مسیر همکاری‌های ایران و ایرلند از «خاوران‌نامه» می‌گذرد

نمای ورودی کتابخانه و موزه چستربیتی

مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان، از تهیه‌ی پیش‌نویس تفاهم‌نامه بین کاخ گلستان و موزه چستربیتی در شهر دوبلین کشور ایرلند با اهدافی مشخص از جمله اشتراک‌گذاری تجربیات آرشیو، مرمت، حفاظت و دیجیتال‌سازی آثار تاریخی خبر داد.

آفرین امامی در گفت‌وگو با ایسنا، به برگزاری ویدیوکنفرانس بین مسؤولان این دو موزه «فیونولا کروک» - مدیر کتابخانه ، موزه چستربیتی - و «مویا کری» - موزه‌دار آثار هنری اسلامی موزه چستربیتی دوبلین - با آفرین امامی - مدیر مجموعه‌ی جهانی کاخ گلستان - در روز جهانی موزه که با حمایت و پشتیبانی سفارت ایران در دوبلین، دکتر اسلامی - سفیر  ایران در ایرلند - محقق شده بود اشاره کرد که مواردِ قابل مطرح شدن در پیش‌نویس تفاهم‌نامه بین دو این موزه و همکاری‌های فرهنگی مشترک را بررسی کرده است.

او با بیان این‌که در این تفاهم‌نامه موارد کلی مدنظر قرار گرفته‌اند، می‌گوید: بر اساس مفاد نوشته شده در آن تفاهم‌نامه، برگزاری سمینار، کارگاه آموزشی، فرصت مطالعاتی، اشتراک‌گذاریِ تجربیات در زمینه مرمت، حفاظت و دیجیتال سازی آثار و آرشیو آن‌ها، همکاری‌های فرهنگی مورد توجه قرار گرفت که یکی از مهمترین مصداق‌های مطرح شده مشترک با آن موزه، انجام پژوهشی کامل روی نسخه‌ی کتاب «خاوران‌نامه» - مشهورترین ولایت‌نامه  فارسی سروده ابن حسامِ خوسْفی بیرجندی در قرن نهم است که داستانی به نظم و به لحن حماسی درباره قهرمانی‌های حضرت علی (ع) و یارانش - است که حدود ۵۰ برگ آن خارج از ایران و ۱۰ برگ آن در اختیار موزه چستربیتی است.

وی با اشاره به وجود ۱۰ برگ از خاوران‌نامه در این موزه ادامه می‌دهد: «خاوران نامه» سروده‌ی ابن‌حسام در دوره‌ی پهلوی از یک کلکسیونر خریداری و بعدها با خرید نگاره‌های دیگری از آن توسط مرحوم یحیی ذکا تکمیل‌تر شده و به موزه هنرهای تزیینی راه یافت و پس از انحلال آن موزه، از کاخ گلستان سر در آورد.

به گفته‌ی او خاوران‌نامه به سبک شاهنامه سروده شده و در شرح رشادت‌های حضرت علی (ع) و یاران اوست، و از همین منظر دارای ابعاد ارزشمند هویت ملی و مذهبی است.

مدیر مجموعه‌ی جهانی کاخ گلستان؛ با اشاره به علاقه مسوولان موزه چستربیتی مبنی بر در اختیار قراردادن تجربیات‌شان به کاخ گلستان، ادامه می‌دهد: این پیشنهاد در حالی مطرح می‌شود که آن‌ها فقط ۱۰ برگ از نگاره‌های خاوران‌نامه را در اختیار دارند و خودشان نیز معتقدند که کلکسیون اوراق خطی کاخ گلستان بسیار غنی‌تر از بسیاری از موزه‌های دنیاست.

او با اشاره به انتشار آثارِ موجود از خاوران نامه در دهه ۷۰ که ۶۴۵ صفحه متعلق به کاخ گلستان را شامل می‌شود، ادامه می‌دهد: اگر بتوان بعد از تکمیل کار، آثارِ موجود را که اوراق پراکنده‌ی دنیا را حتما در خود دارد، در قالب یک نمایشگاه بزرگ  نمایش داد، برای کاخ گلستان دستاوردی بسیار بزرگ خواهد بود.

امامی با بیان این‌که بر اساس پیش‌نویس تفاهم‌نامه، پس از طی مراحل قانونی و کسب مجوزهای لازم، برای امضا به موزه-کتابخانه چستربیتی فرستاده می‌شود، ادامه می‌دهد: بر این اساس در نظر داریم تا مدت زمان اجرایی آن به مدت پنج سال باشد و اگر کارها طبق روال پیش برود تا پنج سال نیز قابل تمدید باشد.

او پروژه‌ی بعدی قابل تعریف بین این دو موزه را بررسی آثار «بایسنقری» می‌داند و اظهار می‌کند: بایسنقر میرزا یک شاهزاده‌ی تیموریِ علاقمند به هنر بود که برخی از آثارِ منسوب به وی به سفارش و حمایت او تولید می‌شد و با توجه به وجود پراکندگی آثارِ وی در دنیا، قرار است تا کاخ گلستان در کشور، به عنوان محور گردآوری اطلاعات مربوط به بایسنقری مدنظر قرار گیرد تا با مکاتبه با همه‌ی کتابخانه‌ها و موزه‌های ایران، بتواند شناسنامه‌ای از آثار وی در کشور تهیه کند و از سوی دیگر موزه‌ی چستربیتی نیز به عنوان محور آثار بایسنقری در خارج از ایران، در مکاتبه با موزه‌ها و کتابخانه‌های دنیا اطلاعات مورد نظر را فراهم کرده و خروجی آن به صورت یک  کار مشترک در قالب سمینار علمی ارایه شوند.

وی با اشاره به دیگر مفاد تفاهم‌نامه‌ی بین این دو موزه از ایران و ایرلند، مانند ایجاد فرصت‌های مطالعاتی می‌گوید: هر چند نسخه‌ای از آثار ایرلندی در ایران نیست، اما به دلیل پراکندگی نسخه‌های ایرانی در سراسر دنیا و حتی ایرلند چنین بندی در تفاهم‌نامه قرار گرفته که بر این اساس کارشناسان هر دو طرف امکان حضور در موزه‌ها و بررسی آثار مورد نظر را خواهند داشت.

ویدئو کنفرانس روسای موزه چستربیتی ایرلند و کاخ گلستان