برابری مصرف انرژی ایران و آلمان

شرک بی‌پی در گزارش جدید سالانه خود می‌گوید ایران در سال گذشته میلادی ۱۲.۳۴ «اگزا ژول» (۲.۱۵ میلیارد بشکه معادل نفت خام) انرژی مصرف کرده که نسبت به سال قبل آن ۴.۳ درصد افزایش نشان می‌دهد.

متوسط رشد مصرف سالانه انرژی در ایران طی ۱۰ سال گذشته ۳.۲ درصد بوده که دو برابر متوسط رشد مصرف جهانی است؛ در حالی که متوسط رشد اقتصادی سالانه ایران در ۱۰ سال گذشته بنابر آمارهای بین‌المللی و مرکز پژوهشهای مجلس تقریبا معادل صفر بوده است.

تنها چند کشور انگشت شمار مانند آمریکا، چین، هند، روسیه، ژاپن و کانادا مصرف انرژی بالاتری از ایران طی سال گذشته میلادی داشته‌اند و مصرف انرژی در جمهوری اسلامی تقریبا با کره جنوبی، ژاپن و برزیل برابری می‌کند و از بسیاری از کشورهای پیشرفته مانند بریتانیا، فرانسه و ایتالیا با اختلاف چشمگیری بالاتر است.

علت بخش مهمی از بالا بودن مصرف انرژی در ایران به از بین رفتن سالانه ۱۷ میلیارد متر مکعب گاز در همان مرحله تولید، راندمان بسیار پایین بخش صنعتی، خودروها، همچنین نیروگاه‌های برقی حرارتی ایران (زیر ۳۸ درصد)، و از طرفی اتلاف ۱۰ درصد برق تولیدی ایران و بیشتر از این میزان گاز تولیدی در مرحله انتقال و توزیع است که این موضوعات ربطی به مردم و فرهنگ استفاده از انرژی آنها ندارد، اگرچه مصرف انرژی بخش خانگی ایران نیز بسیار بالا است.

دالغا خاتین‌اوغلو، کارشناس نفت و انرژی

بر اساس برآورد شرکت بی‌پی ۹۷.۵ درصد مصرف انرژی ایران از محل انرژی‌های فسیلی است که تقریبا یک سوم آن سهم نفت و دو سوم سهم گاز و مقدار اندکی نیز زغال سنگ است. انرژی‌های پاک (تولید برق از نیروگاه‌های آبی و انرژی‌های تجدیدپذیر) و هسته‌ای روی هم رفته تنها ۲.۵ درصد سهم در کل مصرف انرژی ایران دارند.

به خاطر مصرف بالای سوخت‌های فسیلی، میزان تولید دی‌اکسید کربن در ایران طی سال گذشته ۶۷۰ میلیون تن بوده و جمهوری اسلامی در هفتمین جایگاه بزرگترین تولیدکننده‌گازهای گلخانه‌ای جهان قرار گرفته است.

میزان رشد سالانه تولید گازهای گلخانه‌ای در ایران طی ۱۰ سال گذشته ۲.۵ درصد، یعنی تقریبا ۲.۵ برابر متوسط جهانی بوده است.

صنعت نفت و گاز ایران

گزارش شرکت بی‌پی می‌گوید ایران با ۱۵۵.۶ میلیارد بشکه ذخایر نفت قابل استخراج سهمی ۹ درصدی در کل ذخایر نفت جهان دارد. متوسط تولید روزانه نفت، میعانات و مایعات گازی ایران در سال گذشته میلادی ۳.۵ میلیون بشکه بود که نسبت به سال ۲۰۱۸ افتی نزدیک ۲۵ درصدی داشت. این رقم در سال ۲۰۱۷ بالای ۵ میلیون بشکه بود که ۳.۸ میلیون بشکه آن نفت خام و بقیه میعانات و مایعات گازی بود.

بر اساس برآورد اوپک، تولید نفت خام ایران از ۳.۸ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۷ به زیر دو میلیون بشکه در ماه گذشته میلادی رسیده است. صادرات روزانه نفت و میعانات گازی ایران نیز از ۲.۵ میلیون بشکه به حدود ۲۰۰ هزار بشکه سقوط کرده است.

آمارهای بی‌پی نشان می‌دهد ایران پارسال روزانه بیشتر از دو میلیون بشکه مصرف نفت و میعانات گازی داشته است.

در خصوص گاز، ایران با دارا بودن ۳۲ تریلیون متر مکعب، سهمی بالای ۱۶ درصدی در کل ذخایر گازی جهان دارد.

پارسال ایران کلا بیش از ۲۴۴ میلیارد متر مکعب تولید گاز داشته است.

برخلاف افت تولید و صادرات نفت ایران، صادرات گاز جمهوری اسلامی پارسال ۴۰ درصد رشد داشته و به نزدیک ۱۷ میلیارد متر مکعب رسیده است. بیش از نیمی از این میزان، به عراق و بقیه به ترکیه صادر شده است. تولید گاز ایران نیز ۲.۴ درصد رشد نشان می‌دهد.

صنعت برق ایران

سهم برق هسته‌ای از کل انرژی مصرفی ایران در سال گذشته تنها ۲ دهم درصد (دو هزارم) بوده و طی سالهای گذشته تغییری نکرده است.

اما با بارندگی‌های پارسال، تولید برق از نیروگاههای آبی رشدی بالای ۱۵۳ درصدی تجربه کرده که طی بیش از یک دهه گذشته بی‌سابقه است. علت رشد تولید برق از نیروگاههای آبی، احداث سدهای جدید نیست و آمارهای وزارت نیرو نیز نشان می‌دهد طی سال‌های گذشته ظرفیت نامی بخش نیروگاه‌های آبی تغییر چندانی نکرده است.

علت اصلی رشد این بخش، بارندگی‌های پارسال بوده که موجب سرازیر شدن سیلاب‌ها و خسارات سنگین به مناطقی از کشور شد، اما همزمان سدهای کشور را نیز پر کرد.

ایران همچنین تولید برق از منابع تجدیدپذیر را پارسال بیش از ۱۲.۱ درصد افزایش داد، اما سهم انرژیهای تجدیدپذیر در کل انرژی مصرفی ایران هنوز هم بسیار اندک است.

ایران همزمان با توافق هسته‌ای و برچیده شدن تحریم‌ها اعلام کرد تا سال ۱۴۰۰، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر (بادی، خورشیدی و غیره) را ۴۰ برابر کرده و به ۵ هزار مگاوات می‌رساند، اما پیشرفت بسیار اندکی داشت و حتی سطح تولید طی پنج سال گذشته دو برابر نیز نشد.

کل تولید برق ایران پارسال به نزدیک ۳۱۹ تراوات ساعت رسید که تنها ۰.۶ تراوات ساعت آن از منابع تجدیدپذیر بود.

کل تولید برق ایران در سال گذشته تنها ۱.۴ درصد رشد داشت، در حالی که رشد مصرف سالانه برق ایران حدود ۵ درصد است و مقامات ایران امسال هشدار داده‌اند اگر مردم مصرف برق را کاهش ندهند با خاموشی مواجه خواهند شد.

تقریبا ۸۹ درصد برق ایران در نیروگاههای حرارتی با مصرف محصولات نفتی، گاز و زغال سنگ و کمتر از ۱۰ درصد نیز از نیروگاههای آبی تولید می‌شود.