عرضه چاپ چهارم کتابی که سیدجمال‌الدین اسدآبادی را بی‌دین می‌خواند

به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات شیرازه کتاب ما چهارمین چاپ مجموعه دو جلدی «اندیشه اصلاح دین در ایران: مقدمه‌ای تاریخی» به قلم مقداد نبوی رضوی را با شمارگان ۳۳۰ نسخه منتشر کرد. چاپ نخست این مجموعه سال ۹۶ و چاپ سوم آن سال ۹۷ منتشر شده است. آنطور که از پژوهش‌های نبوی رضوی بویژه با دو کتاب دیگرش یعنی «میرزا مهدی اصفهانی» و «مکتب شیخیه: در نگاه مکتب معارف خراسان» برمی‌آید، خاستگاه و علایق فکری او انجمن حجتیه است.

محتوای جلد نخست «اندیشه اصلاح دین در ایران: مقدمه‌ای تاریخی» با مبحث تاریخی «بابیان و دعوت اصلاح دین» شروع می‌شود. این مجلد دو فصل دیگر دارد. در فصل دوم با عنوان «شیخ هادی نجم آبادی: معلم فکر اصلاح دین در دوره قاجار» اندیشه شیخ هادی نجم آبادی و کتاب «تحریر العقلا» ی او بررسی شده و در ادامه جنبش اصلاح دینی باب معرفی می‌شود. به باور نویسنده شیخ هادی نجم آبادی از شهدای بیان و یکی از بزرگان بابی ازلی در تهران دوران قاجار است. نویسنده در فصل سوم این مجلد نیز با عنوان «سید اسدالله خرقانی و دوره طلایی مشروطیت» مرحوم خرقانی را در ادامه جنبش باب معرفی می‌کند.

نویسنده مباحث جلد دوم را با صحبتی تاریخی در پیرامون اندیشه‌های شریعت سنگلجی به عنوان معلم اندیشه اصلاح دین در دوره پهلوی اول، آغاز می‌کند. این مجلد دو فصل دیگر نیز دارد: «دعوت اصلاح دین پس از شریعت سنگلجی» و «جمع بندی و نتیجه گیری». پیوست‌های پنجگانه کتاب نیز در این مجلد منتشر شده که عناوین آن به ترتیب به این شرح است: «شجره نامه فکری داعیان اصلاح دین در ایران»، «انحطاط توحیدی مسلمانان و ظهور سید علی محمد باب از دیدگاه ازلیان»، «نمودهایی از اندیشه اصلاح دینی سید جمال الدین افغانی»، «پیشنهادهای سید اسدالله خرقانی به روزنامه صوراسرافیل» و «گفتارهایی در نسبت شریعت سنگلجی با اصلاح گرایان ایرانی و وهابیان عرب».

مقداد نبوی رضوی نویسنده این کتاب پیشتر کتاب «تاریخ مکتوم: نگاهی به تلاش‌های سیاسی فعالان ازلی در مخالفت با حکومت قاجار و تدارک انقلاب مشروطه» را نیز نوشته بود و در آن همه کوشندگان در راه انقلاب مشروطیت را ازلی خوانده بود. نبوی رضوی در «تاریخ مکتوم» به صورتی تلویحی سیدجمال الدین اسدآبادی را نیز ازلی خواند و در کتاب «اندیشه اصلاح دین در ایران: مقدمه‌ای تاریخی» بر غیرمسلمان بود سیدجمال تاکید کرد. او همچنین با تاکید بر پسوند افغانی سیدجمال بر هویت ایرانی او تشکیک کرد.

نویسنده در «اندیشه اصلاح دین در ایران: مقدمه‌ای تاریخی» مانند «تاریخ مکتوم» عموم مشروطه خواهان که به دلیل تعلق به مشروطه دست به اصلاح دین برای هماهنگی میان شرع و دموکراسی زده بودند، ازلی خوانده است. به باور او چهره‌هایی چون شیخ هادی نجم آبادی و سید اسدالله خرقانی ازلی هستند و معلم پیشرو اندیشه اصلاح دین در دوران پهلوی یعنی شریعت سنگلجی نیز دارای دو خاستگاه فکری بابی ازلی و وهابیت است.

نبوی رضوی تهمت‌های بسیاری را در این کتاب به صورتی آگاهانه به سیدجمال الدین اسدآبادی که نقش مهمی را در بیداری اسلامی داشت، وارد می‌کند. او در این کتاب نتوانسته دشمنی خود و خاستگاه فکری‌اش با سیدجمال الدین اسدآبادی را پنهان کند و با تحریف تاریخ و بازخوانی ایدئولوژیک اسناد تاریخی، به این چهره‌های تابناک جهان اسلام تهمت‌هایی چون بی‌نمازی، ترویج بی حجابی و مشروب خواری را وارد می‌کند.