طرح الحاق زمین‌های اشغالی فلسطینی به اسرائیل؛ 'همین حالا هم دستشان است'
بی بی سی فارسی
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل قصد دارد در تابستان امسال بخش‌هایی از سرزمین‌های اشغالی فلسطینیان در کرانه غربی را ضمیمه خاک اسرائیل کند. او می گوید این طرح که برگرفته از طرح صلح دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکاست "فصل افتخارآمیز دیگری به تاریخ صهیونیسم" اضافه خواهد کرد.
فلسطینیان واکنش سرسختانه‌ای نشان داده و می گویند از موافقتنامه های پیشین نیز خارج خواهند شد. اقدامی که حکومت خودگران شکننده خودشان را به خطر خواهد انداخت. برای آنها تصمیم اسرائیل به معنی از دست دادن زمین هایی است که برای تاسیس کشور آتی فلسطینی در آینده حیاتی است و ضربه نهایی را به رؤیای فلسطینیان برای تعیین سرنوشت خود وارد می کند.
بخش مهمی از جامعه بین المللی با نگرانی فزاینده به آنچه که آن را نقض فاحش قوانین بین المللی می دانند نگاه می کنند و نسبت به تنش های جوشان یک "تابستان داغ" هشدار می دهند.
اما پایه و اساس آنچه که احتمالا یکی از مهمترین اقدامات سیاسی در منطقه در طی سال هاست، چگونه در حال شکل گرفتن است؟
حق نشر عکس AFP Image caption شهرک‌نشین‌ها می گویند که یک کشور فلسطینی در کرانه غربی یک تهدید خواهد بودسفر من در طول شاهراه اصلی که با خروج از بیت المقدس، به طرف جنوب ادامه می باید، شروع می شود.
نام این شاهراه بگین است. مناخیم بگین ششمین نخست وزیر اسرائیل و قبلا یک رهبر یک گروه مسلحانه یهودی بود. آقای بگین که مظهر ناسیونالیسم راستگراست، بنیانگذار جنبشی بود که بعداً ادغام و موجب تاسیس حزب لیکود شد. اکنون بنیامین نتانیاهو، رهبر این حزب است.
تشریح برنامه های انضمام اراضی اشغالی فلسطینیاناین شاهراه در سرازیری از کنار یک ساختمان دوازده طبقه می گذرد که دیوارهای آن با عکس های بزرگی از آقای نتانیاهو و دونالد ترامپ پوشیده شده. شعارهای "نه، به یک کشور فلسطینی" و "حاکمیت- آن را درست انجام بده" به زبان عبری به چشم می خورد.
- امارات نسبت به طرح نتانیاهو برای الحاق زمین‌های فلسطینی هشدار داد
- ابراز نگرانی آلمان از برنامه اسرائیل برای ضمیمه کردن اراضی اشغالی فلسطینیان
این پیام از رهبران کنونی اسرائیل و آمریکا نیست. این درخواست گروهی از شهرداران شهرک های یهودی نشین در کرانه غربی است، جایی که آن را قلب سرزمین یهودیان که در کتاب مقدس به آن اشاره شده، می دانند.
این شهرداران خواهان حاکمیت اسرائیل بر بیش از ۳۰ درصد کرانه غربی هستند که در طرح دونالد ترامپ آمده. آقای نتانیاهو می‌خواهد طرح مشمول قوانین اسرائیل کردن نواحی مورد نظر الحاقی را به کابینه خود یا پارلمان ارائه دهد و درخواست این شهرداران سبب می شود که جناح راست حزبش برای او دردسر ایجاد کند.
این مورد، نشانه ای از این است که چگونه مسیر جر و بحث ها در طی سال ها در اسرائیل تغییر کرده.
من به راهم ادامه می دهم و شاهراه بگین را پشت سر می گذارم؛ از یک ایستگاه بازرسی نظامی رد شده و وارد جاده باریکتری می شوم که به کرانه غربی منتهی می شود، منطقه ای که محل سکونت حدود سه میلیون فلسطینی و تقریبا نیم میلیون شهرک نشین اسرائیلی است.
"این زمین ترامپ نیست که آن را اهدا کند"محمد یحیی ارضه، زمین خودش را که درخت تاک و زیتون در آن کاشته، به من نشان می دهد.
ما در خارج ارطاس، یک دهکده فلسطینی ایستاده ایم. در بعضی جاها رنگی که نماد آشنای کرانه غربی است به چشم می خورد. پشت بام های نارنجی رنگ را می بینیم که با پیچ زدن به دور تپه به طرف جنوب غرب تا شهرک یهودی نشین افرات، ادامه می یابند.
زمین هایی که در پشت حصارهای کشیده شده قرار دارد بایر است و به یک دره خالی منتهی می شود و پس از آن مناطق مسکونی دیده می شود- بلوک های بتونی خاکستری رنگ اردوگاه پناهندگان دهیشه، در حاشیه شهر فلسطینی بیت لحم.
دو دنیای جداگانه، در کنار یکدیگر
از محمد پرسیدم در باره اظهارات اخیر نتانیاهو چه فکر می کند؟ پاسخ داد: "هیچ معنی ندارد.... همین حالا مثل این است که این زمین ها ضمیمه شده اند......تمام آنها در دستشان است."
محمد می گوید خانواده او برای نسل ها در این زمین کشاورزی می کردند اما با احداث شهرک افرات در دهه ۱۹۸۰ تغییرات شروع شد. او در مورد کشمکش های گاه و بیگاه بر سر کنترل می گوید:
"اگر من ۱۰تا آجر (برای ساختمان) اینجا روی هم بگذارم ماموران اسرائیلی می آیند و آن را خراب می کنند."
Image caption محمد یحیی ارضه می‌گوید این زمین‌ها همین حالا هم دستشان استمحمد می گوید اسرائیلی ها به بهانه این که اینها زمین های دولت هستند، آن را ضبط می کنند و دولت اسرائیل به شهرک نشین ها کمک می کند.
اسرائیل در حال برنامه ریزی برای احداث یک شهرک یهودی نشین جدید به نام غیفات ایتام، در شمال شرق همان جایی است که من در حال قدم زدن با محمد هستم. این شهرک در نزدیکی شهرک افرات ساخته خواهد شد و زمین محمد بین این دو شهرک قرار می گیرد.
"اگر افرات با جبر و زور ساخته شود ممکن است درب های ورود و خروج و حصار داشته باشد و به ما اجازه ورود به زمینمان را ندهد. آنها به ما خواهند گفت باید اجازه ویژه و تأیید نامه بگیریم."
مقامات اسرائیلی چندین بار گفته اند که فلسطینیان می توانند در مورد مسیر حصارها در حین احداث اعتراض کنند یا به دادگاه شکایت کنند. ولی از اظهار نظر در مورد اعتراض خاصی در ارتباط با دسترسی فلسطینیان به زمین هایشان در صورت احداث غیفات ایتام، خودداری کردند.
قرار است حکم قضات دادگاه در مورد تقاضای تجدید نظر علیه اختصاص زمین برای احداث شهرک غیفات ایتام صادر گردد.
من نظر محمد را در باره طرح دونالد ترامپ پرسیدم که بر اساس آن ۷۰ درصد کرانه غربی به تاسیس کشور فلسطینیان اختصاص می یابد و توسعه شهرک های یهودی نشین به مدت چهار سال در خارج زمین هایی که ضمیمه اسرائیل می شود، متوقف خواهد شد.
محمد در حالی که هلویی را که تازه از درخت چیده در دست دارد می گوید: "ترامپ کیست که قول چیزی را بدهد؟ آیا او مالک این زمین است؟ من می توانم این هلو را به شما بدهم چون مال من است ولی اگر آن را نداشته باشم، چطور می توانم آن را به شما تعارف کنم؟"
"آنها می گویند خدا طرف ماست و ما می توانیم هر کاری که می خواهیم بکنیم"با ادامه سفر، در جایی که از افرات دور نیست می توان تفاوت فاحش را در کرانه غربی مشاهده کرد.
Image caption افرات یکی از ۱۳۰ شهرک یهودی‌نشین اسرائیل در اراضی اشغالی کرانه غربی استقبل از یک برج دیدبانی، ستون های کم ارتفاع بتونی را می بینیم که در امتداد یک جاده غبارآلود کار گذاشته شده و شبکه ای ازدیوارها، حصارها و ایستگاه های بازرسی مرز گسترش اسرائیل را تعیین می کند-دیواری که دو منطقه را جدا می کند.
شروع این برنامه ساختمانی در جریان دومین انتفاضه یا قیام فلسطینیان در فاصله سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ بود؛ زمانی که بمبگذاری های انتحاری به دفعات موجب کشته شدن اسرائیلی ها می شد و اسرائیل رخنه به داخل شهرهای کرانه غربی را شروع کرده بود.
اسرائیل می گوید احداث موانع موجب نجات مردم می شود ولی منتقدان آن را نقشه ای برای اشغال زمین ها می دانند.
قوانین بین المللی شهرک های یهودی نشین را غیرقانونی می داند و به ممنوعیت کشورها از انتقال بخشی از جمعیتشان به مناطقی که تحت اشغال نظامی است استناد می کند. اما اسرائیل این استدلال را رد کرده و می گوید این منطقه سرزمین اشغالی نیست بلکه "مورد مناقشه" است.
بیشتر بخوانید:
- نقشه 'معامله قرن'؛ آنطور که ترامپ فلسطین و اسرائیل آینده را می‌بیند
- 'سرزمین‌های اشغال شده توسط اسرائیل' کجاست و چرا به این نام شناخته می‌شود؟
- ترامپ: معامله قرن طرحی برد-برد است؛ فلسطینی‌ها 'کشور مستقل' تشکیل می‌دهند
یک گارد مسلح به من اجازه می دهد پس از عبور از ایستگاه بازرسی وارد خیابان های ساکت افرات شوم.
طرح دونالد ترامپ با پیشنهادهای صلح قبلی تفاوت زیادی دارد. از نظر برخی، اسرائیل می تواند به عنوان بخشی از معامله صلح با فلسطینیان که می خواهند کرانه غربی جزئی از کشور آینده شان باشد، به طور رسمی صاحب شهرک های بزرگ یهودی نشین از جمله افرات بشود.
بیشتر مجتمع های بزرگ یهودی نشین در طول "خط سبز" بنا شده اند که خط آتش بس قبل از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷یعنی تاریخی بود که اسرائیل با اشغال کرانه غربی، آن را از کنترل اردن خارج کرد.
ولی طرح دونالد ترامپ به منزله این است که قبل از هرگونه مذاکره ای با فلسطینیان، آمریکا به طور بالقوه حاکمیت اسرائیل را بر شهرک های یهودی نشین و دره اردن که از نظر استراتژیک اهمیت زیادی دارد، پذیرفته است.
در خارج یک کیوسک شیرینی فروشی با یدیدیا موسوی و شارون بارزانی که هر دو بیست و چند ساله اند گپ می زنم.
یدیدیا می مگوید که در بخش امنیتی کار می کند و از شهرکی که جنوبی تر و نزدیک شهر هبرون( الخلیل) است می آید.
او در اشاره به کرانه غربی که در کتاب مقدس اسمش یهودیه و سامریه است و بسیاری از اسرائیلی ها آن را به همین نام می خوانند، می گوید "جای فوق العاده ای است، اهمیت زیادی برای اسرائیل دارد."
Image caption کرانه غربی برای یدیدیا موسوی و شارون بارزانی مهم استاز او در باره نقشه های آقای نتانیاهو سئوال می کنم. می گوید این نقشه ها کافی نیست.
"(ما باید) قوانین اسرائیل را در تمام این خاک پیاده کنیم. این تاریخ ماست. برای یهودیان این بیشترین اهمیت را دارد-ما کشور دیگری نداریم که آنجا برویم."
شارون اضافه می کند: "شما نمی توانید به مردم بگویید که از زمین و خانه شان بیرون بروند."
من به دفتر شهردار می رسم. در خارج دفتر عکسی از یک موزائیک کف زمین که در دهه ۱۸۸۰ در اردن کشف شده، دیده می شود.
این موزائیک که به نقشه مادبا شهرت دارد، نقشه سرزمین مقدس را در قرن ششم هجری نشان می دهد. در یکی ازنوشته های حکاکی شده روی این موزائیک، به زبان یونایی به این که در انجیل محل افرات در نزدیکی بیت لحم ذکر می شود، اشاره شده.
شهرک یهودی نشین افرات در سال ۱۹۸۳ احداث شد. عودید ریفیفی، شهردارافرات به ارتباط مذهبی و ایدئولوژیکی با این شهرک کاملا وارد است اگر چه می گوید این انگیزه اصلی بسیاری از یهودیانی که به این شهرک آمدند نیست.
خیلی ها مانند خود او به دلیل ارزانتر بودن خانه ها در یک جامعه یهودی در دهه ۱۹۹۰به این محل آمدند.
Image caption عودید ریفیفی، شهردارافرات از همان ابتدا از طرح دونالد ترامپ حمایت کردآقای ریفیفی با آقای نتانیاهو در تماس است. با اعضای تیم اسرائیلی- آمریکایی که ماموریت تنظیم مرزها را پس از الحاق به خاک اصلی اسرائیل دارند آشناست و از همان ابتدا از طرح دونالد ترامپ حمایت می کرد.
"فکر می کردم این یک تلاش واقعی برای پیدا کردن راه دیگری جهت حل مناقشه بود."
نظر او را در باره سایر شهرداران راستگرایی که به نتانیاهو حمله می کنند و مدعی هستند اسرائیل حتی حق بیشتری در کرانه غربی دارد، پرسیدم. آقای ریفیفی مؤدبانه از بعضی از همقطارانش انتقاد می کند.
"یک چنین عقیده ای به دلیل عدم درک کامل دهکده جهانی است که در آن زندگی می کنیم." اشاره او به مخالفت های قوی بسیاری در دنیای خارج با هرگونه الحاقی بود.
"این که فکر کنیم قوی هستیم و خدا هم طرف ماست و می توانیم هر کاری بکنیم، درست نیست.
"شما باید درک کنید که طرح ترامپ چندین مرحله دارد و این مرحله اول است."
رونق ساخت و سازمخالفان می گوید نقشه دونالد ترامپ چیزی بیش از رسمی کردن یک واقعیت بالفعل که نیم قرن قبل با نقض قوانین بین المللی شکل گرفت نیست.
من به پل عظیمی می رسم که در دست ساخت است. دو برابر جاده ای که از شاهراه بگین تا کرانه غربی امتداد می یابد و بیت المقدس را به افرات و سایر شهرک های یهودی نشین جنوبی تر، متصل می سازد.
Image caption یک پل در دست احداث، تردد بین بیت المقدس و شهرک ها را آسان تر می کندما در فاصله چند متری دیواری که دو قسمت را از هم جدا می کند ایستاده ایم. یک دیوار بتونی به ارتفاع ۸ متر مانع دیدن خانه های فلسطینیان که در آن سوی دیوار است، می شود. در روی پل بالای سر ما اتومبیل هایی که شماره پلاک اسرائیلی دارند در رفت و آمدند.
درور اتکس، مدیر سازمان غیردولتی اسرائیلی کرم نافوت، که ساختن شهرک یهودی نشین را تحت نظر دارد می گوید "این تمام داستان کرانه غربی در۵۳ سال اخیر است. گرفتن از فلسطینیان و دادن به اسرائیلی ها. کاری که می کنید این است که زمین را ضبط می کنید و فقط به اسرائیلی ها اختصاص می دهید. این یک راه است. راه دیگر مهر و موم کردن و جلوگیری از توسعه جوامع فلسطینی است."
کارگران اروپای شرقی را می بینیم که در حال حمل الوارهای فولادی سنگین هستند.
Image caption ساخت و سازها باعث شده جمعیت شهرک ها در حد قابل توجهی افزایش یابدبه گفته آقای اتکس، این بزرگترین پروژه زیربنایی اسرائیل در کرانه غربی در بیست سال اخیر است.
او می گوید ساختن جاده ها، لوله های آب و سیستم های تصفیه فاضلاب های بیشتر، سبب می شود که جمعیت شهرک ها در حد قابل توجهی افزایش یابد.
"شهروندان فلسطینی یک کشور آتی فلسطینی"
آقای اتکس و سایر گروه هایی که این ساخت و سازها را تحت نظر دارند هشدار می دهند که الحاق بخش هایی از کرانه غربی به اسرائیل ممکن است اشخاصی مانند محمد ارضه را در محدوده های محصور قرار دهد.
انستیتوی واشنگتن که یک اندیشکده آمریکایی است معتقد است الحاق ۳۰ درصد خاک کرانه غربی به اسرائیل می تواند روی زندگی ۱۱۰ هزار فلسطینی تاثیر بگذارد.
آقای نتانیاهو گفته است به طور مثال کسانی که در دره اردن زندگی می کنند همچنان "شهروند فلسطینی" باقی خواهند ماند. منتقدان از این بیم دارند که عملا آنها در جزیره هایی که تحت کنترل مدنی فلسطینی است زندگی خواهند کرد و در محاصره زمین هایی خواهند بود که تحت صلاحیت قضایی کامل اسرائیل است.
حق نشر عکس AFP Image caption روستاهای فلسطینی و شهرک‌های یهودی نشین در برخی مناطق کنار هم هستندرهبری فلسطینیان و حدود ۵۰ کارشناسی که شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد منصوب کرده می گویند این به معنی اجرای یک سیستم "آپارتاید" در کرانه غربی است- دو ملت که در یک مکان هستند ولی یک کشور با حقوق نابرابر بر آنها حکومت می کند.
برخی از شخصیت های مخالف بیشتراحزاب در اسرائیل طرح دونالد ترامپ را کابوسی که بدون دقت در حال اجراست می خوانند. به عقیده آنها از الحاق یک جانبه چیزی عایدشان نمی شود در حالی که وجهه جهانی اسرائیل خدشه دار می شود.
ولی به نظر یوسی کوپرواسر، یک ژنرال بازنشسته ارتش اسرائیل، شمار فلسطینیانی که این الحاق یک جانبه حاکمیت، شامل حالشان خواهد شد "ناچیز" خواهد بود.
به عقیده او اسرائیل ممکن است به بسیاری از آنان اجازه اقامت بدهد و توصیه می کند که رهبری فلسطینیان باید با دولت دونالد ترامپ وارد گفتگو شود.
"این منطقِ طرح صلح آمریکاست. فلسطینیان شهروند کشور آتی فلسطینی خواهند بود."
"این طور نیست که ما کلید را بیرون انداخته و به خانه می‌رویم"
راندن به داخل شهر فلسطینی رام الله اغلب کار مشکلی است. تعداد ورودی ها و خروجی های این شهر کم است و دائما تراکم سنگین دیده می شود.
رام الله مقر حکومت خودگردان فلسطینی است.
نهاد حاکم در دهه۱۹۹۰ و در نتیجه قرارداد صلح اسلو که نقطه اوج روند صلح اسرائیلی- فلسطینی است، به وجود آمد.
اکنون محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینی در تلاش برای افزایش فشارهای بین المللی جهت جلوگیری از الحاق، می گوید حکومت خودگردان دیگر متعهد به رعایت توافق های با اسرائیل و آمریکا از جمله توافق های امنیتی نیست.
حق نشر عکس AFP Image caption ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳، یاسر عرفات، رهبر تشکیلات خودگران فلسطینی و اسحاق رابین، نخست وزیر اسرائیل در واشنگتن در آمریکا با هم دست دادنداسرائیل و فلسطینیان در سال ۱۹۹۳ یک موافقت نامه صلح امضا کردند ولی توافق نهایی هنوز حاصل نشده.
برخی نگرانند که به تعلیق درآوردن کامل چنین همآهنگی می تواند به تسریع فروپاشی حکومت خودگردان فلسطینی و بروز بالقوه هرج و مرج در کرانه غربی منجر شود.
در میان تفرقه شدید سیاست های فلسطینی- گروه پیکارجوی حماس که رقیب اصلی جنبش فتح محمود عباس است، ممکن است از این جریان بهره گیری کند و هم اکنون در مورد رویارویی با اسرائیل هشدار داده است.
در رام الله به یک کنفرانس خبری می روم که محمد اشتیه، نخست وزیرفلسطینیان ترتیب داده. تدابیر امنیتی همواره شدید است. حالا باید قبل از ورود به ساختمان به خاطر ویروس کرونا ضد عفونی شوید. داخل اتاقکی مایع ضد عفونی را با اسپری به من می پاشند. بیشتر این مایع موهای سرم را خیس می کند.
آقای اشتیه، می گوید نقشه اسرائیل، مناقشه را وارد مرحله جدیدی در تاریخ خواهد کرد.
"این روند صلح به یک بن بست جدی رسیده. به عنوان رهبری فلسطینی ما با لحظه واقعیت مواجه هستیم."
از او در باره چشم انداز آینده حکومت خودگردان می پرسم.
"بگذارید خودمان را گول نزنیم. حکومت خودگردان فلسطینی هدیه هیچ کس نیست. به خاطر ملت فلسطینی بود که به وجود آمد... ما نمی خواهیم کلید را بیرون بیاندازیم و به خانه برگردیم."
آقای اشتیه، جامعه بین المللی را به کوتاهی در اقدام متهم کرد.
ار او سئوال می کنم چرا رهبری فلسطینیان نمی خواهد با آمریکا وارد گفتگو شود؟
او می گوید الحاق بخشی از کرانه غربی به خاک اسرائیل به معنی "انهدام"یک دولت آتی فلسطینی خواهد بود و با پذیرفتن آن دولت خودگردان فلسطینی به "مشتی خیانتکار" تبدیل خواهد شد.
موقعیت حساساتفاق بعدی چیست؟ آقای نتانیاهو با وجود اظهار نظرها مبنی بر این که این نقشه ها فقط ترفندی برای جلب موافقت جناح راست پس از سه انتخابات بی نتیجه است، همچنان به صحبت در باره نقشه هایش ادامه می دهد.
نخست وزیر اسرائیل در ماه مه هنگامی که قرار بود دولت جدید ائتلافی او سوگند یاد کند گفت: "این سرزمین ها جایی هستند که ملت یهود متولد شد و رشد کرد."
حق نشر عکس Reuters Image caption نتانیاهو می‌گوید الحاق بخش‌هایی از زمین‌های اشغالی، "ما را به صلح نزدیک‌تر می‌کند"او افزود که مشمول قانون اسرائیل قرار دادن این سرزمین ها "ما را از صلح دور نخواهد کرد و به صلح نزدیک تر خواهد کرد."
توافق دولت ائتلافی به او اجازه می دهد پیشنهادهایش را به کابینه یا پارلمان اسرائیل ارائه دهد.
دولت آمریکا که درماه مه گفته بود انتظار ندارد در روند صلح تعجیل شود، ممکن است اکنون حاضر به حمایت از پیشنهادهای آقای نتانیاهو باشد مشروط بر این نخست وزیر اسرائیل متعهد به اجرای تمام بسته پیشنهادی آقای ترامپ باشد ( به این معنی که احتمال مذاکره با فلسطینیان در چهار سال آینده حفظ خواهد شد) و اعضای اصلی دولت ائتلافی در این باره اتفاق نظر داشته باشند.
تصور می رود آقای گانتس کمتر مایل به نقشه الحاق یک جانبه است و می خواهد با واشنگتن و آن دسته از کشورهای عرب که با اسرائیل مرتبطند، همآهنگی وجود داشته باشد.
در مورد اخیر، به خصوص کشور همسایه اردن، مخالفت شدید خود را با هر گونه انضمام نشان داده و موجب نگرانی در باره ثبات منطقه در صورت اجرای برنامه شده.
به گفته لاهاف هارکوف، خبرنگار دیپلماتیک روزنامه واشنگتن پست، حزب آبی و سفید آقای گانتس که موفقیتش در انتخابات تا حدودی به دلیل آراء جناح چپ بود، در "موقعیت حساسی" قرار دارد.
لاهاف هارکوف، به من می گوید در حالی که آقای نتانیاهو می خواهد تمام نقشه را اجرا کند آقای گانتس و گبی اشکنازی وزیر خارجه که او هم عضو حزب آقای گانتس است، خویشتن داری بیشتری نشان می دهند.
بازیکنان اصلی به طور قطع ملاقات های بیشتری با هم خواهند داشت.
دوباره وارد شاهراه بگین می شوم و این بار به سمت بیت المقدس باز می گردم. دفتر نخست وزیر و پارلمان اسرائیل در نزدیکی تقاطع جاده منتهی به شرق قرار دارد. در جاده ای که پیش روست، رویدادهای تاریخی بیشتری می تواند اتفاق افتد.
- خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید
همه عکس‌ها مشمول قوانین حق مولف است.
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: طرح الحاق زمین‌های اشغالی فلسطینی به اسرائیل؛ 'همین حالا هم دستشان است'
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
