۱۳ واقعیت شگفت‌انگیز دربارهٔ مهاجرت پرندگان

آفتاب‌‌نیوز :

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حتی پرندگان کوچک آواز‌خوان هم می‌توانند هر سال هزاران کیلومتر سفر کنند و به مناطقی با آب و هوای گرم‌تر بروند.

در اینجا چند یافتهٔ شگفت‌انگیز را با هم می‌خوانیم.

۱. یونانیان باستان فکر می‌کردند در زمستان پرندگان به ماهی تبدیل می‌شوند

جوامع باستان انواع توجیهات و توضیحات جالب و عجیب برای ناپدید شدن سالانهٔ پرندگان ابداع کرده بودند. بعضی از آنها فکر می‌کردند پرنده‌ها زمستان‌ها تبدیل به صدف‌های کشتی‌چسب‌ می‌شوند و بعضی فکر می‌کردند در میان صخره‌ها به خواب زمستانی فرومی‌روند. تا همین اواخر قرن نوزدهم بر این باور بودند که پرندگان بخشی از سال را در میان گل‌و‌‌لای کف آبگیر‌ها زندگی می‌کنند.

سهره طلایی یکی از نمونه‌های شگفت‌آور از خانوادهٔ سهره‌های بومی اروپا و شمال آفریقا و غرب آسیاست. در زمستان تعداد زیادی از سهره‌های طلایی بومی بریتانیا به جنوب اروپا مهاجرت می‌کنند

۲. در سال ۱۸۲۲، لک‌لکی با نیزهٔ آفریقایی در بدنش خود را به آلمان رساند

این اولین نشانهٔ روشنی بود که نشان می‌داد پرندگان زمستان‌ها را در مناطقی دیگر از کرهٔ زمین می‌گذرانند و از آن زمان حدود ۲۵ مورد دیگر هم مشابه چنین چیزی گزارش شده است.

۳. اولین نشانه‌های مهاجرت پرندگان در رفتار‌های عجیب پرندگان در اسارت مشاهده شد

گزارش‌هایی از اوایل قرن هفدهم به ما رسیده است که تغییرات عجیبی در رفتار پرندگان در قفس در محدوده زمانی مهاجرت پرندگان وحشی دیده می‌شده است. پرندگان در قفس وزن‌شان بیشتر می‌شد و بی‌قرار و ناآرام می‌شدند و شب‌ها فعالیت بیشتری می‌کردند و مدام جهت خاصی از قفس خود را می‌خراشیدند.

۴. اولین مهاجرت هر پرنده خیلی پرخطر است اما پرنده‌هایی که از آن جان سالم به در‌برند، بیشتر عمر می‌کنند

سفر در مسافت‌های طولانی خطرات زیادی دارد، از جمله وضعیت آب‌و‌هوایی جدید، عوامل بیماری‌زا و شکارچی‌ها. پرندگان جوان با خطر بیشتری روبه‌رو هستند، پژوهشی نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد مرگ‌ومیر پرندگان آواز‌خوان مرگ پرندگان جوان در جریان مهاجرت است.

شواهدی در دست است که اگر پرنده‌ای از اولین پرواز مهاجرت جان سالم به در برد، نسبت به پرنده‌هایی که مهاجرت نمی‌کنند عمر طولانی‌تری خواهد کرد. یک سسک آواز‌خوان ۱۰ گرمی می‌تواند به مدت ده تا دوازده سال پیوسته از این سر جهان به آن سر جهان سفر کند.

بال‌لاکی در کامبریا واقع در شمال غربی انگلستان. این پرنده که کمی کوچک‌تر از سار است در زمستان، بین ماه‌های اکتبر تا مارس، به بریتانیا می‌رود. تاج افراشته‌ و بال و پر نرم و ابریشمین به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری دارد و انتهای بعضی از پرهایش لکه‌های عجیب سرخ‌رنگی دارد

۵. پرندگان نوعی ساعت درونی دارند که بدن‌شان را برای سفر آماده می‌کند

مثل ورزشکاران، پرنده‌ها هم خودشان را پیش از شروع مهاجرت از نظر جسمی برای سفر آماده می‌کنند. آنها بیشتر غذا می‌خورند و وزن اضافه می‌کنند، کبد و اعضای تولید‌مثل آنها کوچک می‌شود و لایه‌های سلولی طوری تغییر پیدا می‌کند تا بتواند استفاده‌ٔ بهینه‌ای از چربی و اکسیژن کند. بعضی پرندگان پر‌های پرواز جدیدی در می‌آورند که رشد آنها یک ماه طول می‌کشد.

۶. پرندگان مهاجر را می‌توان به دو دستهٔ "پرندگان تقویمی" و "پرندگان اقلیمی" تقسیم کرد

ما به طور دقیق نمی‌دانیم که چه عاملی باعث مهاجرت پرنده‌ها می‌شود. بعضی پرنده‌ها هر سال در زمان مشخصی مهاجرت می‌کنند درحالی که زمان مهاجرت گروه دیگری از پرندگان به وضعیت آب‌و‌هوایی بستگی دارد.

در جزیرهٔ بورنئو در آسیای جنوب شرقی، رسیدن سالانهٔ دسته‌های سنگ‌چشم قهوه‌ای چنان دقیق و ثابت است که کشاورزان از روی آمدن آنها می‌دانند که چه زمانی باید محصول خود را بکارند.

۷. مسیر مهاجرت بیشتر پرندگان در ژن‌‌های آنها ثبت شده است

هرچند بیشتر پرندگان بزرگ مانند قو‌ها و غاز‌ها از بستگان با‌تجربه‌تر خود پیروی می‌کنند، اما بسیاری از پرنده‌های کوچک اولین مهاجرت خود را بدون هیچ راهنمایی شروع می‌کنند. گمان بر این است که آنها نوعی قطب‌نمای درونی را به ارث می‌برند که به آنها می‌گوید کجا باید بروند.

وقتی پژوهشگران پرندگانی با مسیر‌های مهاجرت مختلف را با هم در آمیختند، نسل بعد مسیری را در میانهٔ راه والدینش در پیش گرفت.

۸. پرندگان هر سال به مکان مشخص خود بازمی‌گردند، حتی به همان شاخهٔ درخت همیشگی

در اولین مهاجرت پرندگان آنها فقط تلاش می‌کنند به منطقهٔ صحیح از نظر آب‌‌و‌هوا، نور و دسترسی به غذا برسند؛ اما در سفر‌های بعدی به طور دقیق به همان نقطه باز‌می‌گردند. پژوهشگران هنوز درست نمی‌دانند این حافظهٔ جهت‌یابی در پرندگان چطور عمل می‌کند.

دسته‌ای سار در سافک، شرق بریتانیا. سارها به طور معمول از بریتانیا مهاجرت نمی‌کنند؛ اما سارهای شرق اروپا در جستجوی غذا به جزایر بریتانیا مهاجرت می‌کنند

۹. مهاجرت بعضی از پرندگان یک گونه به معنای مهاجرت همهٔ پرندگان آن گونه نیست

برای مثال، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کاکایی‌های پشت‌سیاه کوچک پیر‌تر کمتر از جوان‌ها تمایل به مهاجرت دارند اما دلیل آن روشن نیست. در بعضی پرندگان رقابت برای غذا باعث می‌شود که گروهی از پرنده‌ها مهاجرت کنند در حالی که پرنده‌های غالب و قوی‌تر همان‌جا که هستند می‌مانند، یا اینکه پرندگان بزرگ‌تر می‌توانند زمستان را با کم‌غذایی بگذرانند.

۱۰. پرنده‌ای که کمتر از یک پاکت چیپس وزن دارد ۱۵ هزار کیلومتر دور دنیا پرواز می‌کند

پرندهٔ آواز‌خوان کوچکی به نام چک‌چک معمولی هر سال از آلاسکا تا جنوب صحرای آفریقا پرواز می‌کند و بر‌می‌گردد.

۱۱. گروه‌هایی از یک گونه پرنده گاهی مسیر‌های مختلفی را در پیش می‌گیرند

چک‌چک معمولی در کانادا بر خلاف مسیر چک‌چک‌ معمولی همتای خود در آلاسکا مهاجرت می‌کند؛ و مسیری که در پیش می‌گیرد نصف راه آنهاست اما بسیار پر‌خطر است. پرنده‌های کانادایی بیشتر مسیر پرواز به طرف جنوب صحرای آفریقا را بدون توقف بر فراز دریا‌ پرواز می‌کنند.

۱۲. اگر پرندگان حس بویایی خود را از دست بدهند دیگر نمی‌توانند جهت‌یابی کنند

تحقیق بر روی کبوتر‌های خانگی نشان داده است که بدون حس بویایی نمی‌توانند راه خود را به سوی خانه و لانه‌‌‌ٔ خود پیدا کنند. آزمایش‌های جدید نشان داده است این موضوع در مورد پرندگان مهاجر هم صدق می‌کند.

۱۳. پرندگان از میدان مغناطیسی زمین برای یافتن مسیر خود استفاده می‌کنند

پرنده‌های فرق شمال و جنوب را نمی‌دانند اما می‌توانند تشخیص دهند که به طرف قطب پرواز می‌کنند یا به سمت خط استوا.

به طور نظری، می‌توان گفت پرندگان با استفاده از میدان مغناطیسی زمین می‌توانند بدانند در کجا قرار دارند اما در این مورد هنوز نمی‌توان نظر قطعی داد.