کریستف کلمب ایرانی را می‌شناسید؟

ایرانیان مسلمان به ویژه از قرن سوم هجری به بعد، با کشتی‌های مدرن خودشان، چهارگوشه دنیای شناخته شده آن روز را به هم متصل کرده بودند؛ شیوه آن‌ها در مسیریابی و استفاده از ستاره‌ها، باعث دقت فوق‌العاده دریانوردان کارکشته ایرانی در یافتن راه‌های جدید دریایی شد و این‌گونه بود که بازرگانان سرزمین ما، توانستند کالا و فرهنگ غنی خودشان را از سواحل شرقی آفریقا تا جزایر اسرارآمیز مالایا در جنوب شرقی آسیا، منتشر کنند؛ اما در بین این دریانوردان شجاع، تعدادی خط‌شکن حضور داشتند که سفر را نه فقط از جنبه یافتن مسیرهای تجاری، بلکه برای ارتباطات فرهنگی و شناخت تمدن‌های دوردست دنبال می‌کردند و سلیمان سیرافی یکی از آن‌ها بود.

شواهد تاریخی نشان می‌دهند که وی اوایل قرن سوم هجری، سفر خود را در کسوت یک بازرگان دریانورد از بندر سیراف(بوشهر فعلی) که زادگاهش نیز بود، آغاز کرد و پس از تحمل مشقت بسیار و عبور از اقیانوس هند، مسیری کوتاه‌تر و جدید برای ارتباطات دریایی یافت.

او چنان این مسیر را به دقت در کتاب خود، «اخبار الصین و الهند» درج کرد که قرن‌ها بعد، دریانوردان اروپایی با استفاده از همین کتاب، به مسیریابی در اقیانوس هند پرداختند. سلیمان سیرافی گزارش مفصلی درباره مشاهدات خود در هند، چین و جزایر مالایا به دست داده‌است که در زمره مهم‌ترین اسناد تاریخ دریانوردی و جهانگردی ایرانیان قرار دارد.

احتمالاً او کتابش را در سال 229 هـ.ش (236 هـ.ق) همزمان با حکومت طاهریان در ایران، به رشته تحریر درآورده‌باشد. فیلم «راه آبی ابریشم»، به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا، با اقتباس از داستان زندگی سلیمان سیرافی در سال 1388 ساخته شد؛ هرچند که روایت این فیلم، بیشتر مبتنی بر خیال فیلمنامه‌نویس است؛ زیرا درباره زندگی سلیمان، اطلاعات زیادی در دست نیست.

۲۴۱۲۴۱