معامله روسیه و طالبان برای قتل نظامیان آمریکایی در افغانستان: گرو چیست؟

حق نشر عکس US ARMY Image caption از ماه آوریل سال جاری تا کنون هیچ نظامی آمریکایی به دست طالبان کشته نشده و شمار نظامیان آمریکایی از ۱۳ هزار به ۸۶۰۰ کاهش یافته است.

توبیاس الوود، رئیس کمیته دفاعی پارلمان بریتانیا گفته است خواستار مذاکره سازمان ملل پیرامون احتمال عملیات سازمان اطلاعات ارتش روسیه در افغانستان خواهد شد. پیشتر او از وزیر دفاع خواسته بود تا در این مورد به پارلمان گزارش دهد اما این پیشنهاد به تصویب نرسید.

دلیل درخواست آقای الوود گزارشی در روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز است که نوشته است افسران یکی از ادارات ستاد ارتش روسیه (موسوم به بخش گرو GRU) در معامله ای با طالبان در گذشته به آنها وعده داده بود که در برابر هر نظامی آمریکایی که در افغانستان به قتل برسانند به آنان پاداش نقدی داده خواهد شد.

این گزارش بعدا در روزنامه‌های واشنگتن پست و وال استریت ژورنال هم به نقل از "منابعی در کاخ سفید" منتشر شد.

طالبان (که روسیه آن را سازمان تروریستی می‌داند) با قاطعیت این اتهام را مردود دانسته و کاخ کرملین - دفتر رئیس جمهوری روسیه - نیز این گزارش را "اکاذیب سفیهانه" توصیف کرده است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، هم گفته است او و مشاوران نزدیکش به هیچ وجه در جریان اطلاعاتی درباره گزارش‌های مربوط به "حملات ادعایی" به سربازان آمریکایی در افغانستان با حمایت روسیه در سال گذشته قرار نگرفته‌اند. آقای ترامپ گزارش نیویورک‌تایمز در این باره را رد کرد و این گزارش را خبر "جعلی" خواند.

سرگئی ژیموف، از افسران سابق سرویس اطلاعات خارجی روسیه در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی گفته است که احتمال دارد که عملیات "گرو" در این مورد بخشی از مسابقه جهانی ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، رئیسان جمهوری روسیه و آمریکا باشد. وی گفته است: "گرو دستگاهی عظیم و مرتبط با مسایل جنگی است و فعالیت های متفاوتی دارد."

به گفته او، این سازمان دارای مامورانی است که برای اجرای مقاصد آن در زمینه عملیات دشوار تربیت شده‌اند در حالیکه کارشان جنبه‌های سیاسی هم دارد.

آقای ژیموف گفته است: "پوتین به قدرت نمایی بین‌المللی علاقمند است البته اگر مجازاتی در پی نداشته باشد."

انتقامجویی یا عملیات متعارف

روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابعی در کاخ سفید که از آنها نام نبرده گفته است که ممکن است تلاش گرو برای تشویق طالبان به قتل نظامیان آمریکایی انتقامجویی از آمریکاییان به خاطر درگیری در سوریه در فوریه سال ۲۰۱۸ بوده باشد.

در عملیاتی که در آن زمان در نزدیکی شهر دیرالزور در سوریه روی داد، ارتش آمریکا چند صد تن از افراد مسلح همراه نیروهای بشار اسد را کشتند. به گفته روزنامه نگاران، تعدادی شهروند روسی هم که توسط شرکت خصوصی "واگنر" برای جنگ به سوریه اعزام شده بودند در میان تلفات این عملیات بودند.

حق نشر عکس Getty Images

(بعدا ولادیمیر پوتین اذعان کرد که تعدادی "شرکت خصوصی خدمات امنیتی" روسی در سوریه فعالیت دارند).

به گفته سرگئی ژیروف، که برای چندین سال به عنوان یک مامور اطلاعاتی غیرقانونی فعالیت داشته، در کنار عملیات نظامی در جنگ افغانستان بین سال های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۹، "یک رویارویی مخفی هم بین ماموران اطلاعاتی آمریکا و شوروی در افغانستان در جریان بود".

وی گفته است: "در طول عملیات نظامی شوروی در افغانستان، هیچ نظامی آمریکایی در آن کشور نبود اما مربیان سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا - سیا - در افغانستان و پاکستان حضور داشتند و ماموران گرو در صدد شکار آنان بودند."

آقای ژیروف افزوده است: "البته در آن زمان این جستجو به قتل آمریکاییان ارتباطی نداشت بلکه گرو مایل بود ماموران اطلاعاتی آمریکا را در حین عملیات دستگیر کند و بگوید که سیا مخفیانه امکاناتی را در اختیار گروه های مجاهدین افغانستان قرار می دهد."

به گفته پنتاگون - وزارت دفاع آمریکا - ۲۲ نظامی آمریکایی در طول سال ۲۰۱۹ در افغانستان کشته شدند که بالاترین آمار تلفات نظامی آمریکا در عملیات موسوم به "پاسدار آزادی" بوده که از سال ۲۰۱۵ آغاز شد.

چهار تن از آنان در اثر حوادث غیر عملیاتی جان خود را از دست دادند (حوادثی مانند سقوط هلی کوپتر در اثر نقص فنی.)

هجده نفر دیگر در نتیجه تیراندازی یا انفجار بمب و وسایل انفجاری کنار جاده‌ای کشته شدند. تقریبا همه کشته شدگان از نفرات واحدهای زبده ارتش آمریکا و دست کم ده تن عضو واحد "کلاه سبزها" بودند که نیروی ویژه عملیاتی است. سه نظامی هم به واحد هوابرد تفنگداران دریایی تعلق داشتند.

بیشتر بخوانید:

• رابطه طالبان با روسیه؛ 'بازی بزرگ' دیگری در راه است؟
• روسیه: برای مبارزه با داعش با طالبان در تماس هستیم
• رقابت روسیه و آمریکا در مذاکرات صلح با طالبان؟
• ترامپ می‌گوید در جریان گزارش 'جایزه روسیه به طالبان برای کشتن سربازان آمریکایی' نبوده
• سفارت روسیه در واشنگتن: اتهام جایزه برای کشتن سربازان آمریکایی در افغانستان بی‌اساس است

منابع نیویورک تایمز مدعی هستند که کشته شدن دست کم یک تن از این آمریکاییان نتیجه معامله طالبان با سازمان اطلاعاتی روسی بوده است.

از اول سال ۲۰۲۰ میلادی، ۹ نظامی آمریکایی در افغانستان کشته شده اند. در اواخر فوریه، آمریکا و طالبان به توافقی دست یافتند که هدف از آن پایان درگیری در افغانستان بود. این توافق شامل خروج مرحله بندی شده نیروهای آمریکایی از افغانستان است البته به این شرط طالبان و متحدان آن - از جمله القاعده که روسیه آن را سازمان تروریستی می داند - به نیروهای آمریکایی حمله نکنند و از خاک افغانستان جهت تضعیف امنیت ایالات متحده استفاده نبرند.

از مام آوریل به بعد حتی یک آمریکایی هم به دست طالبان کشته نشده و شمار نیروهای آمریکایی از ۱۳ هزار به ۸ هزار کاهش یافته است و همانظور که ژنرال فرانک مکنزی، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا در منطقه، تاکید داشته، حتی یک نظامی آمریکایی نیز در این مدت کشته نشده است.

گزارشگران نیویورک تایمز به نقل از منابع اطلاعاتی آمریکایی که از آنها نام برده نشده نوشته اند که روسیه به طالبان قول داد که در ازای کشتن سربازان بریتانیایی در افغانستان هم به این گروه پول بدهد.

از آنجا که از سال ۲۰۱۶ به اینسو هیچ نظامی بریتانیایی در افغانستان کشته نشده ارزیابی این ادعا دشوار است.

نقش "غیرمرموز" گرو حق نشر عکس US ARMY Image caption الیوت رابنز، استوار ۳۱ ساله یکی از ۲۲ نظامی آمریکایی است که در سال ۲۰۱۹ در افغانستان کشته شدند. او از نفرات نیروهای عملیات ویژه ارتش ایالات متحده بود.

به نوشته نیویورک تایمز، واحد شماره ۲۹۱۵۵ گرو مسئول معامله با طالبان بوده است.

روزنامه نگاران این روزنامه مدعی هستند که این واحد، که به گفته این روزنامه تا سال گذشته حتی برای بسیاری از ماموران ضدجاسوسی ناشناخته بود، در عملیات "بی ثبات سازی اروپا" فعالیت دارد و همچنین مامور سازماندهی "عملیات ویژه" و ترورهای مورد نظر دولت روسیه در سراسر جهان است.

ظاهرا منظور روزنامه نیویورک تایمز واحد نظامی شماره ۲۹۱۵۵ است که بیشتر به "مرکز ۱۶۱" برای آموزش کارشناسان و ماموران اطلاعاتی شهرت دارد.

وجود این مرکز که د ر سال ۱۹۶۲ برای ارتقاء آموزشی نیروهای مسلح روسیه در زمینه ضداطلاعات راه اندازی شد، از دوره اتحاد شوروی برای منابع اطلاعاتی غربی شناخته شده بود.

تا آنجا که از اطلاعات موجود بر می‌آید، این مرکز نحوه از کار انداختن تجهیزات نظامی و خرابکاری در اسلحه و مهمات و همچنین زیرساخت‌های مورد استفاده نظامی در پشت جبهه دشمن را آموزش می‌داده اما در دهه ۱۹۹۰، توجه ویژه‌ای به تربیت متخصصان مقابله با تروریسم نشان داد.

با اینهمه، به گفته کارکنان سابق گرو، کارآموزان این مرکز برای عملیات اطلاعات نظامی مانند کار کردن با اسلحه و خرابکاری در پشت جبهه دشمن ترتبیت می‌شدند و آموزش آنان جنبه سیاسی نداشت.

براساس اطلاعات پایگاه داده‌های اسپارک-اینترفاکس، که اطلاعات مربوط به نهادهای خصوصی و دولتی روسیه و چند کشور دیگر را در اختیار مراجعان قرار می‌دهد، ژنرال آندری آوریانف ریاست این مرکز را برعهده دارد و پژوهش‌های قبلی نشان می‌دهد که این فرد همچنین سمت فرماندهی مامورانی به نام‌های آناتولی چپیگی و الکساندر میشکین را داشته که منابع اطلاعاتی بریتانیایی آنها را عامل مسموم کردن سرگئی اسکریپال، افسر سابق گروه در بریتانیا می‌دانند.

سرگئی اسکریپال، مامور اطلاعاتی سابق روسیه که در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به نفع آمریکایی جاسوسی می‌کرد و در بریتانیا سکونت داشت، در سال ۲۰۱۸ همراه با دخترش در یکی از شهرهای این کشور توسط ماده سمی نووچیک مسموم شد و در گذشت.

حق نشر عکس US ARMY Image caption از سال ۲۰۱۵ به اینسو ارتش آمریکا بیش از ۹۰ افسر و سرباز را در افغانستان از دست داده است

پیش از ژنرال آوریانف، فرماندهی واحد نظامی ۲۹۱۵۵ را ژنرال دمیتری پرونیاگین در دست داشت.

در سال ۱۹۹۷، به ژنرال پرونیگین نشان "ستاره قهرمان روسیه" داده شد که بالاترین نشان نظامی در روسیه است.

این شخص در عملیات جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین در سال ۲۰۱۴ و همچنین در عملیات نظامی در سوریه نقشی عمده داشته است.

در هر حال، مقامات روسی قاطعانه هرگونه معامله بین گروه و طالبان را تکذیب کرده‌اند.

دمیتری پسکوف، سخنگوی دفتر رئیس جمهوری روسیه در واکنش به گزارش نیویورک تایمز گفت: "در درجه اول این اتهام کاملا دروغ است؛ در درجه دوم اگر در ایالات متحده سرویس های ویژه در برابر رئیس جمهوری پاسخگو هستند، من پیشنهاد می کنم که در این زمینه به اظهارات پرزیدنت ترامپ استناد شود که این مطالب را ارزیابی کرده است."

دونالد ترامپ گفته بود که این نخستین باری است که منابع اطلاعاتی آمریکایی به او در مورد توطئه مشترک طالبان و گروه اطلاعاتی داده‌اند.

وی افزود: "سرویس های اطلاعاتی هم اینک به من گفته اند که قادر به تایید درستی این اطلاعات نبوده اند و بنابراین در این مورد به من یا معاون رئیس جمهوی گزارشی ندادند."

به نوشته روزنامه‌های آمریکایی، اتهام همکاری گروه و طالبان در اواخر ماه مارس در جلسه مشترک سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده مطرح و بررسی شد. نیویورک تایمز نوشته است که این سازمان‌ها از دادن گزارش به رئیس جمهوری خودداری کردند زیرا در مورد جنبه‌های مختلف این اطلاعات اطمینان لازم را نداشتند.