وقوع ۲ حادثه برای مهاجران افغانستان

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل رامین حسین آبادیان: وقوع ۲ حادثه برای اتباع افغانستان موجب ظهور و بروز برخی سو تفاهم‌ها میان این کشور و جمهوری اسلامی ایران شده است. در این میان اما دست‌هایی نیز در پشت پرده به حرکت درآمده‌اند تا به روابط ریشه‌ای، تاریخی و مستحکم میان تهران و کابل را خدشه وارد سازند. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی معاند نیز در این زمینه آتش‌بیار معرکه شده‌اند.

در حادثه اول که بیش از ۴۰ روز پیش اتفاق افتاد، طرف افغانستانی اعلام کرد شماری از اتباع این کشور که قصد ورود غیرقانونی به ایران را داشتند در رودخانه هریرود غرق شدند. پس از طرح این موضوع توسط طرف افغانستانی بود که جمهوری اسلامی ایران صراحتاً و به طور کاملاً شفاف اعلام کرد که از هیچ تلاشی برای روشن شدن ابعاد مختلف حادثه رخ داده، دریغ نمی‌کند. تهران تأکید کرد که به دور از هیاهوی رسانه‌ای واقعیت ماجرا را دنبال خواهد کرد.

حادثه دوم اما روز ۱۴ خرداد در یزد اتفاق افتاد و یک خودروی حامل اتباع افغانستانی که به صورت غیرقانونی وارد کشور شده و توسط قاچاقچیان انسان در حال انتقال به شهرهای دیگر بودند، پس از مشکوک شدن پلیس و بی‌توجهی راننده به فرمان ایست از ناحیه چرخ عقب مورد اصابت گلوله مأموران قرار گرفت و به دلیل سرعت بسیار بالا نهایتاً پس از طی ۸ کیلومتر بدلیل اصطکاک رینگ خودرو با آسفالت دچار آتش‌سوزی شد و چند سرنشین آن کشته و مجروح شدند.

در این حادثه جمهوری اسلامی ایران مقصر نبود چراکه خودروی حامل مهاجران غیرقانونی افغانستان، با وجود پنچری لاستیک، بیش از هشت کیلومتر ادامه مسیر داده و به علت داغ شدن رینگ‌ها بر اثر اصطکاک، استفاده از سیستم احتراق و دودزا و آتش گرفتن جلو خودرو و ناتوانی راننده در کنترل وسیله نقلیه، خودرو از جاده منحرف و به گاردریل وسط جاده برخورد کرد که در نهایت دچار آتش سوزی شد.

پس از این دو حادثه بود که بسیاری از رسانه‌های بیگانگان از جمله شبکه‌های آمریکایی و سعودی به برجسته سازی این مسأله پرداختند و صراحتاً انگشت اتهام را بدون هیچ مدرک و سندی به سمت جمهوری اسلامی ایران نشانه رفتند. این رسانه‌ها که همواره بر طبل فتنه و فتنه‌گری کوبیده‌اند، مدعی شدند که جمهوری اسلامی ایران به صورت عامدانه به قتل مهاجران افغانستانی مبادرت ورزیده است! این ادعای مضحک که بازتاب گسترده‌ای نیز در شبکه‌های اجتماعیِ هدایت شده توسط بیگانگان داشت، بدون ارائه هیچ‌گونه سندِ متقنی مطرح شد.

پس از راه افتادن موج سنگینی علیه جمهوری اسلامی ایران از سوی رسانه‌های بیگانه و شبکه‌های اجتماعی تحت هدایت آنها بود که مقامات دولت افغانستان مواضع غیر دوستانه‌ای را علیه تهران اتخاذ کردند که به نظر می‌رسد در این مواضع، تحت تأثیر موج‌سواری‌هایِ بدخواهانِ روابط تهران و کابل، قرار گرفته‌اند. علیرغم این موضع دولت کابل، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر موضع خود مبنی بر ابراز همدردی با دولت و ملت افغانستان و تلاش بی وقفه برای روشن شدن تمامی ابعاد حادثه رخ داده، تأکید کرد.

دیدار معاون وزیر خارجه ایران با رئیس مصالحه ملی افغانستان

تهران پیشنهاد همکاری‌های مشترک با افغانستان برای مشخص شدن واقعیت ماجرا را ارائه داد و اکنون با گذشت بیش از ۴۰ روز کوچک‌ترین مدرکی که دالّ بر مداخله مرزبانان ایرانی در حادثه هریرود باشد، به دست نیامده است. علیرغم این مسأله شاهد آن هستیم که فضاسازی‌های رسانه‌ای علیه تهران همچنان ادامه دارد و قطع به یقین اگر دیپلمات‌های افغانستان موضع دوستانه تری را در قبال تهران اتخاذ می‌کردند، شاید اندکی از شدت هجمه‌های رسانه‌ای پس از حوادث هریرود و آتش گرفتن خودروی حامل مهاجران غیرقانونی افغانستان در یزد، کاسته می‌شد.

واقعیت مسأله آن است که جمهوری اسلامی ایران همواره به افغانستان به عنوان کشوری فراتر از یک کشورِ همسایه نگاه کرده است. علت این مسأله هم آن است که ملت‌های ایران و افغانستان دارای اشتراکات فراوان و ریشه‌ای در عرصه‌های گوناگون ازجمله اشتراکات فرهنگی و زبانی هستند. این اشتراکات میان دو طرف موجب شده است تا ایران در مقایسه با دیگر همسایگان خود همواره نگاه ویژه ای به افغانستان داشته باشد.

سکونت چند میلیون مهاجر افغانستانی ساکن جمهوری اسلامی ایران که جملگی آنها از تمامی حقوق شهروندان ایرانی برخوردار هستند، خود به تنهایی نشان می‌دهد که تهران همواره اهتمام ویژه‌ای به روابط حسنه و برادرانه با ملت افغانستان داشته است. امروز شاهد آن هستیم که اتباع افغانستان در ایران، در عرصه‌های آموزش، بهداشت، تحصیل رایگان، خدمات اجتماعی و… دارای حقوقی برابر با حقوق شهروندان ایرانی هستند. بنابراین، پر واضح است که اگر امروز رسانه‌های بیگانه خود را داعیه دار حمایت از حقوق بشر و حقوق شهروندان افغانستانی معرفی می‌کنند، تنها هدفشان خدشه وارد ساختن به روابط تاریخی تهران و کابل است.

بدیهی است که راه حل مشکلاتی از این دست میان دو همسایه یعنی افغانستان و ایران، تنها از مسیر همکاری‌های دوستانه و مشترک می‌گذرد. در این میان، اگر هر یک از طرفین تحت تأثیر فضاسازی‌ها و موج سواری‌های رسانه‌های مغرض و معاند قرار گیرند، نمی‌توان انتظار حل و فصل مشکل پیش آمده را داشت. طبیعی است که در این مسیر، دشمنان مشترک تهران و کابل دست به کار شده تا از فرصت به دست آمده برای ضربه وارد کردن به مناسبات و روابط حسنه دو طرف بهره‌برداری کنند.

ناگفته پیداست که ایران و افغانستان دو همسایه استراتژیک برای یکدیگر هستند و در طول سالهای گذشته نیز دشمنان هر دو طرف برای برهم زدن این روابط اقدامات مختلفی را صورت داده‌اند. از همین روی، پر واضح است که همین دشمنان مشترک، حادثه هریرود و همچنین حادثه آتش سوزی خودروی حامل مهاجران افغانستان در یزد را دستاویزی برای تحقق خواسته‌ها و منافعشان قرار داده‌اند؛ خواسته‌هایی که طی سالیان اخیر محقق نشده است.

در این میان اما باید به این مسأله توجه داشت که مواضع دولت افغانستان در قبال ۲ حادثه برای مهاجران افغانستان بسیار مهم و سرنوشت ساز است. این مواضع اگر با چاشنی تدبیر همراه نباشد می‌تواند آرامش و امنیت روانی میلیون‌ها مهاجر افغانستانی را که در ایران زندگی می‌کنند، با مخاطره مواجه سازد؛ مسأله‌ای که بدون شک مقامات کابل نیز به شدت با آن مخالف هستند. لذا در شرایط کنونی، همکاری‌ها، هم‌گرایی‌ها و هم‌افزایی‌های دوجانبه برای حل و فصل مشکل پیش آمده بهترین گزینه به نظر می‌رسد.

خدمات جمهوری اسلامی ایران به شهروندان افغانستان طی بیش از ۴ دهه گذشته و رفع تمامی محدودیت‌ها در برابر آنها خود حاکی از آن است که تهران ملت افغانستان را ملت دوست و برادر خود تلقی می‌کند و روابطش با آن متمایز از روابط و مناسباتش با دیگر همسایگان است. بدیهی است که ملت افغانستان نیز متقابلاً به خوبی این مسأله را درک می‌کند.