مشارکت دوستداران میراث فرهنگی در مرمت آثار اردکان

داوطلبان جهادگر میراث  در سال ۱۳۹۹ خورشیدی  برای سومین بار اقدام به مرمت یک بنای تاریخی اردکان کردند، پیشتر این گروه به مرمت اضطراری کاروانسرای قلعه خرگوشی بخش عقدا ، به منظور رعایت عدالت جغرافیایی، این کار را در بخش دیگری از این شهرستان در منطقه خرانق انجام دادند.

این گروه که متشکل از علاقه مندان به میراث فرهنگی هستند، در سومین اردوی جهادی خود  مرمت پل تاریخی روستای خرانق را که دستخوش تغییراتی در طول تاریخ شده و آسیب‌‎های فراوانی در اثر عبور آب دیده است را آغاز کردند.

هدف از انتخاب این پل برای بازسازی، معرفی و انجام عملیات اضطراری ،نجات این اثر برای جلوگیری از تخریب این سازه آبی که یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی استان یزد است، عنوان شد.

نیاز مرمت اضطراری آثار باستانی یزد 

مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی یزد در این مورد به گزارشگر ایرنا گفت: کار داوطلبانه و جهادی در استان سابقه طولاتی دارد ، طوریکه سازمان  آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد( یونسکو) در دوره های مختلف بناهای مختلفی را برای مرمت و بازسازی معرفی کرد که دوستداران میراث فرهنگی در این زمینه مشارکت و حضور پیدا می کنند.

سید مصطفی فاطمی با بیان اینکه آثاری زیادی نیاز به مرمت اضطراری در یزد وجود دارد که از چند سال پیش فعالیت های مربوط به آن توسط گروه های داوطلب جهادی شروع شده است ،تصریح کرد: اولین گام در استان مرمت باغ پهلوان پور مهریز در سال ۹۸ بود که با همراهی افراد مختلف،  کمپین( پویش) بین المللی و همکاری یونسکو برگزار شد و سپس این کار در منطقه « مرور» میبد ادامه یافت .

مشارکت خودجوش میراث دوستان در مرمت آثار باستانی 

وی اظهار داشت:  اما کار متفاوتی که در اردکان انجام گرفت استفاده از فعالان گردشگری و میراث فرهنگی که علاقه مند به حفظ هویت و تاریخ منطقه هستند، مشارکت کردند و به مرمت تعدادی از آثار باستانی آن هم در شرایطی که با کاهش اعتبار روبرو هستیم و هزینه های مرمت افزایش پیدا کرده ، پرداختند .

این مسوول یادآور شد: تعداد آثار تاریخی استان بسیار زیاد است و شاید رسیدگی به همه آنها خارج از توان وزارتخانه به عنوان متولی اصلی میراث فرهنگی در کشور نباشد .

فاطمی در ادامه تاکید کرد: اولین فراخوان در مورد کاروانسرای قلعه خرگوشی عقدا در اردکان بود ،  نگرانی های زیادی در مورد این بنا وجود داشت، کتیبه های تاریخی کنده شده بود و نیاز به مرمت اضطراری داشت که با مشارکت فعالان میراث فرهنگی گردشگری در قالب اردوهای جهادی شروع  به بازسازی آن  شد.

به گفته وی حرکت سوم چهارشنبه هفته گذشته در روستای تاریخی خرانق آغاز شد که  یکی از زیباترین و تاریخی ترین روستاهای استان یزد است و شاید بتوان گفت، از بناهای متعددی برخوردار است که مهمترین  آن قلعه ، کاروانسرا ،  پل آبرو و خانه های تاریخی است که متاسفانه همه این بنا نیاز به مرمت اضطراری دارد .

وی اظهار کرد: پل آبرو وضعیت خوبی نداشت، آجرهای زیرین بنا ریخته بود و احتمال تخریب آن می رفت ، قسمت هایی از قلعه کاملا شکسته شد و هر لحظه با تخریب بخشی از آن  روبرو می شدیم برای همین منظور  اردوی جهادی دیگری برای خرانق پیشنهاد شد.

مدیرکل میراث فرهنگی یزد بیان کرد: یک ماه قبل بازدید و عکاسی از مجموعه ،تعیین اولویت های مرمت با حضور کارشناسان و استادان شروع شد تا شیوه مرمت آن دقیقا مشخص و بازسازی شود .

فاطمی افزود: با توجه به فراخوان ،تعدادی ضمن اعلام آمادگی برای مشارکت در مرمت پروژه را ابراز کردند ، با افراد زیاد نمی توانستیم به اهدافمان برسیم، بنابراین ۴۰ نفر از داوطلبان به منطقه خرانق اعزام شدند .

به گفته وی تقسیم کار میان پیمانکاران ، استادکاران حوزه بناهای تاریخی و کارکنان میراث، جمعی از مدیران و کارکنان صنعت بومگردی و فعالان گردشگری، علاقه مندان و مردم محلی صورت گرفت.

فاطمی یادآور شد:  در این حرکت جهادی  پل آبرو ، قلعه خرانق و قسمت های اضطراری  در سه روز مرمت شد .

کاهش هزینه ها با حرکت جهادی میراث دوستان 

وی تصریح کرد: مزیت کار جهادی این است ،هزینه های  مرمت را بسیار کاهش داد و احساس تعلقی را  در بین جامعه محلی و میراث فرهنگی برقرار کرد ، جامعه محلی به این باور رسید، اگر برای آثار تاریخی و ابنیه منطقه آنها اتفاق بیفتد حساس شدند و بیشتر از زمان های دیگر توجه و مراقبت می کنند .

مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد در ادامه به مدیریت خوب و روحیه قوی  « محسن میرجانی» رییس اداره میراث فرهنگی اردکان در جذب همکاری سازمان های مردم نهاد اشاره کرد و گفت: این مدیر شهرستان به خوبی توانست همه میراث دوستان را در این ارتباط دوره هم جمع کند و افراد بسیاری برای مرمت مجموعه گردهم آمدند.

فاطمی با اشاره به اینکه این کار نمادین نبود بلکه به صورت جدی کار وسیعی بود افزود:  اگر میراث فرهنگی  می خواست این کار را انجام دهد نیاز به ۲۰۰ میلیون تومان بودجه داشتیم ولی با این حرکت ، مصالح تهیه شد و با کمک نیروی آشنا به کار و علاقه مند در مدت سه روز ۲ بنا مهم را مرمت کردند .

وی اظهار کرد:  این کار جهادی است که بتواند در این شرایط سخت از لحاظ اعتبار به حفظ بناهای تاریخی و میراث کمک کند.

 فاطمی در خاتمه گفت: دوستان واقعی کسانی هستند که به صورت عملی ، حفاظت از بناهای تاریخی را نشان دهند .

هزینه ۳۰ میلیون تومانی در مرمت ۲ بنای تاریخی اردکان 

فرماندار اردکان نیز ضمن بازدید از عملیات مرمت پل آبرو و قلعه تاریخی خرانق، از تلاش دست‌اندرکاران امر تجلیل کرد.
‌بهروز شهابی زاد با بیان اینکه عملیات مرمت این ۲ بنای تاریخی با مدیریت اداره میراث فرهنگی و با همکاری گروه داوطلبان دوستدار میراث‌ اردکان و جامعه محلی خرانق انجام ‌شد، افزود: برای این عملیات، ۳۰ میلیون تومان اعتبار اختصاص یافت.

پیامد سه روز تلاش جهاد گران میراث ، مرمت ۲ بنای ارزشمند در خرانق  

بخشدار خرانق اظهار کرد: پروژه های نجات پل آبرو و مرمت نمای تخریب شده یکی از ارزشمندترین بناهای واقع در ارگ خرانق، ظرف مدت سه روز به همت جهادگران گروه دوستداران میراث ارزشمند ایران (داما) متشکل از جوانان شهرستان اردکان، یزد و خرانق با مدیریت اداره میراث فرهنگی شهرستان، حمایت اداره کل میراث فرهنگی یزد و پشتیبانی فرمانداری اردکان، در واقع ۲ کار ماندگاری بود که گذشته از حجم بالا، سرعت عمل و استادی و تجربه  فعالیت، زنده کننده فرهنگ همیاری و مشارکت جمعی بود.

جاوید عیدانی افزود:  این حرکت، همراه با وفاق و همدلی و با تلفیق نام زیبای اردکان و خرانق بار دیگر ظرفیت شهرستان را به رخ کشید و ثابت کرد ، اگر دست نوازش جوانان این دیار با حمایت مسوولان همواره بر سر بناهای تاریخی باشد اردکان شایستگی تبدیل به شهر جهانی را دارد.

 خرانق از توابع اردکان  یکی از غنی‌ترین روستاهای یزد با داشتن مجموعه‌ای از میراث‌های طبیعی و فرهنگی است که می‌تواند به یکی از از قطب‌های مهم گردشگری تبدیل شود.

این روستای تاریخی در مسیر ارتباطی شهر یزد به  طبس از توابع خراسان جنوبی قرار دارد.

این روستا با قدمت تاریخی خود و داشتن آثاری چون قلعه ، حمام، کاروانسرا، آب انبار ، پل ، منارجنبان ، و بقعه «مشهدک» ظرفیت بالایی برای ثبت در میراث یونسکو دارد.

امیدواریم با مرمت آثار باستانی این منطقه و اقدام برای شناخته شدن آن اقداماتی برای ثبت جهانی 

 خرانق انجام شود و ایران روزی از نظر گردشگری به جایگاه خوبی در جهان برسد .

همچنین اثر قلعه خرگوشی یکی از شاخص‌ترین کاروانسراهای بین‌راهی و از ظرفیت های مهم گردشگری اردکان است که به دستور شاه ‌عباس صفوی در سال ۱۰۲۳ هجری قمری ساخته شد.

قرارگیری قلعه‌خرگوشی در مسیر گردشگری ورزنه و باتلاق گاوخونی اصفهان  و قرار داشتن در مسیر شهرهای عقدا و  اردکان، زیارتگاه چک‌چک زرتشتیان و روستای خرانق، اهمیت آن را دوچندان کرد.

آسیب‌های وارده به این بنای ارزشمند به همت اداره میراث فرهنگی اردکان و با همکاری انجمن‌های فعال و دل‌سوزان میراث مرمت شد.

تاکنون یک هزار اثر تاریخی و فرهنگی در شهرستان اردکان شناسایی شد که ۲۴۰ مورد آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مرکز ۹۸ هزار نفری اردکان در ۶۰ کیلومتری شمال غربی شهر یزد قرار دارد.