چرا بازار محصولات پتروشیمی به هم ریخت؟

خبرگزاری تسنیم: مهدی صادقی نیارکی در گفت‌وگوی ویژه خبری افزود: در سال ۹۶، پنج میلیون و ۷۲۷ هزار تن؛ در سال ۹۷، پنج میلیون و ۶۶۴ هزار تن و در سال ۹۸، شش میلیون و ۵۴۳ هزار تن محصولات پتروشیمی به بازار عرضه شده است.

وی گفت:​ بر اساس اصلاحات در سامانه بهین یاب با هدف مدیریت تقاضا، در سال ۹۸، شش میلیون و صد هزار تن تقاضای محصولات پتروشیمی در این سامانه ثبت شد، درحالی که در سال ۹۶، هفت میلیون و ۲۲۲ هزار تن و در سال ۹۷، دوازده میلیون و ۹۶۹ هزار تن تقاضای این محصولات ثبت شده بود.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: در سال ۹۸ برای نخستین بار میزان تقاضا از میزان عرضه محصولات پتروشیمی کمتر شد.

صادقی نیارکی گفت: میانگین قیمت محصولات پلیمری در سال ۹۷، دوازده هزار و ۷۰۰ و در سال ۹۸، ​ پانزده هزار و ۳۰۰ بوده است و دلیل افزایش نیافتن قیمت این محصولات با توجه به افزایش قیمت دلار مدیریت بازار تقاضاست.

وی افزود: برای مدیریت تقاضای کاذب محصولات پتروشیمی ۲۰ درصد متقاضیانی که ۸۰ درصد محصولات پتروشیمی را می‌خریدند شناسایی کردیم.

معاون وزیر صمت گفت: در دی سال گذشته تقاضای پی وی سی، ۷۳ هزار تن، در بهمن، ۸۵ هزار تن در اسفند ۷۰ هزار تن، ​ در فروردین امسال ۳۸ هزار تن، ​ در اردیبهشت ۹۰ هزار تن و در خرداد ۷۰ هزار تن بوده است در حالی که به جز فروردین در ماه‌های دیگر ۵۰ هزار تن عرضه داشته ایم.

صادقی نیارکی افزود: در سال ۹۷، پانصد و ۷۴ هزار تن و در سال ۹۸، پانصد و ۷۸ هزار تن پی وی سی تولید و ۱۸۰ هزار تن صادر کرده ایم و ۵۰ هزار تن نیز واردات داشته ایم.

وی گفت: با قرار دادن عوارض بر صادرات و مدیریت عرضه و تقاضا می‌توانیم بازار را کنترل کنیم.

معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: برای مدیریت تقاضا آمار خرید دو سال گذشته و تولید پی وی سی و سهمیه ماهانه واحد‌های تولیدی را بررسی کرده ایم.

صادقی نیارکی گفت: زمانی که نرخ ارز زیاد می‌شود تمایل ذخیره سازی حتی برای مصرف کنندگان واقعی نیز زیاد می‌شود.

وی افزود: برای مشخص کردن سهمیه واحد‌های تولیدی از محصولات پتروشیمی میانگین خرید سال گذشته آن‌ها را ملاک قرار دادیم و با بازرسی از واحد‌های جدید التاسیس نیز ۳۰ درصد ظرفیت برای آن‌ها سهمیه در نظر گرفته ایم.

معاون وزیر صمت گفت:​ اگر مالیات بر ارزش افزوده از جایی که خرید انجام می‌شود گرفته شود انحراف در عرضه و تقاضای محصولات پتروشیمی بی معنی می‌شود.

وی افزود: اکنون قیمت پی وی سی در بورس ۳۰ درصد بیشتر از قیمت فوب خلیج فارس معامله می‌شود.

حسین دُر رئیس اتحادیه تعاونی‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز گفت: کشور سالانه ۶۰۰ هزار تن پی وی سی تولید می‌کند که میزان نیاز داخلی ۴۵۰ تا ۴۶۰ هزار تن است، اما صنایع پایین دستی پتروشیمی، پی وی سی و مواد اولیه را با قیمت جهانی ضرب در ارز آزاد خریداری می‌کند.

وی افزود: حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی و صنفی در صنایع پایین دستی پتروشیمی فعالند که حدود ۱۰ هزار واحد در سامانه بهین یاب نام نویسی کرده اند و ۶ هزار واحد از این تعداد به بورس کالا معرفی شده اند و ۴ هزار واحد امکان خرید دارند، اما واحد‌هایی که مستمر خرید می‌کنند دو هزار واحد هستند و این دو هزار واحد بقیه نیاز صنایع را تامین می‌کند.

دُر گفت: در یک ماه و نیم گذشته ۹ درصد تقاضای پی وی سی در بازار افزایش داشته که تقاضای کاذب است و باید مشخص شود چه کسی برای متقاضیان غیر واقعی مجوز صادر می‌کند.

رئیس اتحادیه تعاونی‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی افزود: در انتهای سال ۹۸ ظرفیت تولید پی وی سی در صنایع پایین دستی پتروشیمی ۸۵ هزار تن در ماه بود و حتی با توجه به شرایط کرونا ظرفیت تولید ۹ درصد افزایش داشته، اما در سامانه بهین یاب ۶۵۴ تن در ماه به یک واحد در سه شیفت سهمیه اختصاص یافته است که این رقم باید ماهی ۷۰ تا ۸۰ تن باشد.

وی گفت: پتروشیمی‌ها دوست دارند محصولاتشان را بالاتر از قیمت بفروشند و افزایش نرخ محصولات پتروشیمی نیز در جیب آن‌ها می‌رود.

دُر با بیان اینکه ۵۰ درصد تعاونی‌های ما نیمی از پی وی سی بازار را جمع می‌کنند افزود: پتروشیمی‌ها هر زمان به مشکل بر می‌خورند موضوع قرارداد بلند مدت را مطرح می‌کنند.

رئیس اتحادیه تعاونی‌های صنایع پایین دستی پتروشیمی گفت: تقاضای واقعی با قرارداد‌های بلند مدت پوشش داده می‌شود و اگر پتروشیمی‌ها ارز حاصل از صادرات را ارزان می‌فروشند به این دلیل است که خوراکشان را با ۴۵ درصد نرخ ارز می‌خرند.

حسین طوسی رئیس انجمن صنایع پروفیل یو پی وی سی ایران نیز در این برنامه گفت: مسئله ما افزایش قیمت محصولات پتروشیمی نیست بلکه نظام توزیع و مهندسی عرضه است.

وی افزود: سامانه بهین یاب وزارت صمت درست عمل نمی‌کند و ظرفیت سنجی در این سامانه واقعی نیست.

طوسی گفت: در استان‌ها ظرفیت سنجی کارشناسی برای اختصاص سهمیه محصولات پتروشیمی انجام نشده و تعداد زیادی مجوز داده شده است.

رئیس انجمن صنایع پروفیل یو پی وی سی ایران افزود: در حالی که عرضه پی وی سی محدود است چرا دائم پروانه بهره برداری می‌دهند که سهمیه بگیرند و در بازار توزیع کنند.

وی گفت: ۱۳، ۱۴ سال است که حرف‌ها تکرار می‌شود و هر زمان سراغ وزارت صمت می‌رویم می‌گویند دفتر توسعه صنایع پایین دستی مشکل دارد و عرضه را تعیین می‌کند، زمانی که سراغ آن‌ها می‌رویم می‌بینیم بورس مشکل دارد و به بورس که مراجعه می‌کنیم می‌گویند سازمان صنعت و همین طور ما را به یکدیگر پاس می‌دهند.

طوسی افزود: مدیریت عرضه و تقاضا وجود ندارد و فقط شعار است.

رئیس انجمن صنایع پروفیل یو پی وی سی ایران گفت: ​نابسامانی و آشفتگی در تقاضا و مهندسی عرضه به وسیله پتروشیمی‌ها برای حفظ و افزایش قیمت و سودشان است.

وی افزود: صنایع پتروشیمی محصولات خود را برای بازارسازی به طور سلف می‌فروشند و به طور قطع افزایش قیمت، موجب انبار و احتکار محصولات پتروشیمی می‌شود.

احمد مهدوی ابهری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی هم گفت: ارز نیمایی پتروشیمی‌ها با دیگر صادرکنندگان تفاوت می‌کند، زیرا ما همراه دولت هستیم و می‌خواهیم به اقتصاد و تنظیم بازار ارز کمک کنیم.

وی افزود:​ هیچ کمبودی در عرضه پی وی سی نداریم و پتروشیمی‌ها برای عرضه پی وی سی در بورس و دریافت پول نقد راغبتر از صادرات این محصولات هستند.

مهدوی ابهری گفت: برخی افراد که تولیدکننده نیستند در سامانه بهین یاب وزارت صمت وجود دارد که به محض شیرین شدن بازار تقاضای خرید پی وی سی ثبت می‌کنند و این موجب می‌شود این محصولات به تولید کنندگان اصلی نرسد.

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی افزود: سال گذشته ۱۷۰ هزار تن صادرات داشته ایم و ۴۰۳ هزار تن حجم معامله پی وی سی بود و ۴۸۷ هزار تن نیز عرضه کرده ایم.

وی گفت: در خرداد سال گذشته از صنایع پایین دستی پتروشیمی و تولیدکنندگان برای خرید محصولاتمان دعوت کردیم، اما نخریدند و از پاییز که قیمت ارز افزایش داشت اقدام به خرید کردند.

مهدوی ابهری افزود: وظیفه ما تولید و عرضه است، اما باید بررسی شود چه اتفاقی افتاده که تقاضا ۵۸ درصد افزایش داشته که این افزایش تقاضا، فقط برای دلالی است.

وی تصریح کرد: در پایان سال گذشته که التهاب بازار وجود داشت به پتروشیمی‌ها برای کاهش التهاب اجازه فروش به صورت سلف داده شد، اما تولیدکنندگان هستند که رقابت ایجاد و قیمت را افزایش می‌دهند.

مهدوی ابهری گفت:​ اگر پتروشیمی‌ها در پی پول بودند ارزشان را ارزان نمی‌فروختند.

رضا محتشمی پور معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران نیز در این برنامه گفت: امسال میانگین تقاضای برای پی وی سی هفته‌ای ۱۹ هزار تن است در حالی که در مدت مشابه سال گذشته، تقاضا حدود ۱۰ هزار تن بود.

وی افزود: تقاضایی که روی تابلو بورس می‌آید جمع مجوز‌هایی است که آماده خرید هستند و بر اساس این در یک ماه گذشته کاهش ثبت ظرفیت‌های تقاضا در سامانه بهین یاب را داشته ایم.

معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران گفت: اکنون شرایطی وجود دارد که خریداران پی وی سی برای دریافت سهم بیشتر حداکثر تقاضا را ثبت می‌کنند.

محتشمی پور افزود:​ البته با توجه به افزایش نرخ ارز و رونق تولید داخلی و صادرات، بخشی از این تقاضا مربوط به افزایش تولید است، اما در شرایط کنونی پی وی سی به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است.

وی گفت: حجم مبادلات پی وی سی دو برابر دومین کالای بورس کالا در گروه پتروشیمی است و این محصول پیش از این که سر از بازار سیاه در بیاورد در حال انبار شدن است و تولیدی با آن انجام نمی‌شود.

معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران افزود:​ وزارت صمت در محاسبات خود همیشه نرخ ارز نیمایی را قرار می‌دهد در حالی که بازار هیچ وقت خود را با این ارز تطبیق نمی‌دهد.

محتشمی پور گفت: آنچه که در تابلوی بورس ایران برای پی وی سی بوده هیچ زمانی ۳۰ درصد بالای قیمت فوب خلیج فارس نبوده است.

وی افزود: قیمت کالا در تابلو بورس بر اساس نرخ ارز آزاد است.

معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران گفت: هیچ نمونه‌ای از مدیریت عرضه در چند ماه اخیر برای پی وی سی ندیده ایم و عرضه‌ها کامل در سقف امکان انجام شده است.