مطالعات جدید: تردید نکنید، قرنطینه جان میلیون‌ها نفر را نجات داده است

مطلبی از رون سینوویتز، خبرنگار ارشد رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی:

در بسیاری از کشورهایی که ماه‌ها با محدودیت‌های کرونایی روبه‌رو بودند اکنون بازگشایی تدریجی کار و زندگی در جریان است اما مطالعات جدید علمی نشان می‌دهد قرنطینه جدی و محدودیت‌هایی که این کشورها از آغاز بحران اعمال کردند توانسته جان میلیون‌ها نفر را نجات بدهد.

با این وجود، منتقدان قرنطینه همچنان به خطرات همراه با این تعطیلی‌ها هم اشاره می‌کنند از جمله ناتوان گذاشتن بخش درمانی در رسیدگی به بیماران دیگر جامعه و همچنین بالا رفتن شمار خودکشی‌ها، خشونت خانگی، بیکاری، فقر و سوء تغذیه.

از دیگر نکات منفی قرنطینه می‌شود به افزایش نابرابری اقتصادی، اختلال در نظام آموزشی و ضربه به اعتماد مردم نسبت به آینده یاد کرد.

و به‌راستی بحث بر سر اینکه محدودیت‌ها را چه زمانی باید برداشت همچنان ادامه دارد؛ به‌ویژه در سایه این واقعیت که این محدودیت‌ها ده‌ها میلیون نفر را در سراسر جهان به کام فقر کشانده است.

اما تازه‌ترین مطالعات علمی در بریتانیا و ایالات متحده به این نتیجه رسیده‌اند که قرنطینهٔ به‌موقع و اعمال محدودیت‌ها علیه ویروس کرونا که در مراحل آغازین گسترش این ویروس در کشورها انجام شد کار درستی بوده و توانسته جان‌های زیادی را نجات بخشد و از سلامت همگانی حفاظت کند.

یک مطالعه که از سوی پژوهشگران کالج سلطنتی لندن در نشریه نیچر منتشر شده تخمین می‌زند محدودیت‌های اعمال‌شده در ۱۱ کشور اروپایی از چهارم ماه مه امسال، از مرگ حدود ۳ میلیون نفر جلوگیری کرده است. این کشورها شامل ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، بلژیک، اتریش، دانمارک، نروژ، سوئیس و سوئد است.

مطالعه دیگری که از سوی محققان سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی انجام شده به بررسی اقدامات غیردرمانی محلی، منطقه‌ای و ملی در چین، ایران، کره جنوبی، ایتالیا، فرانسه و ایالات متحده پرداخته است.

محدودیت‌های اعمال‌شده در ۱۱ کشور اروپایی از چهارم ماه مه امسال، از مرگ حدود ۳ میلیون نفر جلوگیری کرده است.

این تحقیق که آن هم در نشریه نیچر به چاپ رسیده چنین نتیجه‌گیری می‌کند که محدودیت‌های دنبال‌شده در این شش کشور توانسته است جمعاً از حدود ۵۳۰ میلیون مورد ابتلا به کرونا جلوگیری کند.

سالامون هسیانگ، مؤلف اصلی این تحقیق می‌گوید که با این اقدام جهانی، تعداد افرادی که جانشان در مدتی به این کوتاه نجات پیدا کرده از نظر تاریخی بی‌سابقه است.

او خاطرنشان می‌کند که اگر این اقدامات انجام نمی‌گرفت، بر اساس برآوردهای علمی، بلای کووید۱۹ با رشد تصاعدی که دارد، یعنی رشد ۳۸ درصدی در روز، به جان افراد می‌افتاد. او اضافه می‌کند که یافته‌ها نشان می‌دهد سیاست‌های جلوگیری از شیوع کرونا، این نرخ رشد را به‌طرز چشمگیری کاهش داده است.

محققان این پژوهش می‌افزایند که تأثیرات این سیاست‌ها در جوامع مختلف یکسان نبوده اما به طور کل نتایج مثبت بسیار بزرگی از آنها برای سلامت همگانی عاید شده است.

این یافته‌ها باعث شده است که برخی مقامات در کشورهایی که موج تازه‌ای از گسترش این ویروس در آنها سر بر آورده اکنون در مورد ادامه بازگشایی‌ها به شک و تردید بیفتند.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، روز ۱۳ ژوئن گفت که اگر شهروندان این کشور همچنان به قوانین سلامت عمومی بی‌اعتنایی کرده و آنها را زیر پا بگذارند، محدودیت‌ها را باز خواهد گرداند.

ایران که از اواسط ماه آوریل محدودیت‌های اجتماعی خود را رفته رفته کم کرده است در هفته‌های اخیر چه از نظر موارد روزانه ابتلا و چه از نظر میزان مرگ‌ومیر بر اثر کرونا شاهد افزایش زیادی است. ارقام کرونایی این کشور اکنون دوباره قابل مقایسه با ماه آوریل است.

در یک سخنرانی تلویزیونی در ۱۳ ژوئن، حسن روحانی تقصیر این افزایش تعداد را بر گردن مسافران انداخت و گفت که آنها ویروس کرونا را به استان‌هایی که پیش از این کم‌خطر بود برده و گسترش داده‌اند.

او همچنین در مورد برگزاری نماز جماعت در حرم «امام رضا» در مشهد که به تازگی بازگشایی شده‌ ابراز نگرانی کرده است.

آقای روحانی گوشزد کرده که «اگر همکاری نکنید محدودیت‌ها را برمی‌گردانیم» و اضافه کرده است که برای باز ماندن کسب‌وکارها، رعایت محدودیت‌های اجتماعی الزامی است.

کشورهای جهان طی ماه‌های مارس و آوریل پاسخ سوئد به بحران کرونا را به عنوان نوعی آزمایش برای خودداری از قرنطینه جدی و بسته شدن کسب و کار، زیر نظر گرفتند.

رئیس بخش همه‌گیرشناسی سوئد در مصاحبه‌ای اذعان کرد که رویکردش نادرست بوده و به این خاطر تعداد بسیاری از اهالی سوئد بر اثر کووید۱۹ در گذشته‌اند.

اما این پرجمعیت‌ترین کشور اروپای شمالی که از قرنطینه و تعطیلی گریزان بوده، شمار بسیار زیادی از مرگ‌ومیر روزانه بر اثر کرونا به خود دیده است.

اکنون هم وضعیت ابتلا به کرونا و کنترل این بیماری در آن بسیار بدتر از کشورهای همسایه‌اش در اسکاندیناوی است.

آندرس تِگنِل، رئیس بخش همه‌گیرشناسی در سوئد که رویکرد آسان‌گیرانه سوئد در مقابل شیوع کرونا بر اساس توصیه او شکل گرفته، در آغاز از قرنطینه‌های سختگیرانه در دیگر کشورهای اروپایی نیز انتقاد می‌کرد.

اما خود او روز سوم ژوئن در مصاحبه‌ای با رادیو سوئد اذعان کرد که رویکردش نادرست بوده و به این خاطر تعداد بسیاری از اهالی سوئد بر اثر کووید۱۹ در گذشته‌اند.

تگنل گفت: «اگر بار دیگر دوباره با چنین بیماری روبه‌رو شویم، با اطلاعاتی که الان داریم فکر می‌کنم اقداماتی که خواهیم کرد چیزی بین روش سوئد و روش بقیه دنیا خواهد بود.»

آیا موج دوم می‌آید؟

نگرانی بزرگ در بیشتر کشورهایی که مشغول بازگشایی هستند این است که در ماه‌های پیش رو، پیش از آنکه واکسن کرونا پیدا و توزیع شود، موج دوم همه‌گیری این بیماری به راه افتد و مسئولان را مجبور به بازگرداندن قرنطینه و تعطیلی‌ها بکند.

سث فلکسمن، از پژوهشگران مطالعه انجام شده توسط کالج سلطنتی لندن، می‌گوید که این ادعا که بحران خاتمه یافته را باید کاملاً مردود دانست و «ما تازه در اول کاریم.»

پژوهشگران می‌گویند اگر بازگشایی‌ها همچنان ادامه پیدا کند ریسک بروز موج دوم در خلال ماه‌های تابستان و اوایل پاییز بسیار واقعی است.

اکنون، در میانه همه‌گیری جهانی که باعث جدی‌ترین رکود اقتصادی در طول قرن اخیر شده و زیانی هنگفت به تندرستی، کار و رفاه مردم زده، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه که در پاریس مستقر است می‌گوید چشم‌انداز جهانی برای سال پیش رو بسیار نامطمئن است.

در نتیجه این عدم اطمینان، تازه‌ترین پیش‌بینی‌های اقتصادی این سازمان رویکردی دوگانه و بی‌سابقه اتخاذ کرده است؛ رویکردی که این سازمان آن را «دو سناریو با احتمال برابر» می‌نامد.

در یکی از این سناریو‌ها، موج دوم شیوع که با قرنطینه‌های جدید همراه خواهد بود پیش از پایان سال ۲۰۲۰ رخ می‌دهد و طی آن باری دیگر با اقدامات شدید از شیوع گسترده کرونا پیشگیری خواهد شد.

بسیاری از کارشناسان می‌گویند که به محدودیت‌های ضد کرونا و فاصله‌گذاری اجتماعی نباید به چشم کلیدی نگاه کرد که می‌شود آن را خاموش و روشن کرد،‌ بلکه باید آن را مانند دکمه گِردی دانست که در صورت لزوم می‌توان آن را قوی‌تر و ضعیف‌تر کرد.

دکتر آنتونی فاوچی، کارشناس ارشد بیماری‌های واگیردار ایالات متحده، در مورد احتمال بروز موج دوم به «صدای آمریکا» گفت که پیش‌بینی مطمئن اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد غیرممکن است.

او اضافه کرد «تنها چیزی که از آن مطمئنیم این است که کرونا در میان افراد فقیر و در طول زمستان به شیوع خود ادامه خواهد داد زیرا این ویروس بسیار واگیردار است و قرار نیست خود به خود از سیاره ما ناپدید شود.»

دکتر فاوچی گفت: «در پاییز، چه موج دوم به راه بیفتد و چه نیافتد، آنچه گفتم رخ خواهد داد.»

او ادامه داد که «همه چیز بستگی به میزان توانایی و کارآمدی ما در شناسایی، جداسازی و ردیابی موارد جدید ابتلا دارد.»

به گفته این کارشناس «موارد ابتلا ادامه خواهد داشت و اگر کارهایی که گفتم به‌طور مؤثر صورت بگیرد می‌توان از بروز موج دوم جلوگیری کرد.»

دکتر فاوچی اضافه کرد: «اگر درست عمل کنیم بروز موج دوم قابل پیشگیری است.»

او در پاسخ به این پرسش که آیا شیوع دوباره کووید۱۹ در برخی از ایالت‌های آمریکا نتیجه بازگشایی‌های پیش از موقع در این ایالات است گفت که «نمی‌شود برای همه موارد یک نسخه پیچید.»

دکتر فاوچی در مصاحبه با «صدای آمریکا» ادامه داد: «نباید به ایالات متحده به شکل تک‌بعدی نگاه کرد. آمریکا کشور بزرگی است با ایالت‌ها و مناطق، شهرها و شهرک‌های مختلف و هر شهرستان سطح دیگری از فعالیت ویروس را نشان می‌دهد.»

او گفت در مناطقی که میزان ابتلا خیلی پایین است می‌شود به زندگی عادی ادامه داد و از محدودیت‌ها کاست اما اگر در ناحیه‌ای باشید که ویروس خیلی فعال است کاهش سریع محدودیت‌ها کار عاقلانه‌ای نیست.

دکتر فاوچی گفت: «توصیه من همیشه این بوده که افراد باید واقعاً از اماکن شلوغ دوری کنند و اگر واقعاً مجبورند به چنین اماکنی بروند در همه حال ماسک بر صورت داشته باشند.»

برچیدن قرنطینه، ازسرگیری محدودیت‌ها

ارمنستان نمونه کشوری است که نسبتاً سریع از قرنطینه درآمد اما دوباره ناچار شده است خود را با شیوع تازه این بیماری درگیر ببیند.

این کشور در ۱۶ مارس اولین بار در واکنش به همه‌گیری کرونا وضعیت اضطراری اعلام کرد.

ارمنستان در میانه‌های ماه آوریل تدریجاً به بازگشایی اقتصاد خود روی آورد و این در حالی بود که محدودیت‌ها تنها چند هفته اعمال شده بود و تعداد مبتلایان در کشور نیز همچنان رو به رشد داشت.

روز چهارم ماه مهر که این کشور در حدود ۱۴۰۰ مورد تأیید شده از ابتلا به کووید۱۹ داشت دولتش تصمیم گرفت به رستوران‌ها اجازه بدهد تا در هوای آزاد شام سرو کنند.

ظرف یک هفته بیشتر فروشگاه‌ها، به‌جز مراکز بزرگ خرید، اجازه بازگشایی گرفتند و محدودیت‌های سفر هم برچیده شد. تمامی کارخانه‌های این کشور به اضافه سالن‌های زیبایی و آرایشگاه‌ها نیز در حال بازگشایی هستند.

معلوم شد حتی با وجود آنکه مقام‌های ارمنستان مجموعه‌های ورزشی و ورزشگاه‌ها را برای بستری کردن بیماران اختصاص داده‌اند، سیستم درمانی این کشور نتوانسته از پس موج این حجم از بیماران برآید.

آرسن توروسیان، وزیر بهداشت ارمنستان، در آن زمان هشدار داد که شمار مبتلایان به کرونا می‌تواند به سرعت از ظرفیت بیمارستان‌های این کشور بالا بزند.

آقای توروسیان در مصاحبه‌ای با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت که بیمارستان‌های کشورش تنها ظرفیت رسیدگی به سه تا چهار هزار بیمار کرونایی را دارد و معنی‌اش این است که در شرایط حاضر تنها به موارد حاد یا نیمه‌حاد می‌شود رسیدگی کرد.

روز ششم ژوئن یعنی زمانی‌که تعداد مبتلایان در این کشور از ۱۲ هزار نفر گذشت و حدود ۲۵۰ نفر از آنها نیز جان باختند نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، به خبرنگاران گفت که ناچار است «واقعیت تلخی» را علنی سازد.

معلوم شد که حتی با وجود آنکه مقام‌های این کشور مجموعه‌های ورزشی و ورزشگاه‌ها را برای بستری کردن بیماران اختصاص داده‌اند، سیستم درمانی این کشور نتوانسته از پس موج این حجم از بیماران برآید.

پس از آن در ۱۲ ژوئن دولت پاشینیان وضعیت اضطراری را برای سومین بار تمدید کرد که این وضعیت دست‌کم تا ۱۳ ژوئیه ادامه خواهد یافت.

پاشینیان در آن روز گفت که «شرایط ما در برابر شیوع ویروس کرونا بد است. باید صادقانه بگویم اعداد و ارقام بسیار ناراحت‌کننده است.»

نیکول پاشینیان که هم خود او، همسر او و سه فرزندش کرونا گرفتند و سپس بهبود یافتند روز سیزدهم ژوئن گفت در حالی که با خودرو به سر کار می‌رفته از پنجره ماشین توانسته ببیند که مردم چگونه به قوانین امنیتی علیه کرونا بی‌اعتنایی می‌کنند.»

شهروندان ارمنستان اکنون دوباره ملزم به پوشیدن ماسک در تمامی اماکن عمومی شده‌اند.

تجمع بیش از ۵ نفر حتی برای دید و بازدید خانوادگی هم ممنوع اعلام شده و دولت اعلام کرده است که هر کسب و کاری که قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی و مقررات بهداشتی را رعایت نکند پلمب خواهد شد.

مقام‌های ارمنستان اکنون شهر و شهرک‌های مختلف این کشور را نیز که در آنها شیوع دوباره شناسایی شده قرنطینه کرده‌اند.

با این وجود، همچنان بیشتر مغازه‌ها در ارمنستان باز است، اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها فعال‌اند و کودکان دوباره به کودکستان می‌روند.

بخش ارمنی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در تهیه این گزارش سهیم بوده است.