نقش جمهوری اسلامی در کشاندن نیمی از مردم لبنان به زیر خط فقر

معترضان روز شنبه این هفته نیز باری دیگر به خیابان‌های بیروت ریختند تا به فروپاشی اقتصاد کشور خود اعتراض کنند و باری دیگر هواداران حزب‌الله، گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران، با آنان به شدت درگیر شدند.

با ادامه یافتن تیره‌روزی اقتصادی لبنان، بنا بر برآوردهای رسمی دولتی اکنون بیش از ۳۵ درصد از مردم این کشور بیکارند و ۴۵ درصد از جمعیت کشور به زیر خط فقر کشانده شده است.

لبنان در حال حاضر همچنین یکی از مقروض‌ترین کشورهای جهان است به گزارش خبرگزاری فرانسه در ماه مارس گذشته برای اولین بار از بازپرداخت بدهی‌های خارجی خود نیز عاجز ماند.

قیمت تقریباً همه کالاها در این کشور اکنون به حدی بالا رفته است که بیشتر شهروندان دیگر قادر به خرید بسیاری از کالاها نیستند. پول این کشور نیز در ماه‌های اخیر ۸۳ درصد از ارزش خود را از دست داده است.

اما چرا این کشور به چنین وضعیت وخیمی دچار شده است؟

لبنان برای مدیریت اقتصاد خود همیشه نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی داشته است اما با قوت گرفتن هرچه بیشتر حزب‌الله در سیاست این کشور، یعنی گروهی که خواستار جنگی بزرگ با همسایه جنوبی کشور، اسرائیل، است سرمایه‌گذاران نیز بار خود را بسته و از لبنان رفته‌اند.

دخالت‌های اخیر نظامی حزب‌الله در کشورهای مختلف جهان نظیر سوریه، عراق و یمن نیز مزید بر علت شده و از هرگونه سرمایه‌گذاری جدید خارجی در لبنان جلوگیری کرده است.

از سویی دیگر، دولت لبنان که پیش از این کمک‌های مالی از کشورهای عرب خلیج فارس دریافت می‌کرد با حرکت بیشتر به سمت جبهه ایران، مردم کشور خود را از این کمک‌ها نیز محروم کرده است.

انور قرقاش، وزیر خارجه امارات، هفته پیش، روز پنجم تیر، به شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» گفت بخشی از بحران مالی لبنان هزینه‌ تنش‌هایی است که طی سال‌های گذشته با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس داشته است.

این مقام اماراتی تصریح کرد که «تاکنون آنچه دیده‌ایم افزایش تنش‌های لبنان با دولت‌های عربی و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس است و لبنان اکنون تاوان سیاستی را که در پیش گرفته، می‌دهد».

با بسته شدن درهای مختلف، اکنون برای همه طرف‌ها در لبنان روشن است که تنها راه نجات از فروپاشی و ذوب تمام و کمال اقتصاد کشور، وام‌گیری چندین میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول است.

صندوق بین‌المللی پول حاضر به وام‌دهی به لبنان است اما برای این کار، خواستار برخی اصلاحات شده که حزب‌الله به شدت با آن مخالف است.

اصلاحات مورد نظر صندوق بین‌المللی پول به مسئله شفافیت و مبارزه با فساد مالی برمی‌گردد و از آنجا که بسیاری از این فسادها در حلقه‌های مرتبط با حزب‌الله صورت می‌گیرد این گروه با هر گونه نظارت بر شبکه مالی خود مخالفت دارد.

شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان، روز ۲۵ فوریه (ششم اسفند گذشته) با انتشار بیانیه‌ای گفت که «ما تن به ابزار امپریالیستی نمی‌دهیم، بدین معنی که تسلیم صندوق بین‌المللی پول نمی‌شویم که بیاید و مدیریت بحران را دست خود بگیرد.»

عدم وام‌گیری از صندوق بین‌المللی پول به این معنی است که دولت لبنان ناچار خواهد شد تا برای تأمین پول، مالیات بیشتری از شهروندان بخواهد و بودجه عمومی کشور را باز هم کاهش دهد که این جرقه دیگری بر باروت نارضایتی عمومی در کشور خواهد زد.

اما هرگونه نارضایتی به وضعیت اقتصادی در لبنان با سرکوب شدید حزب‌الله مواجه شده و آنها چادرهای محل استقرار معترضان را بارها به آتش کشیده‌اند.

حزب‌الله همچنین تمامی معترضان را «عامل قدرت‌های استکباری» لقب داده و هرگونه بحثی در مورد بحران اقتصادی را «توطئه اسرائیل» توصیف می‌کند.

گروه حزب‌الله به معترضان می‌گوید که کشور در حال آماده شدن برای جنگ بزرگ با اسرائیل و «نابودی» آن کشور است و آنان نباید در چنین وضعیتی از بی‌پولی بنالند.

در هر تجمع اعتراضی، هواداران حزب‌الله که از پشتیبانی دولت و مجلس نیز برخوردارند همواره در جلوی صف معترضان حاضر شده و فریاد می‌زنند: «شیعه، شیعه.»

بیشتر در این باره: خستگی هواداران حزب‌الله از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی؟

خشونت اما تنها حربه حزب‌الله برای خاموش کردن اعتراضات نیست و این گروه کارزاری تبلیغاتی را نیز به پیش برده که ریشه تمامی مشکلات اقتصادی را به تحریم‌های آمریکا نسبت می‌دهد.

اما حقیقت این است که به جز تحریم‌هایی که شاخه ضد تروریسم وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه چند نهاد و فرد مرتبط با حزب‌الله وضع کرده هیچ‌گونه محدودیت مالی دیگری از سوی آمریکا علیه دولت لبنان یا نهاد عمومی و خصوصی دیگری در این کشور اعمال نشده است.

با این حال کارزار تبلیغاتی حزب‌الله در داخل کشور تا اندازه‌ای موفق بوده و اکنون بسیاری از مردم این کشور آمریکا را از مقصران بدبختی اقتصادی خود اعلام می‌کنند.

در این میان برنامه جمهوری اسلامی ایران برای لبنان همچنان پیش می‌رود و حکومت جمهوری اسلامی از حزب‌الله برای تسلط هرچه بیشتر بر سیستم بانکی، بازار، نظام سیاسی و قانون اساسی این کشور پشتیبانی روزافزون می‌کند.

حساسیت جمهوری اسلامی و حزب‌الله برای خاموش کردن هر گونه صدای منتقد و خواستار اصلاح یا خواهان مسئولیت‌پذیری نیز بیشتر شده زیرا هرگونه شفافیت می‌تواند استخوان‌بندی شبکه فساد در طبقه حاکم بیروت و چارچوب قدرت حزب‌الله را افشا کند.

در همین حال، اعتراضات در لبنان بر هم‌پیمان دیگر ایران در منطقه یعنی سوریه تأثیر منفی گذاشته است. اقتصاد سوریه به دلیل تحریم‌های غرب، از نظر بانکی به لبنان وابسته است و دمشق برای ادامه کسب‌وکار و تجارت به این ارتباط بانکی نیازمند است.

به گزارش خبرگزاری‌ها، بحران مالی در لبنان به سختی به اقتصاد کشور همسایه‌اش سوریه ضربه زده و منابع حیاتی تأمین دلار سوریه را نیز در تنگنا قرار داده است.

با وجود تهدیدهای حزب‌الله، نشانه‌ای از پایان اعتراض مردم به وضعیت اقتصادی در لبنان دیده نمی‌شود اما در این میان، نشانه‌هایی از بروز شکاف در صفوف حزب‌الله لبنان منتشر شده، بدین معنی که برخی از اعضای حزب‌الله دیگر حاضر به سرکوب مردم گرسنه کشور خود نیستند.

منابع: ایشیا تایمز، میدل‌ایست مانیتور، خبرگزاری فرانسه، میدل‌ایست ای، میمو، دنشنال