تصویر مخدوش بافت اطراف حرم رضوی / پروژه‌های نوسازی ثامن چه سرنوشتی برای هویت شهری مشهد رقم زدند؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * اگر مزار امام هشتم از مشهد حذف شود، برای این شهر چه هویتی باقی می‌ماند؟ این سوال وقتی مطرح می‌شود که می‌خواهیم مطالعه‌ای اولیه درباره مشهد داشته باشیم. مشهد، شهری حدودا هزار ساله است در منطقه‌ای که نقاط تمدنی اطراف آن پررنگ و اثرگذار بوده اند؛ در سال ۲۰۳ هجری قمری که امام رضا (ع) در باغ حمید بن قحطبه مدفون شد، در اطراف آن نقاط شهری بزرگی مانند توس و نیشابور فعالیت داشتند. منابع جغرافیای تاریخی از قرن سوم هجری به بعد نام مشهد را به منطقه نوغان اطلاق کردند تا اینکه در قرن ششم نام مشهد به صراحت در متون جغرافیایی مطرح شد. توسعه مشهد به عنوان یک نقطه شهری که بر پایه زیارت حضرت رضا (ع) ایجاد شده بود، در طول تاریخ ادامه یافت تا جایی که شاه عباس صفوی برای رونق این شهر چند ساختمان عمرانی ایجاد کرد و تا آنجا که نادرشاه آن را به عنوان پایتخت خود برگزید. در دوره پهلوی دوم نیز تغییراتی در ساختار شهری مشهد به ویژه بافت اطراف حرم ایجاد شد. خاطره قدیمی‌های مشهد از فلکه حضرت، بالا خیابان و پایین خیابان و خیابان تهران بازمانده این تغییرات است. حتی آن زمان قرار بود که مشهد به دو قسمت شرقی (مذهبی وسنتی) و غربی (توریستی و مدرن) تقسیم شود که با پیروزی انقلاب اسلامی این طرح به اجرا نرسید.