کرونا؛ در یافتن درمان چه پیشرفت‌هایی حاصل شده است؟

کرونا؛ در یافتن درمان چه پیشرفت‌هایی حاصل شده است؟
بی بی سی فارسی
حق نشر عکس Getty Images

برای یافتن داروهای موثر بر کرونا مطالعات زیادی در دنیا در حال انجام است و پیشرفت‌هایی حاصل شده است. اما در حال حاضر این کار چگونه انجام می‌شود؟

در دنیا بیش از ۱۵۰ داروی مختلف در دست مطالعه هستند. بیشتر اینها داروهای شناخته شده‌اند و تاثیر احتمالی آنها بر کرونا بررسی می‌شود.

  • سازمان بهداشت جهانی برای بررسی نویدبخش‌ترین داروها، یک کارآزمایی بالینی به نام "کارآزمایی همبستگی" را آغاز کرده است
  • بریتانیا می‌گوید کارآزمایی بالینی‌اش، "کارآزمایی بهبود"، بزرگترین در دنیا است و بیش از ۱۱ هزار بیمار در آن شرکت داشته‌اند. یکی از داروهای بررسی‌شده در این کارآزمایی دگزامتازون است که جان بیماران بدحال را نجات داده است
  • چندین مرکز تحقیقاتی در دنیا در تلاشند از خون بهبودیافتگان کرونا برای درمان استفاده کنند
چه نوع داروهایی ممکن است موثر باشند؟

در حال حاضر سه رویکرد وجود دارد:

  • داروهای ضدویروس که مستقیما روی قابلیت رشد ویروس کرونا در بدن انسان تاثیر می‌گذارند
  • داروهای که واکنش سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند. بیماران وقتی حالشان وخیم می‌شود که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و آسیب مضاعف می‌زند
  • پادتن‌هایی که می‍توانند به ویروس حمله کنند. آنها یا از خون بیماران بهبود یافته گرفته یا در آزمایشگاه ساخته می‌شوند
حق نشر عکس Reuters نویدبخش‌ترین داروهای کرونا کدامند؟

دگزامتازون اولین دارویی که معلوم شده می‌تواند جان بیماران بدحال کرونا را نجات دهد. یافته‌های اولیه نشان می‌دهند این استروئید ارزان خطر مرگ را در یک سوم بیماران متصل به دستگاه تنفس مصنوعی و یک پنجم بیماران که اکسیژن می‌گیرند کاهش می‌دهد. وقتی بدن سعی‌ می‌کند با کرونا مبارزه کند التهاب ایجاد می‌شود و اگر سیستم ایمنی بیش از حد به آن واکنش نشان دهد می‌تواند باعث مرگ شود. دگزامتازون می‌تواند این واکنش بیش از حد را تخفیف دهد.

کارآزمایی‌های بالینی رمدسیویر هم امیدوارکننده بوده‌اند. این دارو در اصل برای درمان ابولا ساخته شده است. یک کارآزمایی با نظارت آمریکا روی بیش از هزار نفر نشان داد که این دارو مدت بیماری را از ۱۵ به ۱۱ روز کاهش می‌دهد. در این کارآزمایی به گروهی رمدسیویر و به عده‌ای دارونما (داروی پلاسبو) داده شد. این یکی از چهار داروی کارآزمایی همبستگی است و تولید کننده آن، شرکت جیلید، کارآزمایی را انجام می‌دهد.

با اینکه ممکن است رمدسیویر به بهبود بیماران کمک و احتمال نیاز به بخش مراقبت‌های ویژه را بسیار کم کند، مطالعات بروشنی نشان نداده‌اند که می‌تواند از مرگ بر اثر کرونا هم جلوگیری کند.

گمان می‌رود داروهای ضدویروس در مراحل ابتدایی و داروهای کاهنده سیستم ایمنی در مراحل پیشرفته بیماری کرونا موثرتر باشند. دولت بریتانیا هر دو داروی دگزامتازون و رمدسیویر را در اختیار نظام بهداشت و درمان همگانی بریتانیا قرار داده است.

آیا داروهای اچ‌آی‌وی می‌توانند موثر باشند؟

بحث بر سر تاثیر داروهای اچ‌آی‌وی/ایدز، لوپیناویر و ریتوناویر، برای درمان کرونا زیاد است ولی شواهد زیادی برای تایید آن وجود ندارد. برخی شواهد آزمایشگاهی تاثیر این داروها را تایید می‌کنند ولی تحقیقات روی انسان ناامیدکننده بوده و ترکیب این دو دارو به درمان، کاهش مرگ یا تعداد ویروس در بدن کمک نکرده است. شاید چون این کارآزمایی‌ها در بیمارانی انجام شده که حالشان خیلی وخیم بوده (حدود ۲۵ درصد آنها مرده‌اند)، برای تاثیرگذاری این داروها خیلی دیر بوده است.

  • داروهای ضدکرونا؛ آنچه باید بدانیم
  • درباره دارویی که دونالد ترامپ برای پیشگیری از کرونا می‌خورد چه می‌دانیم؟
  • داروی رمدسیویر برای 'درمان کرونا' در آمریکا مجوز گرفت
حق نشر عکس Getty Images آیا داروهای ضدمالاریا می توانند از کرونا جلوگیری کنند؟

داروهای ضدمالاریا در هر دو کارآزمایی همبستگی و بهبودی بررسی ‌شده‌اند. کلروکین و یکی از مشتقات آن به نام هیدروکسی کلروکین خواص ضدویروس دارند و کاهنده سیستم ایمنی هستند. هیدروکسی کلروکین به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کند و به همین دلیل از آن برای درمان آرتریت روماتوئید، نوعی بیماری رماتیسمی، استفاده می‌شود. آقای ترامپ ادعاهایی درباره این داروها کرد که موضوع بحث رسانه‌ها شد ولی شواهد زیادی برای تاثیر آنها وجود ندارد.

بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داده‌اند که این دارو می‌تواند ویروس کرونا را مهار کند ولی نگرانی زیادی در استفاده از آن برای درمان این بیماری وجود دارد.

یکی از یافته‌های کارآزمایی بهبود بریتانیا این بود که هیدروکسی کلروکین در درمان کرونا موثر نیست که باعث شد از این کارآزمایی حذف شود. سازمان بهداشت جهانی بعد از یک تحقیق گسترده در نشریه لنست، کارآزمایی‌های هیدروکسی‌کلروکین‌اش را در دنیا متوقف کرد. این تحقیق نشان داده بود که این دارو می‌تواند عوارض قلبی داشته باشد و خطر مرگ را بالا ببرد. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که موثر بودن این داروها در درمان کرونا را نشان دهد.

حق نشر عکس EPA آیا خون بهبودیافتگان می‌تواند موثر باشد؟

خون بهبود‌یافتگان کرونا باید دارای پادتن‌هایی (آنتی‌بادی) باشد که به ویروس کرونا حمله می‌کنند. دانشمندان، پلاسمای بهبودیافتگان یعنی بخشی از خون که حاوی پادتن است را به بیماران تزریق کنند. ۵۰۰ بیمار در آمریکا با این "پلاسمای نقاهت" درمان شده‌اند و کشورهای دیگر هم دارند به سراغ این روش می‌روند.

تا پیدا کردن درمان چقدر فاصله داریم؟

با اینکه هنوز برای پاسخ دادن به سوال خیلی زود است اما نتایج این کارآزمایی‌ها باید در ماه‌های آینده مشخص شوند. این بسیار زودتر از زمانی است که خواهیم فهمید آیا واکسن، که کارش پیشگیری است نه درمان، می‌تواند افراد را در برابر کرونا محافظت کند یا نه. دلیلش این است که داروهایی که پزشکان برای درمان کرونا امتحان می‌کنند شناخته‌شده و عوارض و زیانشان مشخصند در حالی که اگر واکسنی ساخته شود، در ابتدا روشن نیست آیا بی‌خطر است یا نه.

بعضی داروهای کاملا جدید هم در آزمایشگاه‌ها بررسی می‌شوند اما هنوز برای آزمایش روی انسان آماده نیستند.

چرا به درمان کرونا نیاز داریم؟

دلیل اصلی‌اش نجات جان انسان‌هاست ولی در عین حال به کم شدن محدودیت‌ و تعطیلی‌ها هم کمک می‌کند. یک درمان موثر، کرونا را یک بیماری خفیف می‌کند و اگر تعداد بیمارانی را که به دستگاه تنفس مصنوعی احتیاج پیدا می‌کنند کم کند، از پر شدن بخش‌های مراقبت ویژه جلوگیری می‌شود. این باعث می‌شود برای مهار کرونا کنترل دولت‌ها بر زندگی مردم اینقدر سخت‌گیرانه نباشد.

منبع خبر: بی بی سی فارسی

اخبار مرتبط: کرونا؛ در یافتن درمان چه پیشرفت‌هایی حاصل شده است؟