آیا اسرائیل دوست جدیدی در منطقه پیدا کرده است؟

یک رسانه اسرائیلی مدعی وجود تماس‌های مقامات این کشور با حاکمان بندر عدن در یمن شده که به تازگی اعلام «استقلال» کرده و آنها را «دوستان پشت پرده جدید» نامیده است.

به ادعای اسرائیل تودی در روز یکشنبه اول تیر، عیدروس قاسم عبدالعزیز زبیدی، فرمانده شورای انتقالی جنوب یمن به تازگی در یک نشست خبری موضع مثبتی در قبال اسرائیل بیان کرده و گفته است که رابطه با اسرائیل موضوعی قابل مذاکره است.

هانی بن بریک، معاون شورای انتقالی جنوب، نیز با یادآوری «مناسبات بسیار خوب» میان اسرائیل و قطر و دیدارهای شیمون پرز از قطر و بنیامین نتانیاهو از عمان، توئیت کرده که «اعراب و اسرائیل در مورد راهکار دوکِشوری (لزوم تشکیل کشور فلسطین در کنار اسرائیل) و عادی‌سازی روابط کشورهای عرب با اسرائیل توافق دارند».

بر اساس این گزارش، مقامات اسرائیلی از این اظهارنظرها و توئیت‌های سران شورای انتقالی جنوب یمن خشنود شده‌اند.

«منابع مختلفی» در بیت‌المقدس/اورشلیم که اسرائیل تودی نام آنها را نبرده، مدعی وجود دیدارهای محرمانه مقامات کشورشان با مقام‌های حکومت جنوبی عدن شده‌اند؛ ادعایی که دولت اسرائیل به آن واکنش نشان نداده اما به نوشته روزنامه جروزالم پست در شماره دوم تیر، یمن مدت‌هاست که گرفتار کشمکش‌های عوامل منطقه‌ای است؛ از ایران، قطر و ترکیه گرفته تا عربستان، امارات و عوامل دیگر.

با اعلام خودمختاری حکومت عدن در دو ماه پیش، یمن که از سال ۱۹۹۰ کشوری متحد محسوب می‌شد، اکنون عملاً میان نیروهای سه حکومت خصم و رقیب گرفتار شده‌است؛ دولت حوثی‌ها و متحدین‌شان که نزدیک به ایران است و از آغاز جنگ داخلی یمن تسلط بر صنعا، بخش‌های شمالی یمن و بندر غربی الحدیده را حفظ کرده‌اند؛ دولت عبدربه منصور هادی که مورد حمایت ائتلاف عربی با پیشاهنگی عربستان سعودی است و سازمان ملل آن را دولت قانونی می‌داند و تا چندی پیش مرکز حکمروایی آن در عدن بود اما در نتیجه درگیری‌های شدید نظامی با نیروهای مورد حمایت شورای انتقالی جنوب، کنترل عدن را از دست داد و دو شقه شده است.

شورای انتقالی جنوب که در کنف حمایت امارات متحده عربی است، در روندی که ناشی از جدا شدن راه امارات و عربستان در جنگ داخلی یمن بود، اوایل بهار امسال با اعلام خودمختاری در جنوب یمن، بندر عدن را مرکز این حکومت اعلام کرد.

در صورت درستی ادعای تماس‌های اسرائیل با شورای انتقالی جنوب یمن، بعید نیست که این امر ادامه یارگیری‌های میدانی اسرائیل و ایران در منطقه باشد.

این ادعا در شرایطی مطرح شده که انور قرقاش، وزیر خارجه امارات متحده عربی به تازگی در سخنرانی بی‌سابقه برای کمیته یهودیان آمریکا ضمن تأکید بر قدرت ارتش‌های دو کشور، گفت که حتی در نبود توافق سیاسی، امارات همکاری با اسرائیل را ترجیح می‌دهد؛ سخنانی که با استقبال مقامات رسمی اسرائیل روبه‌رو شد.

حکومت حوثی‌ها و نیروهای هم‌پیمان‌اش که تا پیش از کشته شدن فجیع علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری اسبق یمن، در کنار یکدیگر و علیه نیروهای وفادار به عبدربه منصور هادی و ائتلاف سعودی می‌جنگیدند، یک تهدید منطقه‌ای برای متحدین غرب در منطقه محسوب می‌شود.

دولت انصارالله در صنعا نه تنها مانند جمهوری اسلامی ایران ستیز با اسرائیل را به صراحت بیان می‌کند، بلکه برخلاف تهران، آشکارا و بی‌پرده «مرگ بر یهود» می‌گوید.

دور کردن «تهدیدها» از نزدیکی باب‌المندب در جنوب دریای سرخ و آبراه سوئز و نه چندان دور از اسرائیل از طریق یافتن متحدینی در میان مهره‌های منطقه، می‌تواند یک دستاورد راهبردی در ادامه موفقیت سال‌های اخیر اسرائیل در ایجاد نزدیکی با برخی از کشورهای عرب منطقه باشد.

در شرایطی که نخست‌وزیر و رئیس ستاد ارتش اسرائیل، ایران را همچنان «خطرناک‌ترین تهدید منطقه» می‌نامند، یارگیری از میان مهره‌های جدیدی در منطقه برای اسرائیل آرامش‌بخش خواهد بود.

ایران به مناسبات نزدیک با حوثی‌ها افتخار می‌کند و دولت آنها را به رسمیت شناخته و فرمانده کل سپاه پاسداران نیز یاری «مستشاری» به حوثی‌ها را تأیید کرده‌است در حالی که سازمان ملل و بخشی از جامعه جهانی تأکید دارند که حمایت ایران از حوثی‌های شیعی زیدی یمن به امور «مستشاری» بسنده نمی‌شود و تهران موشک، پهپاد و انواع جنگ‌افزار دیگر به دست حوثی‌های «ضد یهود» رسانده که با آنها بارها خاک سعودی را هدف قرار داده‌اند.

آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر و فرمانده کل قوای جمهوری اسلامی ایران، تابستان سال گذشته در دیدار با نمایندگان ارشد جنبش «انصارالله» و حکومت صنعا تأکید کرد که تجزیه یمن «توطئه» سعودی‌ها و اماراتی‌ها است که نباید پذیرفته شود، و تأکید را بر یمن متحد و یکپارچه با حفظ تمامیت ارضی نهاد.

نیروهای شورای انتقالی جنوب یمن این هفته پیشروی‌های بیشتری را بدست آورده و به گزارش آسوشیتدپرس، از جمله بر پایگاه‌های نظامی و انتظامی شهر حدیبو، مرکز جزیره سقطری، که تا حال در کنترل دولت عبد ربه منصور هادی بود، مسلط شده و شماری از نظامیان وفادار به منصور هادی را اسیر کرده‌اند.

امارات متحده عربی بهار دو سال پیش در تسلطی کوتاه مدت بر سقطری پایگاهی نظامی با هدف نظارت بر این آبراه بین‌المللی برپا کرد و با دادن شهروندی به صدها تن از افراد محلی آنها را به خدمت خود گرفت.

تسلط شورای انتقالی جنوب بر سقطری که حدود یک هزار کیلومتر تا خلیج عدن فاصله دارد و به سومالی نزدیک‌تر است، ظاهراً با اهداف کسب درآمد آتی از گردشگری در این جزیره زیبای یمنی است که به دلیل گونه‌های متعدد جانوری و گیاهی در شمار آثار ثبت شده یونسکو است و کنترل آن در دست هر حکومتی، مانند داشتن منابع غنی نفت است.

عیدروس زبیدی، رئیس ۵۳ ساله شورای انتقالی جنوب، در دهه نود میلادی افسری جوان در نیروی هوایی ارتش یمن بود اما اتحاد یمن جنوبی و شمالی در سال ۱۹۹۰ را برنمی‌تافت و بعد از جنگ‌های داخلی یمن در سال ۱۹۹۴ میان نیروهای وفادار به جمهوری منحل شده دمکراتیک خلق یمن با حکومت وقت صنعا به ریاست جمهوری علی عبدالله صالح، چند سالی به جیبوتی گریخت و پس از بازگشت به کشورش نیز در دادگاه غیابی به اعدام محکوم و ظاهراً بعدها بخشیده شد.

نهاد کنونی که با نام شورای انتقالی جنوب به تازگی تقویت شده و پیروزی‌های نظامی بیش‌تری را به نام خود ثبت کرده، باقی‌مانده نیروهایی هستند که از سال ۲۰۰۷ در نهضتی با نام «الحراک الجنوبی» عملاً برای احیای حکومت مستقل یمن جنوبی در تکاپو بودند.

اما با آغاز جنگ نیروهای ائتلاف به رهبری سعودی در بهار ۲۰۱۵ علیه نیروهای حوثی و علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری پیشین، فعالان و هواداران «الحراک الجنوبی» به شیوه‌ای غافلگیرکننده به عبدربه منصور هادی که به خارج گریخته بود، دست اتحاد داده و از حمایت امیرنشین‌های خلیج فارس برخوردار شدند.

عیدروس زبیدی از دسامبر ۲۰۱۵، چند ماه بعد از آغاز جنگی که تا به حال ادامه دارد، با حکم دولت عبدربه منصور هادی و در حالی که آقای منصور هادی خود در خارج بود، و تا آوریل ۲۰۱۷ حکمروای عدن بود.

آقای زبیدی در تلاش است تا خود را به عنوان حاکمی جدید در منطقه به جهانیان بقبولاند و ممکن است راهبرد تحقق این امر را مانند رویدادهای منجر به تشکیل سودان جنوبی، نزدیک شدن به متحدین قدرتمند آمریکا یافته باشد.