت دیگر به سختی بتوان گفت رادیو و تلویزیون فراگیرترین و در دسترس‌ترین رسانه‌ها هستند. وقتی یک برنامه اینترنتی که برای اولین‌بار در بستر اینترنت و در ماه رمضان از این فضا پخش می‌شود، می‌تواند تا ۴۵ میلیون بازدید داشته باشد، یعنی این فضای جدید خیلی راحت دسترسی خود را برای مخاطب تثبیت کرده است. اما این میزان از مخاطب و دسترسی همان‌قدر که بالاست، چندین برابر می‌تواند خطرآفرین هم باشد چراکه ضریب هر خطایی در این گستره از پخش و توزیع اینترنتی نیز بیشتر خواهد شد و نظارت جدی‌تر و نظام‌مندتری را هم مطالبه می‌کند.

خبرگزاری مهر مدتی است با مرور و تحلیل فرآیند نظارت بر عملکرد وی‌اودی‌ها و بسترهای اینترنتی نسبت به خلاهای موجود در این فضا هشدار داده و در همین راستا هم گفتگوهایی با جامعه‌شناسان و روان‌شناسان و متخصصان امر داشته است. در این بستر گفتگوهایی هم با مدیران و مسئولان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر «ساترا» داشتیم که در حال حاضر جدی‌ترین و اصلی‌ترین متولی نظارت بر این فضای رسانه‌ای تازه است.

تولید برنامه‌های ترکیبی مشابه برنامه‌های گفتگومحور تلویزیونی تازه‌ترین دستورکار فعالان فضای مجازی در کنار عرضه محصولات نمایشی، است. حوزه‌ای که همزمان با ماه مبارک رمضان، تولیدات شاخصی در بستر آن به سرانجام رسید که بازتاب‌ها و حواشی آن منجر به گفتگوی صریح خبرگزاری مهر با مدیر مدیرکل نظارت و تطبیق در سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر یا همان «ساترا» شد تا شاید پاسخی به این پرسش داده شود؛ مرجع صدور مجوز رقبای مجازی سیما کجاست؟

در ادامه همین پیگیری این بار سراغ ضلع دیگر این جریان نوظهور رفته‌ایم؛ گفتگویی که در زیر می‌خوانید با یکی از متولیان تولید و برنامه‌سازی در بستر اینترنت است که پیش از این برنامه‌هایشان از طریق تلویزیون و شبکه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شد و امسال «باغ رمضان» را به‌عنوان یکی از خبرسازترین تولیدات اینترنتی به تولید رساند. برنامه‌ای که در برخی موارد حاشیه‌های گفتگوهای مجریان و مهمانانش باعث شد بخش‌هایی از آن در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته باشد.

ویژه‌برنامه «باغ رمضان» تجربه جدید در حوزه برنامه سازی بود که ماه رمضان امسال با حمایت منطقه فرهنگی و گردشگری عباس آباد در بستر فضای مجازی تولید و پخش شد. در این برنامه که از نخستین شب ماه مبارک رمضان از ساعت ۲۴ تا ۱:۳۰ بامداد برای کاربران فضای مجازی منتشر می‌شد، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری به‌عنوان مجری کارشناس و مجریان دیگری همچون محمدرضا حسینیان، مبینا نصیری، مریم جلالی، زهره سادات هاشمی، منصور ضابطیان، سیاوش صفاریان پور و… میزبان مهمان در حوزه‌های مختلفی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بودند.

در کنار این گفتگوهای چالشی، خوانش ترجمه قرآن، دعا و مناجات، آواز و موسیقی، قصه‌خوانی و پخش ویدئوهای کوتاه با محوریت نیایش و ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان از دیگر بخش‌های «باغ رمضان» بود که آن را از برنامه‌های مناسبتی و گفتگومحور صداوسیما متمایز می‌کرد.

درباره تجربه ایده‌پردازی و نظارت بر محتوای این جنس از تولیدات مجازی، گفتگویی با محمدحسین حجازی مدیرعامل منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛

* از اینجا شروع کنیم که اساساً ایده «باغ رمضان» چگونه شکل گرفت؟

«باغ رمضان» جشنواره منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد در ماه مبارک رمضان سال‌های گذشته بود. این برنامه امسال هم طبق روال سال‌های گذشته برگزار شد، منتها امسال بنا به شرایط حاضر کشور و براساس پروتکل‌های بهداشتی ستاد ملی مبارزه با کرونا بدون حضور مخاطبان و شهروندان برگزار شد. در واقع امسال ششمین جشنواره باغ رمضان بود که برگزار شد.

امروزه فضای مجازی به زمین اصلی تاثیرگذاری و جریان سازی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و… تبدیل شده و رسانه‌های رسمی در مقام بعدی هستند. اینکه آیا این جریان منطقی است یا نه بحث دیگری است * با اینکه امسال، ششمین سال این برنامه بود اما نسبت به سال‌های قبل که اتفاقاً از تلویزیون هم پخش می‌شد حواشی و مهمانان و گفتگوهای آن گویی بیش‌تر دیده شد. واقعاً فکر می‌کنید تلاش برای دیده شدن در فضای مجازی، کمک کرد برنامه نسبت به سال‌های قبل بیشتر دیده شود؟

مهمترین تفاوت برنامه امسال، بستر «پخش» بود. پنج دوره گذشته با حضور شهروندان و پخش تلویزیونی بود و امسال پخش در فضای مجازی. شیوع ویروس کرونا در کنار همه سختی‌ها و تلخی‌ها باعث شد ما بیشتر به ظرفیت فضای مجازی رو بیاوریم و از این اتفاق خرسندیم.

امروزه فضای مجازی به زمین اصلی تاثیرگذاری و جریان‌سازی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و… تبدیل شده و رسانه‌های رسمی در مقام بعدی هستند. اینکه آیا این جریان منطقی است یا نه بحث دیگری است، اما به هر حال فضای مجازی واقعیت کنونی دنیای پیرامونی است و طبیعتاً باید از این زمین بازی بیشترین استفاده را کرد.

* یعنی از نظر شما تلویزیون کارکرد خود را از دست داده است؟

خیر. تلویزیون کارکرد رسمی خود را همچنان ایفا می‌کند اما شرایط حال حاضر جوامع به واسطه پررنگ‌تر شدن و فعال‌تر شدن شبکه‌های اجتماعی فضای رسمی جای خود را به فضای غیررسمی داده و طبیعتاً زبان حاکم امروز همین زبان غیررسمی است که ساخته و پرداخته شبکه‌های اجتماعی است.

نکته‌ای که باید حتماً به آن اشاره کنم برنامه‌ریزی تیم محتوایی «باغ رمضان» قبل از اجراست که پس از بررسی‌های فراوان و برگزاری جلسات متعدد با فعالان مجازی و مسئولان مختلف به این نتیجه رسیدیم که امسال جهت‌گیری مخاطبان باغ رمضان را از خانواده به جوانان و نوجوانان تغییر دهیم. بنابراین رویکرد برنامه تقریباً به سمت جوانان متمایل شد و تلاش شد محتوای موردنظر این قشر از جامعه تامین و تالیف شود. طرح برنامه هم بر اساس همین اصل نوشته شد و رویکرد برنامه به این سمت رفت و آیتم‌ها با این رویکرد تعریف شد.

محمدحسین حجازی در کنار عزت‌الله ضرغامی در پشت‌صحنه «باغ رمضان»