جنگ تازه نفتی در راه است؟

به گزاش خبرگزاری خبرآنلاین، گروه اوپک‌پلاس قرار است روز پنجشنبه نشست خود را درباره تصمیم گیری حول آینده توافق کاهش تولید نفتی برگزار کند. محتمل‌ترین نتیجه این نشست کمتر شدن میزان کاهش تولید توافق شده در گذشته خواهد بود. اجلاس اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدان غیر عضو آن، مانند روسیه قرار بود تا در ۹ ژوئن برگزار شود؛ اما به در خواست محمد عرقاب، وزیر انرژی و معادن الجزایر و رئیس دوره‌ای سازمان اوپک این جلسه در روز ۴ ژوئن برگزار خواهد شد.
آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از اعضای این توافق به دنبال ادامه محدودیت‌های تولید فعلی به مدت یک تا سه ماه هستند. به‌نظر می‌رسد بدون تمدید کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه در روز توافق شده در ماه آوریل، بسیاری از محدودیت‌های تولید از بین بروند و شاهد افزایش بشکه‌های نفت در بازار باشیم. البته باید حاطرنشان کرد که تاکنون درباره هیچ چیزی تصمیم قطعی اتخاذ نشده است و سیگنال‌های بسیار متناقضی از چگونگی ادامه همکاری اعضای اوپک‌پلاس وجود دارد.

بنا بر گزارش‌ها، عربستان سعودی به دنبال آن است که روند کاهش تولید کنونی در نشست روزهای آینده به‌عنوان استراتژی اوپک‌پلاس تا پایان سال میلادی تمدید شود. به این معنا که کاهش۹.۷ میلیون بشکه‌ای نفت برای ۲۳ کشور عضو تا انتهای سال ۲۰۲۰ ادامه یابد و بر خلاف مفاد توافق اولیه محدودیت‌های تولید کاهش نیابند. از سوی دیگر نیز روسیه عدم تمایل خود را به پیشنهاد عربستان نشان داده است و به دنبال افزایش تولید بر اساس متن توافق اولیه در ماه آوریل است. یک منبع نفتی روس به خبرگزاری رویترز درباره پیشنهاد عربستان گفته است: این حجم از کاهش تولید که در اوپک‌پلاس بر روی آن موافقت شد، تنها برای یک یا دو ماه اعتبار دارد و نمی‌تواند تا ۶ ماه تمدید شود.

کاهش تولید تاریخی در صنعت نفت باعث شد تا بازار از هرج و مرج شدیدی که به آن دچار شده بود خارج شود؛ جایی که قیمت نفت در ماه آوریل تا حدود منفی ۴۰ در هر بشکه سقوط کرد. البته تعطیلی تولید در صنعت نفت شیل آمریکا نیز در توازن بازیابی شده بازار نقشی اساسی دارد. تولید نفت در ایالات متحده بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا تا میزان حداقل ۱.۶ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است که نشانگر کاهش تولید ۱۲ درصدی نفت در این کشور است.

ادامه کاهش تولید می‌تواند مانع برای سقوط دوباره قیمت نفت باشد، اگرچه راهکار مشخصی برای افزایش قیمت آن نیز وجود ندارد. تحلیلگران جی‌بی‌سی انرژی در یادداشتی عنوان کردند: این واقعیت که قیمت نفت در بازار واکنش چندانی به اخبار پیرامون آینده توافق نداشته است، به این معناست که قیمت‌ها در حال حاضر نیز بسیار خوش‌بینانه‌اند.

روسیه به‌عنوان یکی از رهبران تعیین‌کننده اوپک‌پلاس ممکن است تا حدود یک یا دو ماه نیز به ادامه کاهش تولید اوپک و غیر اوپک تن دهد. اما سوالات پیرامون وضعیت آینده بازار در اواخر سال جاری کماکان بر جای خود باقی است، یعنی زمانی که احتمالا فشارهایی برای لغو توافق کاهش تولید آغاز خواهد شد. چندین تحلیلگر هشدار داده‌اند که افزایش قیمت نفت‌خام به بالای ۴۰ دلار در هر بشکه می‌تواند آغازگر جنگ قیمتی جدیدی باشد، درست مشابه آن‌چه میان عربستان و روسیه در ماه‌های گذشته رخ داد.

یکی دیگر از مشکلات توافق اوپک‌پلاس عدم پایبندی جدی برخی اعضا - به‌خصوص اعضای اوپکی- به این توافق است. عراق تنها ۴۲ درصد و نیجریه ۳۴ درصد به میزان کاهش تولید متعهد شده خود پایبند بوده‌اند که این امر نیز ناشی از فشارهای کاهش بهای نفت در بازار جهانی است. با کاهش بهای نفت اقتصاد کشورهایی چون عراق و نیجریه بسیار بیش‌تر از دولت‌های عربی متمول حاشیه خلیج فارس تحت فشار قرار گرفته است. اما با این اوصاف ترس از کاهش مجدد شدید قیمت نفت خام عامل محرکی در مسیر حفظ میزان کاهش تولید خواهد بود.

بازار جهانی نفت در حال حاضر با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده است؛ زنجیره تقاضا به دلیل شیوع پاندمی کرونا و پیامدهای آن تقریبا به مرز نابودی رسیده و تنها در چین تقاضا تا سطوح پیش از شیوع کرونا بازیابی شده است. به‌رغم بهتر شدن وضعیت بازار نسبت به ماه آوریل، کماکان قیمت نقت و تقاضای آن نسبت به سطوح پیش از گسترش کرونا فاصله چشم‌گیری دارد. برای نمونه، تقاضای سوخت در هند نزدیک ۶۰ درصد کاهش نسبت به سال گذشته را تجربه می‌کند و تقاضای بنزین در آمریکا نیز به میزان ۲ میلیون بشکه در روز کمتر از دوران پیش از کرونا است.

چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان نیز با وجود خوش‌بینی‌های ناشی از کاهش محدودیت‌های کرونایی و افزایش بسیار اندک فعالیت‌های تولیدی در جهان ناخوشایند به‌نظر می‌رسد. کریس ترنر، استراتژیست بانک آی‌ان‌جی به وال استریت ژورنال گففته است که به‌رغم برخی اتفاقات مثبت، رشد اقتصاد جهانی طی سال آتی حتی به نقطه‌ای که در سال ۲۰۱۷ قرار داشت نخواهد رسید. تنش‌های میان آمریکا و چین بر سر مسئله هنگ کنگ نیز سایه تهدیدات را بر سر اقتصاد جهان بیش از پیش سنگین کرده است.

با وجود بلاتکلیفی‌های گسترده‌ای در برابر بازار جهانی نفت، اعضای پیمان اوپک‌پلاس در نشست وبیناری ۴ ژوئن خود کاری بسیار دشوار در پیش دارند. اگر اوپک و متحدانش نتوانند بر سر حفظ میزان کاهش تولید به توافق برسند، پیش‌بینی آینده بازار نفت با وجود میل روسیه برای افزایش تولید چندان سخت نخواهد بود و ممکن است جنگ قیمتی دیگری دامن‌گیر نفت شود. جنگی که این بار بی‌تردید تبعاتی سخت‌تر را برای اقتصاد جهان و مشخصا کشورهای تولیدکننده نفت در پیش خواهد داشت. دور از ذهن نیست که با بازشدن دوباره شیرهای تولید نفت، شاهد قیمت‌های منفی فاجعه‌بار تری در بازارهای جهانی باشیم. می‌توان گفت که سناریوهای پیش‌روی بازار به نتایج تصمیمات اوپک‌پلاس بستگی دارد و آینده بازار نفت به نشست غیرحضوری روز پنجشنبه آنان گره خورده است.

۲۲۳۲۲۹