اولین برنده سیاه پوست اسکار اجازه نداشت کنار هم بازی های سفیدپوست در سالن بنشیند

 اولین برنده سیاه‌پوست اسکار اجازه نداشت کنار هم‌بازی‌های سفیدپوست در سالن بنشیند

در هفته گذشته بازیابی حیات اخلاقی بریتانیا به جایی رسید که اکثر ما حتی انتظارش را هم نداشتیم. هزاران نفر در اعتراضات «جان سیاه‌پوستان ارزش دارد» در سراسر کشور راهپیمایی کردند، چند مجسمه از برده‌داران تاریخ توسط مردم و دولت به پایین کشیده شد و سرویس‌های پخش فیلم و سریال برنامه‌هایی که بازیگرانی با چهره‌های سیاه‌شده داشتند را از شبکه‌های خود کنار گذاشتند. [سیاه کردن چهره بازیگران یکی از اقداماتی است که در گذشته توسط بازیگران سفیدپوست انجام می‌شد تا نقش افراد سیاه‌پوست را ایفا کنند، چرا که سیاه‌پوستان در آن زمان اجازه حضور و ایفای نقش در صنعت سینما و تلویزیون را نداشتند، به همین خاطر اقدامی نژادپرستانه تلقی می‌شود.]

هر طور که نگاه کنیم به نظر می‌رسد این انقلاب از تلویزیون پخش خواهد شد.

به گزارش ایندیپندنت، فیلم «بر باد رفته» (Gone with the Wind) ساخته ۱۹۳۹ از اچ‌بی‌او مکس [سرویس اشتراکی پخش فیلم شبکه اچ‌بی‌او HBO Max] حذف شد. بی‌بی‌سی، برایت‌باکس و نتفلیکس هم سریال تلویزیونی «بریتانیای کوچک» (Little Britain) را از شبکه‌های خود برداشتند. لی فرانسیس طنزپرداز که با نام کیث لمون شناخته می‌شود نیز طی سخنانی همراه با اشک تاثر از ایفای نقش افراد سیاه‌پوست مشهور، نظیر کریگ دیوید، تریشا و مل بی، طی سال‌های گذشته برای استفاده از اعضای سیاه رنگ مصنوعی و سیاه کردن چهره خود پوزش خواست. سریال‌های «بوش توانا» (The Mighty Boosh) و «لیگ آقایان» (The League of Gentlemen) نیز به خاطر اظهارات نژادپرستانه‌شان از نتفلیکس کنار گذاشته شدند.

گرچه شکایت‌های اندکی هم از پایین کشیدن مجسمه‌ها وجود داشت، اما به نظر می‌رسد هیچ چیزی مانند حذف نژادپرستی از صفحه تلویزیون باعث تحریک خشم مردم بریتانیا نمی‌شود. وقتی مجسمه‌های یادبود برده‌داران برچیده شد خیلی‌ها بودند که چندان از این کار خشنود نبودند، ولی آستین بالانزده تا به نجات مجسمه برنزی ۳۰۰ پوندی از کف رودخانه بشتابند.

اما به محض آن که نمایش فیلم‌های نژادپرستانه و سریال‌های اوایل دهه ۲۰۰۰ مانند بریتانیای کوچک به چالش کشیده شد، نمایش‌هایی که در آن شخصیت‌ها مدام یک جوک را در هر قسمت تکرار می‌کنند و به شدت و به گونه‌ای مشمئزکننده بر پیش‌فرض‌های کلی‌گرایانه درباره گروه‌های اقلیت دامن می‌زنند، آنگاه بریتانیایی‌ها گفتند: «به خاطر دفاع از جامعه‌ای آزاد و منصفانه باید این فیلم‌ها را نگه داریم و ممنون، هیچ نیازی به بحثی بیش‌تر در این زمینه نیست!»

اچ‌بی‌او مکس، گفت بر باد رفته «محصول زمان خود» بوده است. بی‌بی‌سی حذف سریال بریتانیای کوچک را با توضیح این که «دور و زمانه تغییر کرده است» توجیه کرد. منتقدان می‌گویند این واکنشی پیش پاافتاده به اعتراضات «جان سیاه پوستان ارزش دارد» است که باعث شده فرهنگ دل‌به‌خواهی ترقی‌خواهان برنده بازی شود و چپ‌گرایان بتوانند کشور را به زانو درآورند. اما شهروندان سیاه‌پوست قرن‌ها است که مخالف این آثار هنری هستند. چه می‌شد اگر منتقدان انرژی خود را صرف این می‌کردند که نگاهی دوباره به آرای خود داشته باشند و از خود بپرسند چرا در ۲۰۲۰ هنوز کاریکاتورهای تاریخ گذشته از بعضی شوخی‌ها را این‌قدر سرگرم‌کننده می‌یابند که افراد پایین‌تر از خود را «تحقیر» می‌کند؟ و در اصل مخاطب این اظهارات نژادپرستانه کلی‌گرایانه واقعا چه کسی است؟

اچ‌بی‌او مکس از برنامه خود برای بازگرداندن «بر باد رفته» در آینده خبر داد اما همراه با پیامی که زمینه تاریخی آن را توضیح دهد. دقیقا همین کار برای کارتون‌های قدیمی نظیر تام و جری نیز در حال انجام است، اما این کم‌ترین کاری است که آن‌ها می‌توانند انجام دهند. توضیح آن که این شخصیت‌ها و داستان‌ها دیگر منعکس‌کننده دوران مدرن نیستند، باید مقدمه تمام این برنامه‌ها باشد، بدون آن در واقع به نژادپرستی غیررسمی چراغ سبز نشان بدهیم. چرا که اجازه داده‌ایم به طور سنتی دیدگاه‌های تاریخ گذشته و تقلید رفتار گروه‌های در اقلیت، کاملا بسته به ویژگی‌های نژادی آن‌ها جریان یابد.

فیلم «بر باد رفته» دوران انتبلوم در جنوب را باشکوه به تصویر می‌کشد و تصویری ساده‌باورانه از برده‌های آفریقایی-امریکایی ترسیم می‌کند که بدون هرگونه سودایی برای آزادی و اختیار زندگی خود، کاملا کورکورانه به «ماسا» وفادار هستند. در این فیلم، هتی مک‌دنیل در نقش «مامی» ظاهر می‌شود که یکی از آثار محبوب دوران طلایی هالیوود است. اما این دقیقا شخصیتی است که در فیلم‌های جدیدتر هالیوود مانند «خدمتکار» (The Help) نیز به چشم می‌خورد و معمولا شامل ترسیم خدمت‌کاران تیره‌پوست به عنوان کسانی است که کاملا وفادارانه و با اشتیاق فراوان درازای دریافت کم‌ترین حد از نجابت و برخورد انسانی به سفیدپوستان خدمت می‌کنند.

مامی در جاهای دیگر هم دیده می‌شود. حتی امروز شرکت بسیار موفق آنت جمیما (Aunt Jemima) که در ۱۸۹۳ تاسیس شد نیز در قفسه فروشگاه‌هایش علامت استعاره این شخصیت دیده می‌شود. مامی موضوع آهنگ‌هایی نظیر «رز سیاه زغالی کوچک مامی» (Mammy’s Little Coal Black Rose) نیز بوده است که در دهه ۱۹۲۰ میلادی محبوب بود. مامی‌ها هم‌چنین پای ثابت برنامه‌های موسیقیایی در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ بوده‌اند که در آن‌ها بازیگران سفیدپوست صورت خود را با رنگ سیاه و روغن پوشانده و برای سرگرمی سفیدپوستان به استهزای مردمان سیاه‌پوست می‌پرداختند. این فقط در امریکا اتفاق نمی‌افتاد بلکه آوای آن به بریتانیا نیز رسید، مگر آن که فراموش کنیم بی‌بی‌سی در فاصله سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۸«برنامه سیاه و سفید موسیقیایی» (The Black and White Minstrel Show) را پخش کرد.

برای سال‌ها، این آثار هم‌راستا با منافع اقتصادی و اجتماعی گروه در انحصار اکثریت سفیدپوستان امریکایی و اروپایی بود تا سیاه‌پوستان را به عنوان عروسک‌هایی خوشحال و رقصان نشان دهد که مشتاقانه هر کاری می‌کنند و دم برنمی‌آورند و در همین حال کمی انسانیت به جامعه طبقاتی نژادی ارائه می‌کنند، این صرفا نژادپرستی با صورتی خندان بود.

اما مشکل این آثار آن است که تمام شخصیت و فردیت را از افراد سیاه‌پوست، چه در زندگی واقعی و چه روی صحنه، حذف می‌کند و جلوی دیده شدن آن‌ها را به عنوان انسان‌هایی چند بعدی می‌گیرد. خانم مک‌دنیل، در طول فعالیت حرفه‌ای خود نقش بی‌نظیر ۷۴ کنیز مختلف را بازی کرد؛ و گرچه او اولین برنده سیاه‌پوست جایزه اسکار برای بازی در «بر باد رفته» شد، مجبور بود جایزه خود را در یک هتل تفکیک‌ شده در لوس‌آنجلس دریافت کند، چرا که اجازه نداشت کنار هم‌بازی‌های سفیدپوست خود در سالن اصلی مراسم بنشیند.

در سال ۲۰۱۲ نیز وایولا دیویس، برنده جایزه اسکار به خاطر ایفای نقش «مامی» دیگری در فیلم «خدمت‌کار» شد، فیلمی که درباره امریکای تفکیک شده نژادی دهه ۱۹۵۰ میلادی ساخته شده و به شدت به خاطر ترسیم افراد سفیدپوست به عنوان ناجی، مورد انتقاد قرار گرفته است. خانم دیویس بعدتر در سال ۲۰۱۸ از ایفای نقش در این فیلم اظهار پشیمانی کرد، اما گزارش شده در طول هفته‌های گذشته این فیلم دوباره به اثری محبوب برای کسانی تبدیل شده که می‌خواهند درباره بیماری نژادپرستی چیزی «بیاموزند». این مساله آن قدر نگران‌کننده بود که حتی باعث شد نتفلیکس یک دسته جدید برای فیلم‌های ژانر «جان سیاه‌پوستان ارزش دارد» بسازد که بادقت شامل فیلم‌ها و مستندهایی است که کمی تصویر دقیق‌تری ارائه می‌دهند.

هالیوود و کل جامعه ما به سرعت به دنبال ستایش بازیگران سیاه‌پوست برای ایفای نقش‌های محدودی می‌رود که در آن‌ها جامعه ایده‌آل نابرابری را به تصویر می‌کشند که اقلیت‌ها در آن از وضعیت خود اطمینان خاطر ندارند. اما این گروه‌ها در انتقاد از ما برای مطالبه چیزی بیش‌تر از آن حتی سریع‌تر نیز عمل می‌کنند. نژادپرستی در دنیای امروز کاملا مخفیانه‌تر و ضمنی‌تر از همیشه است؛ و مقابله با اظهارات کلی‌گرایانه که کل شخصیت و فردیت ما را نادیده می‌گیرد یک راه برای راحت شدن از شر نژادپرستی غیررسمی در جوامع ما است؛ و خطاب به آن‌هایی که تاکید بر چنگ زدن به تاریخ تفرقه‌انداز و تک‌بعدی تلویزیون دارند می‌گویم: «بی‌خیال آن شوید.»

فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران