طرح ۶ ساله مسکن مجلس شامل چه کسانی می‌شود؟

خبرگزاری تسنیم: بخش مسکن همانند خیلی از بخش های دیگر اقتصاد کشور این روزها گرفتار سوء مدیریت‌های چندین ساله دولت ها و بی توجهی مسئولان است، به طوری که قیمت مسکن و اجاره امروز به یکی از معضلات اصلی مردم تبدیل شده، این در حالی است که رونق بخش مسکن می تواند موتور محرک اقتصاد به ویژه بخش تولید باشد و ضمن حل مشکلات بی مسکنی و بدمسکنی مردم، دیگر مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری و رکود را هم حل کند.

بی عملی دولت گذشته در بخش مسکن و فقدان یک طرح جامع برای حل معضلات این بخش، مجلس یازدهم را بر آن داشت تا با تدوین پیش نویس یک طرح جامع در بخش مسکن به کمک این بخش بیاید. 

اقبال شاکری نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم و عضو کمیسیون عمران مجلس که برای تشریح این طرح به خبرگزاری تسنیم آمده بود، در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، به بیان بخشی از ابعاد این طرح پرداخت.

* اعتراف رئیس جمهور به شکست در بخش مسکن پس از 7 سال

اقبال شاکری در آغاز این گفتگو اظهار کرد: در مجلس یازدهم اولویت هایی را مردم داشتند، هم در بحث کسب و کار، اشتغال، مسکن و معیشت. در واقع محور گفتمان انتخابات مجلس یازدهم حول اولویت های مردم بوده است.

وی ادامه داد: دلیل این اولویت ها هم این بوده که متاسفانه دولت طی 7 سال اخیر موفق عمل نکرده است. طی چند سال اخیر نیز تلاطمات پولی و ارزی بر کشور حاکم شده و تورم، گرانی و کمبودهایی قابل توجهی را مردم احساس می کنند. 

وی با بیان این که چشم امید مردم به مجلس یازدهم است که ببینند چه کاری انجام می دهد،  افزود: رئیس جمهور محترم چهارشنبه اعتراف کرد که در زمینه مسکن موفق نبودیم و عقب افتادیم. این نوع اظهارنظر خیلی بد است که بعد از تذکرات طولانی، رئیس جمهور چنین حرفی را بزند.

عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این که تمام انتظار مردم از مجلس است،گفت: اخیرا در جلسه ای که کمیسیون های مجلس با هیئت رئیسه داشتند مقرر شد پس از تشکیل کمیسیون ها، اولویت های اول هر کمیسیون متناسب با خواسته های مردم به عنوان مسئله اصلی با گفت وگو با دولت و دستگاه های اجرایی به شدت دنبال شود.

شاکری با یادآوری این که متاسفانه مشکلاتی در این رابطه داریم، افزود: وقتی کمیسیون عمران مجلس تشکیل شد، پرسیدیم که دستور کارهای قبلی کمیسیون کجاست. گفتند که اصلا دستور کاری وجود ندارد!

وی با بیان این که این مسئله برای بنده خیلی تعجب آور بود، اضافه کرد: زمانی هم که دستگاه های  اجرایی را برای جلسه دعوت می کردیم به نظر می رسد جای ما (مجلس و دولت) یا هم عوض شده بود؛ یعنی ما می گفتیم این کار را انجام دهیم، آن کار را انجام دهیم. دستگاه های اجرایی یک سری رویکردها، رهنمودها و... ارائه می کردند که اصلا قابل قبول نبود. از این رو قرار شد مجلس راسا به مسائل اقتصادی و معیشتی مردم ورود پیدا کند.

* خرید مسکن که هیچ، اجاره نشینی هم آرزوی دست نیافتنی شد

وی با بیان این که در این راستا جلسات متعددی برگزار شد، تصریح کرد: مهم ترین اولویت کمیسیون عمران مجلس بحث مسکن است و واقعا همه مردم ما از مسکن لطمه سنگینی خورده اند. برای برخی از خانوارهای ایرانی مسکن به یک آرزوی دست نیافتنی تبدیل شده است. خیلی از زوج های جوان حتی فکر اجاره نشینی را هم از مخیله خود بیرون کرده اند. متاسفانه ارزش دارایی ها کاهش پیدا کرده و یک رهاشدگی و بی سرو سامانی در بازار مسکن کاملا احساس می شود.

وی با اشاره به این که نرخ اجاره بها طی چند ماه بی حساب و کتاب 2 برابر شده است، اظهار کرد: این موضوع باعث کوچ مردم به جنوب شهرها و از آنجا به حاشیه شهرها شده است. این اتفاق غیرقابل قبولی بوده است. در این زمینه جلسات متعددی با وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن، بانک مسکن، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و.. برگزار شد.

وی با تاکید بر این که بحث ما در این جلسات مهم بود، ادامه داد: این که چگونه پاسخ نیاز همه اقشار جامعه را به مسکن بدهیم. این که یک متقضاضی چگونه می تواند برای خانه دار شدن یک تصور واقعی داشه باشد. یعنی توانمندسازی خانوارها برای این که بتوانند مسکن یا بخرند یا اجاره کنند. این برای ما هدف شد.

* رئیس جمهور مسئولان کم کار بخش مسکن را معرفی کند/ ضرورت پیگرد قانونی وزیر مستعفی

عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این که از یک سابقه تاریخی عدم انجام وظیفه در بخش مسکن رنج می بریم، افزود:  وزاری قبلی راه و شهرسازی در این زمینه هیچ کاری انجام ندادند. رئیس جمهور باید مسئول کم کاری در حوزه مسکن را به مردم معرفی کند. اینطور نیست که وزیر بگوید هیچ مسکنی نمی سازم، هیچ کاری نمی کنم. سه بار استیضاح شد و هر بار هم با رای بیشتری به وزارتخانه بازگشت! آخر کار هم استعفا بدهد و از هر گونه پیگیری هم مصون بماند. چه کسی مسئول این همه مصیبت وارد شده بر مردم است؟

شاکری با بیان این که گرانی مسکن تبعات اجتماعی، اقتصادی و... را به دنبال دارد، گفت: وقتی کسی اختلاس و تخلفی کرده، پیگیری قضایی می کنیم، باید یقه فردی را هم که هیچ کاری در زمان مسئولیت اش انجام نداده بگیریم. اینها باید جوابگو باشند.

* جزئیات طرح 2 فوریتی تحقق جهش تولید با رونق ساخت و ساز مسکن شهری و روستایی

وی با اشاره به این که در جلسات کمیسیون عمران برای حل مشکل مسکن قرارگاه خاتم الانبیاء نیز حضور داشته است، بیان کرد: در این جلسات مقرر شد که طرحی تحت عنوان "طرح پیشنهادی ماده واحده دو فوریتی به منظور تحقق جهش تولید با رونق ساخت و ساز مسکن شهری و روستایی" برای 6 سال آینده بخش مسکن تهیه و تدوین شود تا بتوانیم مسکن را به عنوان یک کالای مصرفی خانوارهای ایرانی تامین کنیم. برای عملیاتی شدن این برنامه 100 درصد نیازهای شهرهای مختلف و کلانشهرها متفاوت است و برای هر کدام از این ها باید یک سناریو متفاوت در نظر گرفته شود.

وی با بیان این که هفته آینده پیش نویس نهایی این طرح  تهیه و به مجلس ارائه می شود، اظهار کرد: این طرح بر سه محور «تسهیلات ارزان قیمت»، «زمین ارزان قیمت» و «کاهش هزینه و زمان تمام اجزای مربوط به ساخت و ساز» استوار است.

* طرح 6 ساله مسکن شامل چه کسانی می‌شود؟

وی گفت: در بحث زمین و تسهیلات ارزان قیمت باید افراد با درآمدهای مختلف بتوانند صاحب مسکن شوند. اسم اینها را فاقدین مسکن بگذاریم مانند خانوارهای با درآمد کم، زوجین جوان، بازنشستگان، طلاب، دانشجویان متاهل، کارگران، ایثارگران، خانوادهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و... باید برای خانه دار شدن توانمند شوند. 

عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان این که شناسایی این افراد بحث مجزایی بوده و وظیفه وزارت راه و شهرسازی و سایر وزارتخانه هاست، اضافه کرد: ضلع سوم برنامه مجلس (رفع موانع تولید مسکن) شامل بیمه، مالیات، نظام مهندسی، صدور پروانه، محله سازی، خدمات زیربنایی و روبنایی، انتخاب سازنده، ثبت اسناد و املاک و... می شود. باید تکلیف این مسائل روشن شود تا وقتی زمین و تسهیلات ارزان قیمت به وجود آمد، اینها باعث کندی و طولانی شدن کار و عدم انجام تعهدات در ساخت و ساز مسکن نشود. 

* مسکن استیجاری هم ساخته می‌شود

شاکری تاکید کرد: در طرح مجلس برای همه اینها برنامه ریزی و سازوکارها تهیه شده است. علاوه بر این موضوع دیگری هم دیده شده و آن اضافه کردن مسکن استیجاری است؛ یعنی نه تنها تامین مسکن برای خرید بلکه تامین مسکن برای اجاره در طرح مجلس دیده شده است. با این کار تحول خوبی در بازار مسکن روی می دهد.

وی در خصوص جزئیات طرح مسکن استیجاری گفت: در بحث خرید تسهیلات برای تملک مسکن اعطا می شود، در طرح استیجاری تسهیلات برای ودیعه اجاره پرداخت خواهد شد. تسهیلات به صورت قرض به مستأجران داده می شود و تا مدت یک سال این وام پیش آنها می ماند و یک سود کم در نظر گرفته شده است. چنانچه در واحد اجاره بیش از یکسال بمانند تسهیلات همچنان نزد آنها می ماند اما در صورتیکه جابجا شوند تسهیلات به مالک دیگر منتقل می شود.

وی با بیان این که به دنبال فعال کردن صندوق رهنی برای مستأجران هستیم، یادآور شد: البته برای این کار باید سازمان ها و شرکت هایی باشند که بتوانند از پول رهن اسفاده کنند. این طرح از نوع شرکت های اجاره داری است که در ایران این را نداریم.

* پیشنهاد کاهش 50 درصدی تعرفه سازمان نظام مهندسی ساختمان

نماینده مجلس یازدهم در ادامه به جزئیات طرح مذکور در بخش تسهیلات و زمین اشاره کرد و گفت: برای تهران، شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک سقف تسهیلات و نرخ سود آن متفاوت است. ما نمی توانیم طرح واحدی را برای حل مشل مسکن کل کشور ارائه دهیم. از سوی دیگر مسئله ای که داریم در صدور پروانه، بحث  پایان کار است. ساختمان هایی داریم که ده سال از عمر آنها می گذرد اما پایان کار آنها صادر نشده است. در طرح مجلس پیش بینی شده در پایان سفت کاری ساختمان باید مقدمات پایان کار فراهم شود و مدت زمان مشخصی را برای این کار در نظر گرفته ایم.

شاکری به وظیفه سازمان نظام مهندسی ساختمان در این حوزه اشاره کرد و افزود: پیشنهاد کرده ایم تعرفه های سازمان نظام مهندسی برای چنین ساختمان هایی نصف شود. برای شهرداری هم پیشنهاد داده ایم مبلغ مشخصی را جهت صدور پایان کار ساختمان دریافت کند. در واقع شهرداری برای صدور پروانه باید به ازای هر مترمربع یک مبلغ تعیین شده را دریافت کند و دیگر این گونه نباید باشد که ارقام کلان را دریافت کنند. از سوی دیگر برای خدمات روبنایی مانند مسجد، مدرسه، اماکن ورزشی، کلانتری و... باید از محل پروژه ها تامین شود و با تهاتر املاک پرداخت شود تا فشار مالی به خریداران وارد نشود.

* عضویت افراد دارای فرم ج قرمز در تعاونی های مسکن ممنوع می شود

وی با بیان این که در بخش خدمات زیربنایی نیز باید از طریق تهاتر با وزارت راه و شهرسازی کارها انجام شود، اضافه کرد: تکلیف این موارد کاملا مشخص شده است؛ در طرح مسکن مهر، دولت یازدهم همه چیز را بهم زد و مصیبت شد که سر این طرح آمد. وزیر قبلی با این استدلال که مسکن مهر طرح مزخرفی بوده همه چیز را بهم ریخت. به جای این که چند میلیون نفر بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته خانه دار شوند، 10 سال است که در انتظار تحویل واحد هستند.

وی به جزئیات دیگری از طرح مجلس اشاره کرد و افزود: در این طرح ایجاد تعاونی مسکن جدید فقط برای افراد دارای فرم «ج» سبز امکان پذیر است و دیگر نمی توانند به راحتی تعاونی مسکن ایجاد کنند. همچنین راه اندازی سامانه ملی املاک و اسکان یکی دیگر از برنامه مجلس در طرح ساماندهی بازار مسکن است. این طرح باید ظرف سه ماه سامانه مذکور کاملا عملیاتی شود. در مجلس عنوان شده در این سامانه ابتدا با خوداظهاری شروع کنیم و هر فردی  باید ریسک ورود به این سامانه را بر عهده بگیرد.

* هر ایرانی در سال حق یک معامله مسکن دارد، معاملات بعدی مشمول مالیات است

عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این که بحث دریافت مالیات در طرح مسکنی مجلس کاملا قطعی شده است، تصریح کرد: مبلغ مالیات مشخص و برخی قسمت ها معافیت مالیاتی دارند. برای خانه های خالی پیش بینی های لازم دیده شده است؛ در واقع از تاریخ تصویب طرح مجلس برای ساماندهی بازار مسکن هر ایرانی بالای 18 سال حق دارد در هر سال یک معامله اعم از مسکن، مسغلات، زمین و یک معامله ملک تجاری انجام دهد، این معاملات مالیات ندارد. در معاملات مازاد بر یک واحد مسکونی یا زمین و مستغلات یا تجاری علاوه بر مالیات نقل و انتقال، مالیات مشمول سود معادل 5 درصد ارزش ملک می شود. چنانچه معاملات افزایش یابد 5 درصد نیز به صورت تصاعدی بالا می رود.

* اخذ مالیات 50 تا 200 درصدی از خانه‌های خالی

شاکری با اشاره به این که هر چه قدر تعداد معاملات افزایش یابد، مالیات نیز افزایش می یابد، تاکید کرد: این مسئله باعث جلوگیری از بورس بازی در بازار مسکن می شود. 

وی در ادامه با بیان این که برای خانه های خالی در سال اول 50 درصد ارزش روز اجاره ملک به عنوان مالیات دریافت خواهد شد، اظهار کرد: سال دوم معادل 100 درصد ارزش روز اجاره ملک، سال سوم 150 درصد و از سال چهارم به بعد 200 درصد مالیات از مالکان خانه های خالی دریافت خواهد شد. بازدارندگی این طرح به شدت افزایش یافته است و خانه های خالی با این مالیات به چرخه عرضه وارد خواهد شد.

* واگذاری زمین رایگان یا اجاره 99 ساله

به گفته وی، در طرح مجلس برای ساماندهی بازار مسکن پیش بینی شده زمین به قیمت صفر یا به صورت اجاره 99 ساله برای ساخت و ساز واگذار شود. از سوی دیگر وزارت راه مکلف شده زمین دستگاه های دولتی از جمله وزارت جهاد کشاورزی را تغییر کاربری دهد تا اینها بتوانند برای پرسنل خود مسکن بسازند. تا کنون اجازه تغییر کاربری داده نمی شد.

نماینده مجلس یازدهم گفت: تسهیلات ساخت و ساز مسکن در اختیار انبوه سازان و شرکت های مسکن ساز قرار می گیرد و وزارت جهاد کشاورزی نیز موظف شده زمین مورد نیاز برای ساخت را به سازندگان بدهد. 

* جلوگیری از ورود پولدارها به بازار ساخت و ساز مسکن

شاکری در بخش دیگری از سخنانش با بیان این که تمام جزئیات ساماندهی بازار مسکن در طرح مجلس دیده شده است، افزود: به عنوان مثال برای سازندگان صاحب صلاحیت مقرر شده ساخت و سازهای موضوع ماده واحده باید صرفا توسط انبوه سازان، سازندگان و پیمانکاران واجد شرایط از مراجع ذی ربط انجام شود. اجازه نمی دهیم افرادی که فقط پول دارند وارد ساخت و ساز مسکن شوند بلکه باید افراد دارای صلاحیت این کار را انجام دهند.

وی با اعلام این که پیش بینی کرده ایم بالای 60 درصد وام در طرح مذکور پرداخت شود، بیان کرد: نهاده های  مسکن مانند آهن آلات، سیمان، یراق آلات، تجهیزات، تاسیستات مکانیکی برقی و... پیش بینی شده که وزارت راه و شهرسازی با همکاری وزارت صمت با قیمت مناسب در اختیار سازندگان قرار گیرد.

* افزایش نرخ اجاره بها بر اساس نرخ تورم استانی

وی با بیان این که قیمت نهاده های ساختمانی ارتباطی به تحریم ها ندارد اما می بینیم که قیمت  سیمان و آهن افزایش می یابد که این قابل قبول نیست، گفت: در بحث مسکن اجاره  داری پیش بینی شده که قابل تمدید باشد؛ هر سال اجاره بها نسبت به سال قبل معادل نرخ تورم استانی افزایش یابد که بانک مرکزی آنرا اعلام می کند.  چنانچه مستأجری بگوید افزایش قیمت سالانه را قبول ندارد می تواند ملک را تخلیه و مستأجر بعدی خانه را اجاره کند. 

* سالی 1 میلیون مسکن ساخته می شود

وی صدور کد رهگیری را برای قراردادهای اجاره الزامی اعلام کرد و افزود: بر اساس طرح مجلس هر سال میزان ودیعه مسکن توسط وزارت راه و شهرسازی در فروردین ماه اعلام شود.  

وی یادآور شد: بر اساس طرح مجلس، طی 6 سال و هر سال حداقل یک میلیون واحد مسکونی ساخته و تامین می شود. این طرح در کمیسیون عمران مجلس مطرح و مصوب شده که یکشنبه آینده آنرا به هیئت رئیسه مجلس ارائه می کند و اعلام وصول می شود. پس از آن دو فوریت طرح به رای گذاشه می شود و به کمیسیون عمران برای نهایی شدن ارجاع می شود.

* تامین 60درصد هزینه مسکن با وام/ اختصاصی زمین‌های دولتی در تهران برای ساخت مسکن

عضو کمیسیون مجلس با بیان این که پیش بینی شده در طرح مجلس ساخت مسکن به سالانه 1.5 میلیون واحد توسعه یابد، در پاسخ به این پرسش که طرح مجلس در مجموع چه میزان اعتبار نیاز دارد، اضافه کرد: اگر سالانه یک میلیون واحد مسکونی با متراژ 75 مترمربع (75 میلیون مترمربع مجموعا) ساخته شود، هر واحد حدود 250 میلیون تومان منابع مالی برای ساخت نیاز دارد که باید 150 تا 200 میلیون تومان آن از طریق تسهیلات تامین می شود.

شاکری ادامه داد: نرخ سود این تسهیلات یارانه ای است که دولت باید آنرا تامین کند. خانوارها باید بتوانند اقساط این وام را بدهد از این رو نرخ سود آن بالا نیست.

وی با تاکید بر این که در طرح مجلس قیمت زمین حذف می شود در پاسخ به این پرسش که زمین مورد نیاز در تهران برای ساخت و ساز مسکن چگونه تامین خواهد شد، اظهار کرد:  وزارت راه و شهرسازی زمین هایی را دارد که باید به این طرح تخصیص دهد. همچنین زمین هایی در حریم داریم که متعلق به وزارت جهاد کشاورزی است و پیش بینی شده آنرا در اختیار طرح قرار دهد.

* پیش بینی توسعه احتمالی مناطق 22 گانه تهران

وی در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان این که موضوع توسعه مناطق 22 گانه تهران برای جانمایی ساخت و ساز مسکن یا ساخت در شهرهای جدید مطرح است، گفت: در طرح مجلس پیش بینی های لازم برای تامین خدمات روبتایی و زیربنایی دیده شده است. 

وی با تاکید بر این که طرح مجلس همه جوانب را در نظر گرفته و وظایف تمام دستگاه های دولتی در آن دیده شده است، تاکید کرد: این طرح با محوریت وزارت راه و شهرسازی اجرایی می شود و با تصویب آن برای 6 سال آینده در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت.

وی با بیان این که طرح جدید جایگزین طرح ملی مسکن شده و این طرح ملغی می شود در خصوص چگونگی تامین منابع مالی ""طرح پیشنهادی ماده واحده دو فوریتی به منظور تحقق جهش تولید با رونق ساخت و ساز مسکن شهری و روستایی"افزود: در این رابطه راه های گوناگونی را بررسی کرده ایم تا بتوانیم برای کل طرح منابع مالی را تامین کنیم. به نظرم وقتی طرح تصویب نهایی شود برای کل ساخت و ساز مسکن منابع مالی از طریق ایجاد یک صندوق در بانک مسکن یا در وزارت راه و شهرسازی به اسم "صندوق تامین مسکن" تامین خواهد شد.

عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این که برای تامین منابع مالی در کشور  ظرفیت داریم اما بایستی مقداری فسفر بسوزانیم، اظهار کرد: باید زحمیت بکشیم و هماهنگی های لازم انجام شود. این که بنده در اتقام بنشینم و بگویم نمی شود، ندارد و ... هیچ اتفاقی نمی افتد. طی یکماه اخیر بررسی کردیم و دیدیم می توانیم خیلی کارها را انجام دهیم. با قرارگاه خاتم الانبیاء جلساتی برگزار کرده ایم و می توانیم کارهای عظیمی را انجام دهیم.

شاکری با بیان این که مجلس به شدت روی اجرای طرح جدید مسکن نظارت خواهد کرد، یادآور شد: در کمیسیون عمران 23 نفر هستیم، قطعا یکی دو نفر بر اجرای طرح (قانون) نظارت خواهند کرد.